کاسبان تحریم، چگونه برجام را ذبح کردند؟

 

اقتصاد۲۴ - اصطلاحات سیاسی چند سال گذشته ایران تغییرات بسیاری داشته است از کاسب تحریم تا کاسب برجام! این روز‌ها کاسب تحریم قدیمی‌تر شده است و کاسبان برجام مورد استفاده بیشتری دارد انهم تنها به یک دلیل که انتخابات در دو کشور مورد اشاره در راه است. اصطلاح کاسبان تحریم برای قبل از ۶ سال گذشته بود (انتخابات ۹۲) و حالا عمر خود را به اصطلاح سیاسی جدیدی که این روز‌ها در فضای مجازی چشم نوازی می‌کند داده است آنهم اصطلاحی با نام کاسبان برجام!

معنی این اصطلاح چیست؟ وضعیت فعلی سیاست خارجی کشورمان که در همه ادوار خصوصا در سال‌های اخیر که به اوج خود رسیده، گروگان سیاست داخلی شده است. نه تنها ظریف بلکه هرکس دیگری هم که جای وزیر خارجه فعلی بود و بر پیشانی اش مهر اصلاحات خورده بود، قربانی این گروگانگیری می‌شد. این گروگانگیری به معنی همین اصطلاح جدید است که جای کاسبان تحریم را گرفت و به روز‌تر شد! چه شد که این اصطلاح سیاسی در فضای مجازی این روز‌ها نامش را زیاد می‌شنویم؟ در ادامه می‌خوانیم:

 

بحث هسته‌ای ایران بحر طویلی است که در این گزارش، محلی از صحبت درباره آن نیست. اما آنکس که دستی در آتش دارد، یقین دارد که با نجابت و مقاومت مردم خون دل‌ها خورده شد تا پرونده هسته‌ای ایران به مرحله صلح آمیز رسید. صلحی که قربانی مخالفان دو کشور ایران و آمریکا شد و نرمش قهرمانانه را به نرمش سخت تبدیل کرد.

به نرمش سخت تبدیل شد؛ زمانی که مخالفان داخلی تبلیغات سیاسی خود را بر پایه آن الم و انتخابات را بر روی یک توافق بین المللی قمار کردند، از جنس اتفاقی که در آمریکا در سال ۲۰۱۶ افتاد.

به نرمش سخت تبدیل شد؛ زمانی که روزنامه‌های کثیرالانتشار کشورمان که در آن زمان به دژ‌های محکم تعبیر شد، هم نوا با مخالفان خارجی شدند.

 

و نتیجه آن شد که آمریکا از بازی خارج و پاره کردن برجام به شعار انتخاباتی ترامپ تبدیل شد. شعاری که عملی شد و دو سال بحرانی را برای ایران رقم زد. از تحریم نفت تا اوج گرفتن تنش‌ها در خلیج فارس و ترور شهید سردار سپهبد قاسم سلیمانی. در نهایت یک قرارداد حقوقی بین المللی به یک قرارداد سیاسی تبدیل شد! این‌ها دستاورد گروگانگیری سیاست خارجی از سوی مخالفان داخلی است که گزک دست دشمن داد.

 

 

قبل از خروج آمریکا از برجام، شعار‌های انتخاباتی بر پایه خروج از توافق اتمی بود البته آمریکا شعار‌های بیشتری نسبت به مخالفان داخلی ایران دارد، او تحریم‌های بیشتر و نفوذ منطقه‌ای ایران را هم چاشنی کارزار انتخاباتی کرده، اما حالا که دوسال از خروج واشنگتن از این توافق می‌گذرد، نوبت به لغو تحریم تسلیحاتی ایران رسیده است. بحث داغ این روز‌ها اصل قطعنامه ۲۲۳۱ است که قلب توافق اتمی بود. به این معنی که اگر این توافق به هر صورتی در شورای امنیت در مهرماه سال جاری از بین برود مرغ عزای برجام اماده خوردن است و تمامی تحریم‌های سازمان ملل اتوماتیک بازمی گردد که این تحریم‌ها شامل فصل هفت منشور سازمان ملل به معنی حمله نظامی به ایران هم می‌شود این تحریم‌ها شامل این می‌شود که ایران بار دیگر برای واردات مایحتاج خود باید بخشی از نفت را در دریا آنهم به طور قاچاقی به مشتریان بدهد. به معنی واضح‌تر اقتصاد ایران بار دیگر با شدت بیشتر به دوره پس از توافق برمی گردد، چراکه این روز‌ها لیست سیاه اف‌ای تی اف و تحریم‌های ثانویه آمریکا را هم در بر دارد و هم اینکه حتی بایدن نامزد دموکرات‌ها و معاون اول رئیس جمهور اوباما نیز گفته است به دنبال توافق بالاتری از برجام است!

این روز‌ها وعده انتخاباتی دو طرف فعال شدن مکانیسم ماشه و از بین رفتن این قطعنامه شده است. واشنگتن می‌گوید از هر راهی استفاده خواهیم کرد تا مانع از رفع تحریم تسلیحاتی ایران شویم. مخالفان داخلی هم می‌گویند آماده فرجام هستیم.

جلسه شورای امنیت برای تصمیم گیری قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۷ مهرماه برگزار می‌شود و ۲۰ آبان ماه نیز انتخابات آمریکا برگزار خواهد شد.

