مقصران گرانی و آَشفتگی در بازار خودرو

اقتصاد۲۴-  افزایش قیمت و به هم ریختن بازار خودرو، مسئله‌ای است که دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. در این میان وقتی علت را جویا می‌شویم، یکی نوسان در نرخ ارز را مطرح می‌کند و دیگری عرضه کم خودروسازان را علت گرانی‌های اخیر می‌داند. هرچند خودروسازان معتقدند که در حد توان خود عرضه به بازار را داشته‌اند. این درحالی است که عده‌ای دیگر معتقدند بازار خودرو این‌روز‌ها دیگر بر روی روال عرضه و تقاضا حرکت نمی‌کند و در شرایط کنونی قیمت خودرو در بازار توسط برخی از فعالانی که تعداد زیادی خودرو در اختیار دارند تعیین می‌شود.

 

به عقیده این افراد، خرید و فروش دست‌اندرکاران بازار باعث می‌شود که قیمت خودرو در مدار افزایشی قرار بگیرد. از سوی دیگر، تقاضای شب عید نیز مسئله‌ای است که برخی‌ها به آن اشاره دارند. در این راستا امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو با بررسی دلایل آشفتگی‌های اخیر در بازار خودرو گفت: اصل ماجرا این است که در شرایط فعلی با وجود زحمت زیادی که برای داخلی‌سازی کشیده شده با تحریم‌های ظالمانه مواجه هستیم و این وضعیت باعث شده است که حداکثر توان تولید ما نصف تقاضای موجود در بازار بشود و متاسفانه این اختلاف بسیار معنادار است. همه سرمایه‌گذاران از شرایط موجود آگاهی داشته و به درستی می‌دانند که همچین کمبودی در بازار وجود دارد.

وی در ادامه افزود: این کمبود نشان می‌دهد نمی‌توان این انتظار را داشت که در آینده‌ای نزدیک تمام کاستی‌ها برطرف شود؛ لذا اکنون قدرت دست کسانی است که سرمایه داشته و کالایی به نام خودرو در اختیار دارند. در این شرایط خواهیم دید تمام علت‌هایی که برای افزایش قیمت‌های اخیر مطرح شده است قابل قبول خواهند بود. اینکه می‌گویند عرضه کم است، کاملا صحیح بوده چراکه خودروساز به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌ها بیش از این نمی‌تواند خودرویی تولید کند. این مسئله به این معنا نیست که خودروساز از روی عمد عرضه را کم می‌کند، خیر ما باید بدانیم که اکنون توان تولید بیشتر را ندارد.

این کارشناس صنعت خودرو در بخش دیگری از صحبت‌هایش، به تاثیر تقاضای شب عید بر روند حرکتی بازار اشاره کرد و در این‌باره گفت: از سوی دیگر، تقاضای شب عید مطرح می‌شود و ما باید به این مسئله دقت داشته باشیم که جامعه به دلیل مسائل کلان اقتصادی یک انتظار تورم دو رقمی را برای شروع سال جدید دارد. در نتیجه سرمایه‌ها تا جایی که پتانسیل داشته باشند شتاب می‌گیرند و افزایش قیمت را در مسیر خود قرار می‌دهند.

وی از دلالان در بازار خودرو گفت: سرمایه‌دارانی هستند که خودرو‌هایی را خریداری کرده‌اند. مسئله مهم این است که ما در بازار خودرو با دلالانی مواجه هستیم که شبکه‌های مخصوص به خود را دارند و طبیعی است برای افزایش سود بیشتر از شرایط پیش‏آمده سوءاستفاده کنند و حتی با معاملات صوری قیمت‌ها را بیشتر از نرخ‌های موجود در بازار نشان دهند.

کاکایی، با تاثیرپذیری بازار خودرو از نرخ ارز ادامه داد: دلیل دیگری که برای آشفتگی‌های اخیر مطرح می‌کنند، نوسانات در بازار ارز است. هنگامی که قیمت ارز بالا یا پایین می‌آید یعنی ارزش ریال کم یا زیاد می‌شود و قیمت ریالی کالا نیز تحت تاثیر این روند قرار می‌گیرند و متاسفانه در بازار خودرو این نسبت بیش از بازار‌های دیگر است. این در حالی است که قیمت خودرو تنها معادل ارز نبوده و هیجاناتی که سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کنند نیز سبب می‌شود حبابی در این بازار شکل بگیرد.

وی اظهار کرد: با توجه و بررسی این مسائل به‏راحتی درمی‌یابیم که در وضعیت بغرنجی قرار داریم، این وضعیت علت‌های پایه‌ای غیرقابل کتمانی دارد و متاسفانه در این شرایط دولت هیچ کاری نمی‌تواند برای بهبود وضعیت انجام دهد. به عنوان نمونه، نمی‌توان به خودروساز در شرایط فعلی گفت که عرضه را افزایش دهد، از سوی دیگر نمی‌توان گفت که قیمت خوردوساز را پایین آورد؛ چراکه در این شرایط اوضاع بدتر خواهد شد. ما باید بدانیم یکی از علت‌های اصلی وضعیت موجود، قیمت‌گذاری‌های غلطی است که انجام داده‌اند و باعث تضعیف خودروسازان و صنعت خودروسازی شده‌اند. علاوه بر این، حتی برای بهبود شرایط فعلی نمی‌توان گفت مردم نباید خرید و فروش داشته باشند؛ چراکه این مورد هم گزینه‌ای بی‌معنا خواهد بود.

