اقدامات ماندگار دولت در منطقه آزاد چابهار

اقتصاد۲۴ - دولت کارنامه روشنی را در توسعه منطقه آزاد چابهار به یادگار گذاشته که سنگ بنای پیشرفت‌های آتی این دیار خواهد بود؛ این اقدامات گستره وسیعی از مطالعات زیربنایی تا احداث زیرساخت‌های ارتباطی و پروژه‌های عمرانی را در برمی گیرد.

محور اول: مطالعات انجام شده و به اتمام رسیده‏

طرح جامع منطقه آزاد چابهار

طرح جامع کالبدی منطقه در سال ۷۵ تهیه شده بود و با توجه به گذشت بیش از دو دهه از طرح و تغییر سیاست ها، ‏شرایط و جایگاه اقتصادی منطقه آزاد چابهار، ضرورت بازنگری طرح جامع به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان تهیه شد ‏که در دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد به تصویب رسید. ‏

در این طرح مهمترین اهداف اقتصادی برای چابهار شامل تبدیل چابهار به قطب ترانزیت، تبدیل چابهار به قطب اصلی رشد در جنوب شرقی و بسترسازی مناسب برای جذب فعالیت‌های اقتصادی دیده شده است. همچنین با توجه به الحاق طرح توسعه محدوده منطقه آزاد چابهار در ماه‌های پایانی سال ۹۸، تهیه طرح جامع برای ۶۸ هزار هکتار اراضی جدید در دستور کار قرار گرفته است.

طرح تفصیلی پیکره صنایع متوسط

طرح جامع سازمان میزان ۱۷۰۰ هکتار را به استقرار صنایع متوسط اختصاص داده که ۶۰۰ هکتار آن دارای طرح ‏تفصیلی بوده و طرح آماده سازی آن در دهه اول احداث منطقه آزاد اجرا شده است. ‏به منظور پاسخگویی به نیاز‌های انبوه سرمایه گذاران و کمک به ایجاد زیرساخت‌های تولید نسبت به تهیه طرح تفصیلی ‏‏۱۱۰۰ هکتار اقدام شده است.

هدف از طرح ﭘﯿﮑﺮه هفتم، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻏﯿﺮآﻻﯾﻨﺪه در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺘﻮﺳﻂ که بتواند ترجیحاً خوراک و مواد اولیه خود را از پیکره ‏هشتم تغذیه کرده و بخش عمده محصولات خود را از طریق بندر صادرات کند، است. ‏

طرح تفصیلی پیکره صنایع سنگین

پیکره هشتم سازمان با کاربری صنایع سنگین به مساحت ۶ هزار و ۲۰۰ هکتار یکی از بزرگترین پهنه‌های صنعتی کشور است. پیکره هشت در فاز‌های نهایی توسعه خود، با جذب مستقیم چندین هزار نفر مدیر، متخصص و کارگر به بهبود ساختار اشتغال ‏منطقه‌ای کمک شایان خواهد کرد و غیر مستقیم نیز هزاران شغل پدید خواهد آورد. ‏کاربری‌های مهم پیش بینی شده در پیکره مذکور لجستیک پارک، صنایع پتروشیمی، صنایع فولاد، ایستگاه راه آهن و ‏مزرعه انرژی‌های خورشیدی است.

طراحی پهنه تفریحی ـ گردشگری

طرح پهنه تفریحی و گردشگری چابهار به عنوان طرح برتر شهرسازی کشور در سال ۱۳۹۸ انتخاب شد جایزه شهرساز را برنده شد. این طرح در پیکره ششم در محدوده‌ای به مساحت۲۱۰۰ هکتار در ساحل شرقی خلیج چابهار از اسکله صیادی تیس تا حد شمالی ‏محدوده منطقه آزاد چابهار است و از غرب به دریا و از شرق به جاده ساحلی محدود می‌شود. ‏

در این پهنه تعداد ۷۰ پروژه تعریف شده که اکثریت آن پروژه‌های سرمایه‌گذاری است که توسط بخش خصوصی ‏اجرا خواهد شد و تعداد کمی از آن پروژه‌های زیرساختی است که توسط سازمان منطقه آزاد چابهار اجرا می‌شود. بسته‌های سرمایه‌گذاری شامل کاربری اقامتی، خدمات گردشگری فرهنگی، خدمات گردشگری تفریحی، خدمات تجاری، ‏خدمات ورزشی است.

