بورس حباب دارد؟

اقتصاد۲۴ - بازار سرمایه که از سال گذشته وارد مدار صعودی شد در چند وقت اخیر روزهای تاریخ‌سازی را از خود به یادگار گذاشته و هر روز در معاملات خود با طی کردن قله‌های جدید به رکوردشکنی‌های جدید دست پیدا کرده است.

برخی از سخت‌گیری‌های موجود برای سرمایه‌گذاری در دیگر بازارهای موازی باعث رکود در این بازارها شد که این موضوع در کنار رشد قیمت دلار زمینه رونق شاخص بورس را فراهم کرد، در کنار آن تاکید دولت به مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس و حمایت از این بازار توانست اعتماد مردم را برای ورود سرمایه‌های خود به بازار سرمایه فراهم کند که این اتفاق عاملی در افزایش ورود نقدینگی به این بازار و هجوم افراد به کارگزاری‌ها برای دریافت کدهای جدید معاملاتی شد.

واقعی بودن رشد بازار سرمایه از جمله مسایلی است که این روزها مورد بحث بسیاری از فعالان بازار قرار گرفته و در خصوص احتمال وجود حباب در شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بازار نظرات ضد و نقیضی مطرح شده است.

این موضوع ترس را در بسیاری از سهامداران ایجاد کرده که با ترکیدن حباب شاخص بورس و افت یکباره شاخص بورس سرمایه‌های در اختیار خود را که با امید وجود روزهای سبز وارد این بازار کرده بودند از دست بدهند، در این زمینه محمودرضا خواجه نصیر، عضو هیأت مدیره بورس تهران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا معتقد است که موئلفه‌های بنیادی نمی‌تواند توجیه کننده رشد این روزهای بازار سرمایه باشد بلکه فقط نقدینگی و تلاش سرمایه‌گذاران برای ورود سرمایه‌های خود به بازار سرمایه باعث رشد چشمگیر این بازار شده است.

وی ادامه داد: نمی‌توان همه بازار سرمایه را با یک نگاه مورد ارزیابی قرار داد و اعلام کرد که شاخص بورس دارای حباب است زیرا در هر فضای سرمایه‌گذاری مسایل متفاوتی برای تحلیل وجود دارد.

خواجه نصیر خاطرنشان کرد: سال گذشته شاهد برخی از شرکت‌های زیانده بودیم که بین ۱۰ تا ۲۰ برابر افزایش قیمت داشتند و نسبت قیمت به درآمد این شرکت‌ها همخوانی چندانی با یکدیگر نداشتند.

وی افزود: شاید نتوان اسم حباب بر آنها گذاشته شود اما نسبت قیمت به درآمد این شرکت‌ها نشان می‌دهد بیش از استانداردهای قیمت‌گذاری رشد کردند و فاصله زیادی را با این استانداردها دارند.

عضو هیات مدیره شرکت بورس تهران گفت: نمی‌توان کلمه حباب را به کل رشد شاخص بورس نسبت داد اما شاهد تعدادی از شرکت‌ها در بورس هستیم که سال گذشته بیش از ١٠ تا ٢٠ برابر رشد کردند و زمانی که این شرکت‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم شاهد هستیم که بخش زیادی از این شرکت‌ها از نسبت قیمت به درآمد یا نسبت قیمت به فروش بسیار بالایی برخوردارند.

به گفته وی، در بازار شاهد برخی از شرکت‌های زیان‌ده هستیم که سال گذشته قیمت آن‌ها تا ۲۴ برابر افزایش یافته است، این نکات از جمله مسایل نگران کننده برای کارشناسان بازار محسوب می‌شوند.

خواجه نصیر معتقد است، این مسایل به همه شرکت‌ها اطلاق نمی‌شود بلکه شاهد حضور برخی از شرکت‌های بزرگ در بازار هستیم که نسبت قیمت به درآمد، فروش و سود آنها معقول نیست و سرمایه‌گذاری در آنها منطقی به نظر می‌رسد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: تعداد شرکت‌هایی که با هیچ منطق ارزش‌گذاری به جز ورود نقدینگی رشد نمی‌کنند و قیمت فعلی آنها توجیه‌پذیر نیست، کم نیستند.

وی در شرایط فعلی، نقدینگی را به عنوان اصلی‌ترین عامل هدایت بازار سرمایه مطرح کرد و گفت: سرمایه‌گذاران باید با تخصص کافی وارد بازار سرمایه شوند و توصیه ما به همه کارشناسان و سرمایه‌گذارن این است که اگر از این تخصص برای سرمایه‌گذاری برخوردار نیستند از ورود مستقیم به این بازار پرهیز کنند و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به ورود سرمایه‌های خود به این بازار کنند.

