خودروسازی کاسه دولت ها است

دکتر علی اکبر عرب مازار، فارغ التحصیل دانشگاه میشیگان آمریکا و عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است یکی از موضوعات مورد توجه در اقتصاد اندازه شرکت‌ها در روند توسعه است.

وی در گفتگو اختصاصی با خط بازار با بیان اینکه در توسعه اقتصادی هر کدام از شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ باید باشند و هر کدام هم یک نقشی دارند، گفت: شرکت‌های بزرگ در اقتصاد مانند ستون‌های یک خیمه هستند که در مقابل نوسانات استقامت می‌کنند.

عرب مازار معتقد است: شرکت‌های بزرگ از یک میزان به بعد دیگر اشتغال ایجاد نمی‌کنند بلکه این شرکت‌های کوچک و متوسط هستند که اشتغالزایی می‌نمایند و لذا هر اندازه‌ای از شرکت‌ها در روند توسعه یک نقشی دارد.

رئیس سابق سازمان امور مالیاتی در پاسخ به سوال خط بازار مبنی براینکه چرا که در اقتصاد ایران کمتر شاهد رشد و ایجاد شرکت‌های بزرگ خصوصی هستیم، گفت: اینکه چرا در اقتصاد ایران شرکت‌های بزرگ خصوصی نداریم، به ساختار سیاسی کشور برمی گردد.

وی افزود: نظام سیاسی کشور بایستی برای این موضوع برنامه ریزی کند. در دنیا در برخی از کشورها، به دلیل ساختارشان به صورت طبیعی، شرکت‌های بزرگ ایجاد شده، ولی در برخی دیگر از کشور‌ها مانند ژاپن، کره و چین دولت‌ها با برنامه ریزی شرکت‌های بزرگ خصوصی را ایجاد کرده اند.

عرب مازار گفت: ما در ایران کمتر شاهد حضور شرکت‌های بزرگ خصوصی هستیم به همین دلیل با کوچکترین نوسانات ارزی، بسیاری از شرکت‌ها و کسب و کار‌ها از بین می‌رود، چون شرکت‌های کوچکی هستند.

این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تجربه بسیاری از کشور‌ها در برنامه ریزی برای ایجاد شرکت‌های بزرگ خصوصی گفت: بسیاری از دولت‌ها با برنامه ریزی شرکت‌های بزرگ را ایجاد کرده اند و بالتبع آن شرکت‌های کوچک نیز در اطراف این شرکت‌های بزرگ امکان فعالیت یافته اند.

وی گفت: صنعت خودروسازی نیز همچون همین شرکت‌های بزرگ است که واحد‌های تولیدی کوچک و متوسط بسیاری از جمله قطعه سازان را در دور خود جمع کرده است.

عرب مازار در ادامه در پاسخ به سوال دیگری درباره مقاومت‌ها در برابر خصوصی سازی در صنعت خودرو تصریح کرد: اینکه چرا شرکت‌های خودروسازی کارایی ندارند و اجازه داده نمی‌شود، به بخش خصوصی واگذار شود، به نوع نگاه دولت‌ها بر می‌گردد.

وی گفت: در کشور‌های مانند ایران دولت‌ها به دلیل داشتن منابع نفتی همیشه به دنبال آن بوده اند که نقش بزرگی را در اقتصاد بازی کنند. در نتیجه مدیریتی به وجود آمده که اجازه نمی‌دهد بخش خصوصی ایجاد و بزرگ شود.

عرب مازار گفت: صنعت خودرو نیازمند بخش خصوصی بزرگ است که باید دولت بستر آن را مهیا کند. چرا که با وجود چند شرکت بزرگ دولتی، بخش خصوصی نمی‌تواند رقابت کند.

فارغ التحصیل دانشگاه میشیگان آمریکا با بیان اینکه در بسیاری از کشور‌ها برنامه‌ای به نام"توسعه بخش خصوصی" وجود دارد که جز لاینفک برنامه‌های توسعه‌ای آنان است، تصریح کرد: چنین تجربه‌ای را ما در دهه ۴۰ شمسی داشتیم.

وی گفت: اگر دقت کنید غالب شرکت‌های بزرگ خصوصی در بخش‌های مختلف تولید، کشاورزی، خدمات، خودروسازی در آن زمان ایجاد شد. در آن زمان دولت نفت زیادی نداشت و لذا شرکت‌ها و صنایع از جمله شرکت‌های زمان ایجاد شد.

عرب مازار در تبیین ریشه عدم خصوصی سازی صنعت خودرو گفت: خودرو در ایران، چون کاسه‌ای برای دولت‌ها بوده است. دولت‌ها همواره دنبال منابعی بوده اند که خارج از بودجه و نظارت مجلس در اختیار داشته باشند و خرج کنند؛ و لذا در گذشته خودروساز‌ها عملا چنین کمکی را به دولت‌ها می‌کرده است.

وی افزود: در طول زمان، خودروسازی به جهت رابطه سیاسی با دولت ها، به بچه لوسی تبدیل شده است. تا وقتی که بحث رقابت مطرح می‌شود، برخی از خودروسازان مقوله بیکار شدن کارگران را مطرح می‌کنند در حالی که بخش قابل توجهی از نیرو‌های مازاد در خودروسازی، سفارشی و سیاسی استخدام شده اند.

وی در پایان تاکید کرد: آن کسانی که در ساختار سیاسی خودروسازی منافع دارند، اجازه خصوصی سازی را نمی‌دهند.