طرح جامع و تفصیلی ویژه روستای تیس

با توجه به ویژگی‌های منحصر بفرد روستای تیس به‌نظر می‌رسد طرح‌های توسعه معمول کشور (هادی، جامع و تفصیلی) ‏بدون در نظر گرفتن این ویژگی‌ها از کفایت لازم برای هدایت جریان توسعه در این روستای تاریخی برخوردار نیستند لذا ‏یک طرح ویژه برای روستای تیس تهیه شد. این طرح برای محدوده‌ای به مساحت ۴۵۰ هکتار تهیه شد.

محور دوم: پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده

خانه فرهنگ کمالان

خانه فرهنگ کمالان که اسم آن برگرفته از شاعر حماسه‌سرای بلوچستان است، با هدف ایجاد فضای فرهنگی و هنری ‏و مرکزی برای توسعه فرهنگ غنی بلوچستان در زون فرهنگی منطقه آزاد احداث شده است. ‏

با احداث این ساختمان بر روی اسکلت نیمه کاره رها شده از سال ۱۳۸۰ فضا‌های فرهنگی هنری (سالن هرمندان، ‏کارگاه هنری، کلاس آموزشی) و فضا‌های جنبی (گالری نمایش اثار هنری، نگارخانه، فروشگاه عرضه کتاب و آثار ‏فرهنگی، کافه فرهنگ و هنر) به‌صورت رایگان در اختیار سازمان‌های مردم نهاد شهرستان چابهار قرار می‌گیرد. این طرح در زمینی به مساحت ۸۸۵ مترمربع در دو طبقه با زیربنای ۸۹۶ متربع مربع و با صرف هزینه ۴۵ میلیارد ریالی به بهره‌برداری رسید.

زیرساخت‌های شبکه آب و فاضلاب

احداث زیر ساخت‌های شبکه آب و فاضلاب پیکره سوم شمالی و جنوبی که با هدف تکمیل بخشی از زیرساخت‌های آب و فاضلاب پیکره سوم از سال ۹۰ آغاز شده بود و به‌دلیل ‏مشکلات مالی پیمانکاران متوقف گردیده بود در پایان سال ۹۶ بار دیگر عملیات باقیمانده آن جهت تکمیل و بهره برداری از ‏شبکه شروع شد.

شبکه جمع آوری فاضلاب به طول ۱۸ کیلومتر و شبکه توزیع آب به طول ۱۵ کیلومتر که که مساحتی حدود ۲۰۰ هکتار از ‏اراضی پیکره سوم جنوبی را تحت پوشش قرار می‌دهد. ‏ اتصال شبکه آب از حوضچه فشار شکن ۵۰ متر مکعبی به پیکره تجاری و ویلا‌های ویژه که مساحت حدود ۹۰ هکتار را ‏تحت پوشش قرار می‌دهد.

‏۲ باب مخزن به ظرفیت ۲۰۰۰ متر مکعب که ۱۰۶ هکتار از اراضی پیکره سوم شمالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. ‏ یک باب مخزن ۵۰۰ متر مکعب که مساحتی بالغ بر ۴۱ هکتار از اراضی پیکره سوم شمالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. ‏هزینه اجرای این پروژه ۲۳۴ میلیارد ریال شده است.

بهسازی ترمینال فرودگاه

هدف از اجرای پروژه بازسازی و مرمت سالن پرواز‌های ورودی، خروجی و ترانزیت فرودگاه چابهار بعنوان مبدا ورود ‏مسافران، سرمایه‌گذاران و گردشگران به منطقه و در راستای توسعه اقتصاد منطقه است. از جمله اقدامات صورت گرفته بهسازی سالن سه هزار متری و یک طبقه اداری، دوربین‌های مدار بسته تسمه نقاله استاندارد، درب ورودی و خروجی استاندارد و ‏برقی بوده که هزینه اجرای ۵۴ میلیارد شده است.