کاکایی از راهکاری برای بهبود وضعیت بازار خودرو گفت: راهی که بتواند در کوتاه‌مدت شرایط را به سمت بهبود سوق دهد وجود ندارد، مگر اینکه اوضاع اقتصادی در شرایط بهتری قرار بگیرد و یا اینکه یک بازار موازی برای سرمایه‌گذاری به وجود آید. البته باید اشاره کنم که اخیرا بازار بورس جذابیت‌هایی را برای سرمایه‌گذاران به وجود آورده، اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که عده‌ای کار در بازار بورس را نمی‌دانند و در این بازار نابلد هستند.

 

اما با بررسی بازار‌های مختلف اقتصادی بهترین توصیه برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری با پول‌های محدود را دارند و نگران حفظ نشدن سرمایه‌شان هستند، سرمایه‌گذاری در بورس است. بورس بهترین جای ممکن برای سرمایه‌گذاری خواهد بود. در این شرایط دولت می‌تواند برای بهبود وضعیت مانع از ورود سرمایه‌گذاران قدرتمند در بازار خودرو شود. با فراهم شدن این زمینه، شاید بتوان انتظار داشت که اوضاع بهبود یابد. به هرحال، این هیجان در بازار خودرو وجود دارد و فعلا عامل کنترلی در اختیار نداریم.

این کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان وضعیت بازار را در سال آتی پیش‌بینی کرد، گفت: اینکه بخواهیم وضعیت بازار خودرو را در سال آتی پیش‌بینی کنیم کار دشواری خواهد بود. اما من دو نظر کاملا متناقض درخصوص وضعیت بازار در سال ۱۳۹۹ دارم. نظر اول این است که اگر اوضاع به همین روال پیش برود و دولت قبول کند که قیمت خودرو در کارخانه آزاد شود قطعا شرایط بازار بهتر خواهد شد. به عنوان مثال الان پراید ۶۲ میلیون تومان است اگر دولت این اجازه را دهد که خودروساز هم پراید را به همین قیمت به فروش برساند، شاهد نتیجه مثبتی خواهد بود.

وی افزود: در شرایط تغییر قیمت‌گذاری‌ها شاید به طور موقتی نرخ‌ها کمی افزایش پیدا کند، اما، چون خودروساز سود زیادی خواهد کرد می‌تواند با سرمایه اضافی که وارد سیستم می‌شود تولید خود را افزایش دهد. در این شرایط، نتیجه این می‌شود که در اواخر سال هیجان قیمتی از بین برود؛ چراکه هیچ سرمایه‌گذاری با خرید خودرو از کارخانه نمی‌تواند سود آنی ببرد. در این شرایط بازار آرامش پیدا می‌کند و حتی می‌توان پیش‌بینی کرد که حباب‌ها از بین برود و قیمت‌های پایه کاهش پیدا کند. این یک دیدگاه خوشبینانه است که می‌تواند به بهبود بازار کمک کند.

کاکایی با اشاره به دیدگاه دوم برای وضعیت بازار در سال آتی ادامه داد: یک دید دیگری که می‌توان بررسی کرد این است که متاسفانه ما شرایط سیاسی حساسی داریم و این حساسیت با انتخابات مجلس بیشتر هم می‌شود و من بعید می‌دانم که در اوایل سال دولت در رابطه با نحوه قیمت‌گذاری تجدیدنظر کند. نتیجه این مسئله، تضعیف روزانه خودروساز خواهد بود. در این شرایط توان عرضه ما کاهش پیدا خواهد کرد، ما باید بدانیم در این وضعیت هیجان بازار به شدت زیاد می‌شود و ما با یک بازار پررونق تورمی روبه‌رو خواهیم شد که تنها به سود دلالان و واسطه‌گران خواهد بود و در عین حال مردم، خودروسازان و صنعت خودرو به‏شدت متضرر خواهند شد.

وی اظهار کرد: تصمیم‌گیران باید توجه داشته باشند که نتیجه تصمیمات‌شان چه چالش‌های سنگینی را برای بازار خودرو در ۶ ماه اول سال آینده ایجاد می‌کند. امیدوارم تمام پیش‌بینی‌ها در خصوص وضعیت بازار خودرو که در شرایط فعلی بیشتر جنبه منفی دارند به واقعیت تبدیل نشوند و خودروسازان بتوانند به فعالیت خود ادامه بدهند و بتوانیم خودرو‌های جدید را با ظرفیت‌های بالا تولید کنیم، اما من گمان می‌کنم تولیدات کافی و وضعیت بهتر، بیشتر رویا باشد تا واقعیت.

 

منبع: ابتکار