خواجه نصیر افزود: رشد شاخص بورس تا زمان ورود نقدینگی به بازار سرمایه ادامه‌دار خواهد بود.

ورود بازار سرمایه به مرحله ریسک

«مصطفی رضایی» مدیر عامل کارگزاری ارزش آفرین الوند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن اظهار نگرانی نسبت به روند کنونی معاملات بازار سرمایه گفت: قیمت‌ها با توجه به حجم نقدینگی وارد شده به این بازار رو به بالا و به مرور در حال ریسکی شدن است.

وی گفت: از این به بعد در معاملات بازار به خصوص در برخی از سهم‌ها که تحلیل بنیادی آنها جوابگوی قیمت‌های کنونی نیست و فقط به دلیل فشار ورود پول با افزایش قیمت همراه شدند شاهد ایجاد حباب خواهیم بود.

رضایی به تصمیم چند وقت گذشته رییس سازمان بورس مبنی بر کاهش دامنه نوسان به دو درصد اشاره کرد و اظهار داشت: اجرای این قانون می‌توانست کمکی در بهبود معاملات کنونی بازار سرمایه باشد، با این اتفاق شاهد رشد فزاینده و ایجاد حباب در قیمت سهم‌ها نبودیم و معاملات بازار روند منطقی‌تری را در پیش می‌گرفت اما مخالفت‌های بانک مرکزی و فعالان بازار باعث لغو اجرای این قانون شد.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، ورود حجم گسترده نقدینگی به بازار در حال فشار به معاملات این بازار و افزایش قیمت‌ها به صورت لحظه‌ای است که این موضوع چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

وی با تاکید بر اینکه اکنون ریسک موجود در معاملات این بازار بسیار زیاد شده است، گفت: رشد غیراصولی بازار سرمایه همیشه باعث ایجاد ضرر به سهامداران خرد می‌شود در حالی که حرفه‌ای‌ها به موقع از بازار خارج می‌شوند و مانع از ضرر و زیان احتمالی خود خواهند شد.

به اعتقاد رضایی، سازمان بورس باید تدابیری را برای این موضوع اتخاذ کند یا اگر دولت به دنبال حمایت از بورس و ورود نقدینگی به این بازار است نباید اجازه دهد قیمت‌های واهی در این بازار ایجاد شود.

مدیر عامل کارگزاری ارزش آفرین الوند گفت: زمانی که ورود پول به بازار افزایش می‌یابد قیمت‌ها صعودی می‌شود اما متاسفانه سهامداران دقت نمی‌کنند که قیمت سهم مورد نظر برای خرید ارزنده است یا خیر و همچنین در زمان فروش هم نسبت به قیمت واقعی سهم دقت نمی‌کنند و با نرخ بسیار پایین‌تر سهام خود را به فروش می رسانند.

حمایت دولت از ورود نقدینگی به بورس

همچنین «محمد حسن‌نژاد» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: در نخستین روزهای شیوع ویروس کرونا بورس واکنش چندانی از خود نشان نداد اما از ۱۹ اسفند بسیاری از سهم‌ها با توجه به گستردگی شیوع ویروس کرونا، افت قیمت نفت، کامودیتی‌ها و ریزش بورس‌های جهانی با ریزش همراه شدند.

وی با بیان اینکه افت شاخص بورس در ماه اسفند موقتی بود و بازار دوباره به روند صعود خود بازگشت، افزود: در این میان بانک مرکزی مجوز افزایش نرخ تسعیر ارز تا ۲۰ درصد را ابلاغ کرد که این تصمیم باعث رشد گروه‌های بانکی در بورس شد.

حسن نژاد اظهار داشت: در وضعیت کنونی که علایم کرونا تا حدودی تاثیر خود را بر روند بازار از دست داده و باعث بهبود روند معاملات بورس‌های جهانی و بازگشت قیمت کامودیتی ها به دوران قبل از کرونا شد شاهد رکوردشکنی‌های پی در پی در این بازار هستیم.

به گفته عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، حمایت دولت از ورود نقدینگی به بازار سرمایه زمینه ایجاد خوش‌بینی را در معاملات این بازار فراهم کرد که باعث تمایل و اعتماد فعالان بازار برای ورود سرمایه‌های خود به این بازارشد.