احداث ساختمان آموزشی دانشگاه

‏ساختمان آموزشی دانشگاه به مساحت ۴۵۰۰ مترمربع و در سه طبقه با فضا‌های آموزشی، پژوهشی و کارگاهی در ‏راستای توسعه ظرفیت‌های علمی و پژوهشی احداث شده است. این ظرفیت آموزشی کانون توسعه ‏سرمایه انسانی و پرورش استعداد‌هایی است که در تقویت اقتصاد منطقه نقش آفرینی خواهند کرد. ‏ ۱۲۵ میلیارد ریال هزینه اجرای این پروژه بوده است.

احداث زیرساخت‌های برق ‏

تهیه و نصب پست‌های ‏kV ‎‏۲۰ کمپکت و تابلو‌های برق با هدف توسعه و تکمیل شبکه برق، نوسازی تجهیزات، بروز‏رسانی پست‌های برق با قابلیت ‏GIS، صرفه جویی در تعمیر و نگهداری شبکه برق و همچنین ایمنی بالا بمنظور بهره ‏برداری مطمئن و تسهیل در مانور و اتوماسیون پست‌های زمینی و ارتباط شبکه کابلی بین آن‌ها در پیکره‌های منطقه آزاد ‏احداث شده است.

همچنین تغییر بخشی از شبکه برق فشار متوسط هوایی به زمینی حد فاصل پست ۲۰/۶۳ کیلو ولت تیس تا پیکره ‏مسکونی در در راستای ارتقای بهره وری شبکه توزیع برق و تقویت ایمنی فضای شهر اجرا شد. این پروژه در پیکره‌های یکم، دوم و سوم و با هزینه ۴۱میلیارد ریال اجرا شد.

احداث زیرساخت‌های روستای تیس ‏

اجرای فاز اول خط انتقال آب روستای تیس حدفاصل ورودی تا مسجد جامع به طول ۱۲۰۰ متر (خط لوله اصلی) و ‏‏۱۶۰۰ متر (انشعابات فرعی) با جمعیت بهره‌مند ۱۸۰ خانوار با هزینه ۹ میلیارد ریال در سال ۹۷ اجرا شده است و فاز ‏دوم آن در سال ۹۹ با برآورد ۱۶۰ میلیارد ریال در دست اجرا است که با بهره برداری کامل از این طرح ۶ هزار نفر در ‏قالب ۲ هزار خانوار روستای تیس از نعمت آب آشامیدنی سالم بهره‌مند خواهند شد.

دیگر اقدامات صورت گرفته در روستای تیس شامل مواردی، چون فاز اول بهسازی معابر و آسفالت روستا، تعیین حریم روستا براساس طرح ویژه با مساحت ۴۱۵ هکتار، استقرار گشت اراضی بنیاد مسکن استان بصورت شبانه روزی و کاهش ۱۰۰ درصدی میزان تصرفات و ساخت و ساز‌های ‏غیرقانونی، حفظ و صیانت از اراضی با کاربری کشاورزی و جلوگیری از تغییر کاربری آنها، تصویب شیوه نامه ساماندهی اراضی و املاک روستا، تشکیل پرونده متقاضیان جهت صدور سند مالکیت براساس شیوه نامه تصویبی، صدور پروانه ساختمانی براساس ضوابط معماری و شهرسازی طرح ویژه روستای تیس، ساماندهی اصناف و مشاغل طبق کاربری پیش بینی شده در طرح ویژه و انجام تعریض معابر روستا براساس طرح ویژه است.

محور سوم: پروژه‌های در حال اجرا

احداث فاز اول دهکده المپیک پیلبند (استادیوم کریکت) ‏

دهکده ورزشی منطقه آزاد چابهار در زمینی به مساحت ۴۰ هکتار در حال احداث بودهه که شامل کاربری‌هایی، چون استادیوم فوتبال با ظرفیت ۱۲هزار نفر، سالن سرپوشیده ورزش‌های آبی، المپیکی با زیربنای ۵۵۰۰ متر مربع، سالن ‏چند منظوره ورزش‌های تشکی رزمی با زیربنای۵۵۰۰ متر مربع، زمین‌های روباز ورزشی، ‎پیست کارتینگ و استادیوم ‏‏۴هزار نفره کریکت است.