 

شاید باید پذیرفت که بازی به ته خط رسیده است! فرصت چندانی تا مهرماه نیست و ایران در تهدید فعال شدن مکانیسم ماشه است. وضعیت روسیه و چین انطور که پیداست؛ مشخص نمی‌کند که ایا این دو کشور در شورای امنیت به نفع ایران رای دهند چه برسد به وتو! موضع گیری‌های اخیر روسیه درباره توافق اتمی و قطعنامه ۲۲۳۱ بیشتر شبیه چانه زنی بیشتر با آمریکا است تا حمایت از ایران! چین نیز هر از گاهی از طریق سخنگوی وزارت خارجه اش حمایت‌های لفظی هم می‌کند! در منطقه نیز، ایران مانند سابق از نفوذ گذشته برخوردار نیست، تنها راهبردی که ایران را از این وضعیت خارج می‌کند، اتحاد داخلی و یکدل شدن است نه بازی در زمین دشمن!

در همین رابطه المانیتور می‌نویسد: «سپتامبر محتمل‌ترین زمان است نخست، برای این که ممنوعیت فروش تسلیحات به ایران در شورای امنیت مطرح و در صورت به شکست رسیدن، سازوکار ماشه به شورای امنیت برده شود. این طرح به موفقیت برسد یا نه، می‌تواند از لحاظ سیاسی برای ترامپ سودمند باشد. در حالی که بازاعمال تمام تحریم‌ها ستیزه‌جویانه است، اما تلاش برای ممنوعیت فروش تسلیحات به ایران هوشمندانه خواهد بود و حمایت دو حزبی را به همراه خواهد داشت. حتی چپ‌گراترین نماینده آمریکا یعنی ایلهان عمر هم از تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران حمایت می‌کند.». اقایان اوضاع به نفع ایران نیست تا دیر نشده تغییری در سیاست‌های خود اعمال کنید!

المانیتور در ادامه می‌نویسد: اصلی‌ترین تاثیر و هدف راهبرد تمدید ممنوعیت تسلیحاتی علیه ایران همانا کشتن برجام پیش از به پایان رسیدن ریاست جمهوری ترامپ است. طرفداران مجازات به دنبال ایجاد یک به گفته‌ی اندیشکده‌ی ضدایرانی دفاع از دموکراسی‌ها، "دیوار تحریمی" هستند تا بازگشت دولت پساترامپ به تعامل دیپلماتیک با ایران را تا جای ممکن دشوار کنند.

بازاعمال تمام تحریم‌های پیش از برجام فاجعه‌ای برای منع‌گسترش هسته‌ای جهانی، دیپلماسی چندجانبه و صلح منطقه‌ای است. ایران به وضوح تهدید کرده است که در چنین شرایطی نه تنها غنی‌سازی اورانیوم را در مقیاس صنعتی از سر می‌گیرد بلکه از ان‌پی‌تی و هرگونه تعهد برای پذیرش بازرسان هسته‌ای هم خارج می‌شود.
راهبرد ترامپ برای بازگرداندن تمام تحریم‌ها، خطرات چشمگیر دیگری هم دارد: ایجاد بحرانی که آمریکا را در مقابل سازمان ملل قرار می‌دهد، از بین بردن مشروعیت ممنوعیت‌های سازمان ملل، تضعیف کاربرد ابزار تحریم‌ها در مسائل دیگر و افزایش فروش تسلیحاتی که بیش از همه درباره آن‌ها نگرانی وجود دارد. همچنین این اقدام ترامپ باعث می‌شود که آمریکا در گفتگو‌ها پیرامون محدودیت‌های دیگر مطرح شده در برجام هیچ اهرمی نداشته باشد.

---

بیشتر بخوانید: آنچه درباره توافق هسته‌ای ایران به شما نگفته اند!

---

برای پرهیز از این پیامد‌های ناخوشایند، مقامات فرانسوی و آلمانی در حال بررسی گزینه‌ای هستند که طبق آن انقضای تحریم‌های تسلیحاتی پذیرفته شود، اما به جای آن توافقی تازه میان بازیگران کلیدی طراحی شود که در آن ماهیت ممنوعیت فروش جنگ‌افزار به ایران حفظ شده باشد. همان‌طور که الی گرانمایه، عضو ارشد سیاستگذاری در شورای اروپایی روابط خارجی، پیشنهاد داده شورای امنیت می‌تواند درباره مجموعه‌ای از شرایط سختگیرانه یا کد‌های رفتاری برای فروش تسلیحات به ایران در آینده به توافق برسد. مثلا می‌شود با روسیه به این توافق رسید که به ایران موشک کروز ضدشناور یاخونت نفروشد. طبق یافته موسسه بین المللی مطالعات راهبردی فروش این موشک به ایران می‌تواند یک تحول تغییردهنده‌ی بازی در منطقه باشد. کشور‌ها همچنین باید فروش سیستم‌های خودکار و بدون سرنشین را که فراتر از توانش تولید داخلی ایران است، محدود کنند.

 

 این روز‌ها کاسبان برجام همان‌هایی هستند که در زمان انتخابات به هر نحوی رنگ عوض کرده و بر اساس سیاست خودشان و نه بر اساس منافع ملی سیاست خارجی را فدای خواسته‌های خود کردند. همان‌هایی که روزگاری می‌گفتند تحریم کاغذ پاره‌ای بیش نیست امروز هم می‌گویند برجام توافقی ناکارآمد است و آنقدر برطبل مخالفت کوبیدند و در زمین دشمن بازی کردند تا دست اخر این شد وضعیت یک توافق که در آستانه کشیدن ماشه است و مخالفان در حال دوئل!

روز گذشته ظریف در مراسم یادبود کاظم پور گفت:همه بدانند برای خدمت به این مردم و کشور راست و چپ بودن مهم نیست، قرار نیست برای خدمت به مردم این سو و آن سو باشیم بلکه دل در گرو مردم داشتن و عاشق این خاک و سرزمین بودن مهم است.