وی با بیان اینکه عرضه‌های مختلف در بورس نشان می‌دهد که در مرحله تکمیل خصوصی‌سازی هستیم، افزود: برخی از شرکت‌های در اختیار دولت وارد بورس شد وهمچنان مدیریت آن در اختیار دولت بوداما اکنون دولت به دنبال ورود باقی سهام خود در بورس است که این موضوع باعث خصوصی‌سازی واقعی خواهد شد و مدیریت از دست دولت خارج می‌شود.

حسن نژاد اظهار داشت: سال گذشته در دی ماه اعلام کردم بورس تا اسفند ماه مثبت است و بعد از آن با ریزش همراه خواهد شد اما تسعیر نرخ ارز و خصوصی‌سازی‌ها باعث رشد منطقی بورس شد و به نظر می رسد اکنون حبابی در قیمت سهام وجود ندارد.

عضو کمیسیون اقتصادی بازار سرمایه با بیان اینکه در معاملات کنونی بازار سرمایه حباب در همه سهم‌ها وجود ندارد، گفت: فقط در شرکت‌های کوچک شاهد حباب هستیم که به طور حتم بعد از مدتی حباب آن می‌ترکد اما در شرکت‌های بزرگ حبابی وجود ندارد و خطری معاملات این نوع سهم‌ها را تهدید نمی‌کند.

وی با تاکید بر اینکه وزن شاخص بورس بیشتر بر روی شرکت‌های بزرگ است، گفت: زمانی که شرکت‌های کوچک با افت شدید همراه شوند بازار سرمایه با ریزش چندانی روبرو نمی شود.

حسن نژاد در پاسخی به سوالی مبنی بر اینکه رشد شاخص بورس ادامه‌دار است یا خیر، اظهار داشت: بازار سرمایه دماسنج اقتصاد کشور است و اکنون روند این بازار وابسته به مساله کرونا است که تا کجا ادامه دارد.

بازار سرمایه همچنان جا برای رشد دارد

«هاشم ذوالفقاری» کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار ایرنا می‌گوید رشد پرشتاب این روزهای شاخص بورس ممکن است دارای حباب باشد اما تحلیل این موضوع وابسته به شرایط موجود است.

وی معتقد است اکنون با توجه به رشد قیمت دلار، پیش‌بینی تورم ٤٠ درصدی در سال ٩٩، کاهش فروش نفت و وجود تحریم‌ها چنین انتظاری را در کشور به وجود آورده که با کسری بودجه سنگین مواجه خواهیم شد، این اتفاق می‌تواند منجر به ایجاد تورم انتظاری و خریداری سهم شود.

ذوالفقاری به تغییر شکل ارزش گذاری در بازار امسال نسبت به سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: با ورود سرمایه‌گذاران خرد به بازار مدل ارزش‌گذاری در سهم‌ها به سمت ارزش جایگزینی رفته است؛ بنابراین بسیاری از سهم‌ها با وجود رشد زیادی که داشتند باز هم خریدار دارند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه سخنان خود یادآور شد که حباب در بیشتر مواقع در بازار وجود دارد اما در شرایط کنونی با توجه به اینکه هنوز چشم‌انداز روشنی برای قیمت دلار و مذاکرات ایران با امریکا وجود ندارد مشخص نیست که این حباب چقدر واقعی است و شاخص بورس تا چه میزان جا برای رشد دارد.

وی ادامه داد: خبری مبنی بر از سرگیری فعالیت بانک‌ها در آلمان منتشر شد که در صورت چنین اتفاقی، قیمت دلار در نرخ ۱۴ هزار تومان کنترل می شود و تورم انتظاری که اکنون در بورس وجود دارد دیگر تداوم پیدا نخواهد کرد.

ذوالفقاری با تاکید بر ادامه رشد بازار سرمایه و ورود نقدینگی به این بازار گفت: بازار همچنان به خصوص در سهم‌های بزرگ مانند بانکی‌ها پتروشیمی و فولادی‌ها جا برای رشد دارد اما میزان دقیق رشد آن وابسته برخی از اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی شده است.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: نمی‌توان به طور دقیق اعلام کرد که بازار تا کجا رشد می‌کند زیرا اگر امکان چنین پیش‌بینی وجود داشت مردم ضرر کمتری را در بازار متحمل می شدند اما به نظر می‌رسد شاخص بورس تا ۷۰۰ هزار واحد رشد خواهد کرد.