تاثیر فعال شدن‌مکانیزم ماشه بر اقتصاد ایران چیست؟

اقتصاد۲۴- اروپا اعلام کرده قصد دارد مکانیسم ماشه را فعال کند. این مکانیسم در راستای حل اختلافات پیش‌بینی شده در برجام فرایندی است که اگر یکی از طرف‌های توافق به این نتیجه برسد که طرف دیگر از انجام تعهدات خود سرباز زده می‌تواند به این کمیسیون شکایت کند. این کمیسیون نیز در چارچوب توافق‌نامه برجام و با هدف نظارت بر اجرای صحیح آن تاسیس شده است. اگر ظرف ۳۵ روز به شکایت شاکی آن طور که رضایت جلب شود رسیدگی نشود شاکی می‌تواند شورای امنیت را از این ماجرا آگاه کند و شورای امنیت نیز باید در فرصت یک ماهه درباره استمرار تعلیق تحریم‌ها یا بازگرداندن آن‌ها قطعنامه صادر کند.

حال پرسشی که وجود دارد این است که تاثیرات این اتفاق در اقتصاد کشور چه خواهد بود.

در همین رابطه یحیی آل اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی و رییس اسبق اتاق تهران، در رابطه با اجرایی شدن مکانیسم ماشه گفت: آن‌ها در حالی اعلام کردند که به زودی این مکانیسم را فعال خواهند کرد که به شکل غیر رسمی از زمانی که امریکا از برجام خارج شد، آن‌ها نیز از ایران رفتند. گرچه در این مدت یک سال و نیم اروپا دائما به ما وعده‌های گوناگون داد، ولی در عمل چیزی ممکن نشد.

او در رابطه با اینستکس که به عنوان کانال مالی ایران و اروپا مطرح شده تاکید کرد: در عمل این نیز هنوز اجرایی نشده و در حد وعده باقی مانده است. با این حال حتی اجرای آن نیز نمی‌تواند بار چندانی از دوش ما بردارد چرا که محدودیت‌های فراوانی چه در خرید کالا‌ها و خدمات و چه در حجم آن اعمال شده که عملا نیاز کشور را تامین نخواهد کرد.

وزیر اسبق بازرگانی گفت: به هر حال هیچ کس از این‌که اروپایی‌ها به وعده خود وفادار بماند ناراضی نیست، اما باید توجه داشت که آرزو‌ها و آلام ما نیست که حقیقت را رقم می‌زند. ایران یک سال و نیم منتظر اروپایی‌ها ماند، ولی آن‌ها فقط وعده دادند و نهایتا کنار ایالات متحده که شریک بزرگشان است ماندند.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: از سوی دیگر باید توجه داشت که کل مراودات ما با اروپا به دو میلیارد دلار می‌رسد که از این مقدار تنها ۴۰۰ میلیون دلار صادرات است و مابقی واردات. حال آن‌که مراوده اقتصادی ایران و عراق در سال گذشته ۱۳ میلیارد دلار و در سال جاری تاکنون ۹ میلیارد دلار بوده است. درنتیجه مراودات ایران و اروپا چندان تعیین کننده هم نیست. همان طور که گفتم اگر اروپایی‌ها به وعده‌های خود عمل می‌کردند بهتر بود، ولی اکنون باید از فرصت سوزی جلوگیری کنیم.

آل اسحاق گفت: همان طور که اشاره کردم از آن‌جایی که اروپا عملا از یک سال و نیم قبل مراودات خود را با ایران کاهش داد درنهایت مکانیسم ماشه بیش از آن‌که تاثیراتی در مراودات اقتصادی داشته باشد، مانند جنگ روانی عمل خواهد کرد. در هر باید واقع بین باشیم و بپذیریم اروپا ایالات متحده را متحد اصلی خود می‌داند.

او تاکید کرد: در هر حال ما باید قوی باشیم و همان‌طور که رهبری تاکید کردند باید بر منابع داخلی و اطراف خود تکیه کنیم. در همسایگی ما بازار چند صد میلیون نفری وجود دارد. براساس تحقیقاتی که صورت گرفته ظرفیت بالقوه تجاری ایران با این کشور‌ها به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. این در حالی است که هم اکنون میان این کشور‌ها هزار میلیارد دلار مراودات تجاری انجام می‌شود. این ظرفیت در اختیار ماست و عقل حکم می‌کند اقتصاد ایران به این سمت برود تا منتظر اروپا بنشیند.

این فعال اقتصادی در رابطه با مذاکرات تصریح کرد: من مخالف مذاکره نیستم رهبری هم اعلام کردند با مذاکره مخالف نیستند. درنتیجه امیدواریم مذاکرات پیش برود و فرجی هم حاصل شود، ولی نمی‌شود به این مساله دل ببندیم. واقعیت این است که در سال گذشته صادرات غیر نفتی ایران به ۴۰ میلیارد دلار رسید. این نشان می‌دهد می‌شود مشکلات صادرات را حل کنیم به شرط اینکه مشکلات داخلی خود را کاهش دهیم.

وی در رابطه با موانع صادرات کشور با اشاره به کمبود انگیزه و قیمت گهگاه بالای کالا‌های ایران خاطر نشان ساخت: هم اکنون می‌توانیم تا حدی کیفیت کالا‌های خود را هم افزایش دهیم. علاوه بر این‌ها باید نظام اداری کشور هم اصلاح شود و سیستم بانکی نیز صادرات را رکن اساسی اقتصاد کشور بداند. خوشبختانه رییس کل محترم بانک مرکزی نیز بر این مساله تاکید کردند. به بیان ساده‌تر باید صادرات ایران صورت گیرد و صادرکنندگان هم در کنار ارز حاصل از این به واردات کالا‌ها و خدمات در ازای صادرات روی آورند تا هر چه زودتر مشکلات حل شود. به طور خلاصه ضروری است که ما نگاه خود را درون‌زا و برون‌نگر کنیم.