مشکل آلایندگی کشتی‌های ایران چگونه حل شد؟

 

اقتصاد۲۴- بر اساس استاندارد‌های جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی، از ابتدای امسال (سال میلادی)، میزان سولفور یا همان گوکرد موجود در نفت کوره‌ای که به عنوان سوخت در کشتی‌ها استفاده می‌شود، باید کمتر از نیم درصد باشد. این یعنی کشتی‌هایی که این استاندارد را رعایت نکنند، یا مشمول جریمه خواهند شد یا حق دریانوردی نخواهند داشت.

قانون جدید سازمان بین المللی دریانوردی در حالی تصویب شده که ایران هنوز به این استاندارد نرسیده است. برخی از کشتی‌ها از سوخت کم گوگرد استفاده می‌کنند؛ با این حال به علت عدم تولید انبوه در داخل، این میزان سوخت کفاف تمام مجموعه کشتیرانی ایران را نخواهد داد.

همین نکته باعث شد در هفته گذشته بیژن زنگنه برای پاسخ به سوال یکی از نمایندگان به مجلس برود تا توضیح بدهد وزارت نفت برای حل مشکل کشتیرانی چه خواهد کرد. علی‌اکبر کریمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از وزیر نفت درباره تولید سوخت کم سولفور پرسیده بود.

یکی از موارد مهم در این سوال به ماجرای سوخت کشتی‌ها بازمی‌گشت، چراکه آلایندگی کشتی‌های ایرانی، یکی از مشکلات اساسی در صنعت کشتیرانی بود که به خاطر ایجاد آلودگی بالا، این صنعت را با مانع روبرو کرده بود.

زنگنه پاسخ داده بود که میانگین تولید نفت‌کوره جهان در سال ۲۰۱۷ روزانه یک‌میلیون تن بوده که بنا بر آمار منابع رسمی کمتر از ۲ درصد آن حاوی گوگرد کمتر از نیم درصد است و مطابق استاندارد وضع‌شده، بوده است.

آنگونه که وزیر نفت توضیح داده راه‌حل اصلی برای تولید سوخت کم‌سولفور، بهینه‌سازی پالایشگاه‌های کشور است که این کار به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.

هر چند زنگنه گفته بود تامین این سرمایه دشوار است، اما از آنگونه که در رسانه‌ها منتشر شد، بخشی از این کار از طریق ساخت و بهره‌برداری اولین پالایشگاه تولید سوخت کم‌گوگرد ایران در حال انجام است.

یکی از راه‌های حل مشکل نصب پاک‌کننده روی کشتی‌ها (اسکرابر) که خروجی دود موتور‌ها را تنظیم می‌کند و آلودگی هوا را کاهش می‌دهد. این راهکار جهانی برای حل معضل نفت‌کوره است، اما با توجه به هزینه بالای آن، هیچ کشتی ایرانی این کار را نکرده است.

راه کم هزینه‌تر دیگر تولید سوخت کم‌گوگرد است. این سوخت در حال حاضر پتروشیمی شازند و پتروشیمی جم تولید می‌شود، اما بخشی از آن صادر می‌شود و میزان تولید آن برای همه کشتی‌ها کافی نیست.

در این خصوص ایسنا خبر داد، تولید سوخت کم گوگرد در یک شرکت دانش بنیان ایرانی انجام شده است. جلیل سبحانی مدیرعامل شرکت مهندسی، تامین قطعات، تجهیزات و مواد شیمیایی ایران در جمع خبرنگاران گفته مجموعه او از دو سال پیش کار روی سوخت کم‌گوگرد برای کشتی‌ها را آغاز کرده و تولید آن با ظرفیت سالانه ۵۰۰ هزار تن در بوشهر برقرار شده است.

جلیل سبحانی رئیس هیات مدیره هلدینگ HNT گفته، این واحد ۵۰۰ هزار تن تولیدی دارد، اما قابلیت افزایش تولید تا یک میلیون تن در سال را نیز دارد و نیاز کامل کشور را پوشش خواهد داد.

ایرنا نیز در گزارشی درباره تامین سوخت کم‌گوگرد برای کشتی‌ها نوشته بسیاری از کشور‌ها هنوز نتوانسته‌اند به این استاندارد برسند و حداقل تا ۵ سال آینده قابلیت اجرا ندارد، به همین دلیل برخی کشور‌های جهان برای تولید سوخت با سولفور کمتر، خواستار تعویق اجرای این استاندارد تا سال ۲۰۲۵ شده‌اند؛ بنابراین باید گفت با اقدام هلدینگ HNT ایران در حالی به توانایی تامین سوخت با آلایندگی کم می‌رسد که بسیاری از کشور‌های جهان هنوز به این توان فنی نرسیده‌اند.

استاندارد‌های جدید باعث شده بود سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در کشوری مانند ایران که صد‌ها کشتی در اختیار دارد به عنوان یک دغدغه جدید خودنمایی کند، زیرا در شرایط فعلی اغلب پالایشگاه‌های کشور حدود ۳۵ درصد از تولیدات خود را به نفت کوره‌ای اختصاص داده‌اند که گوگرد بالایی را با خود همراه دارد.

سایت رفینیتیو که به صورت تخصصی اخبار دریانوردی را بررسی می‌کند، در گزارشی اعلام کرد که مقررات جدید IMO یا سازمان نوید دهنده بزرگترین تغییر در سوخت کشتیرانی از زمان جایگزین شدن نفت به جای زغال سنگ در یک قرن پیش است. اهمیت تولید سوخت کم‌گوگرد به صورت انبوه توسط شرکت HNT از این جهت مشخص می‌شود که در دوره بزرگترین تغییر در سوخت کشتیرانی، دانش فنی آن ایجاد شده است.