با توجه به اینکه بیش از ۸۰ درصد ملی پوشان ورزش کریکت در همه رده‌های سنی ساکن شهر‌های چابهار، کنارک و ‏نیکشهر هستند و همچنین در راستای جذب گردشگر ورزشی نسبت به احداث استادیوم کریکت ‏اقدام شده است. ‏ این استادیوم که بزرگترین و تنها ورزشگاه کریکت استاندارد کل کشور است، با ۶۸۰میلیارد ریال در حال اجراست و در مهرماه ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد.

احداث مراکز جامع سلامت

تعداد ۲ مرکز جامع سلامت و یک ساختمان اورژانس جاده‌ای که یکی از مرکز سلامت در روستای تیس احداث خواهد ‏شد. این دو پروژه بهداشتی و درمانی پس از احداث و تکمیل بمنظور بهره‌برداری و استفاده عموم مردم به دانشگاه علوم ‏پزشکی ایرانشهر واگذار می‌شوند. ‏این پروژه ۱۸۰ میلیارد ریالی از بهمن ۹۸ آغاز شده و طی ۱۴ ماه به بهره‌برداری می‌رسد.

احداث مسیر ارتباطی از پیکره دوم به یکم

این پروژه با هدف اتصال پیکره لجستیک به پیکره تجاری و اداری با هدف تسهیل ترافیک و ایجاد ارزش افزوده برای پیکره ‏لجستیکی توسط منطقه آزاد چابهار ‏در حال اجراست. این پل ۴۲۰ متری با ۱۱۸ میلیارد ریالی در حال اجراست و تا مهرماه سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد.

احداث فرودگاه جدید منطقه آزاد چابهار ‏

وزارت راه و شهرسازی در اسفندماه ۹۷ سازمان منطقه آزاد چابهار را به عنوان سرمایه گذار و مجری ساخت شهر ‏فرودگاهی چابهار پذیرفت. به دنبال این توافق، منطقه آزاد چابهار در کمتر از ۶ ماه، موافقت اصولی ساخت فرودگاه را ‏دریافت کرد و در شهریور ماه ۹۸ مذاکرات ساخت با سرمایه گذار‌ها و پیمانکاران آغاز شد. ‏بدنبال آن مطالعات امکان سنجی فرودگاه شامل مطالعات سایت یابی باند پروازی، امکان سنجی فنی عملیاتی، توجیه فنی ‏اقتصادی طرح، مطالعات ارزیابی زیست محیطی و پدافند غیر عامل احداث عوامل پروازی برای فرودگاه چابهار در سال ‏‏۱۳۹۸ توسط مشاور ایمن راه تهیه شد. فاز اول احداث فرودگاه شامل احداث باند فرودگاه، یک ترمینال کوچک و تاسیسات مورد نظر می‌باشد که در سال ۹۹ ‏عملیات اجرایی خود را آغاز کرده است. ‏

محور چهارم: پروژه‌های مشارکتی

احداث مدارس ‏

احداث و تکمیل ۱۳ باب مدرسه با ۸۳ کلاس درس به ظرفیت ۲۵۰۰ نفر دانش آموز، در راستای توسعه زیر ساخت‌های ‏آموزشی در شهرستان‌های چابهار، کنارک و منطقه دشتیاری با مشارکت موسسه مردم نهاد "دست یاری به دشتیاری" و ‏اداره کل نوسازی توسعه و تجهیز مدارس استان سیستان و بلوچستان و سازمان در دستور کار قرار گرفته است. ‏ مبلغ مشارکت سازمان منطقه آزاد چابهار ۶۵ میلیارد ریال بوده است.

تعریض کمربند شهید کلانتری تا میدان هیات سه نفره

مطالعات طرح در سال ۹۸ انجام شده است و در نیمه دوم سال ۹۹ عملیات اجرایی آن با انتخاب پیمانکار آغاز خواهد شد. ‏ طول مسیر ۴ کیلومتر است و با مشارکت ۱۰۰ میلیارد ریالی سازمان منطقه آزاد انجام خواهد شد.

احداث بزرگراه کنارک چابهار

مسیر مورد نظر از محدوده چابهار تا سه راهی کنارک بطول ۷/۶۱ کیلومتر می‌باشد؛ که مطالعات طرح به اتمام رسیده ‏است و در سال‌های آتی اجرا خواهد شد. ‏ مبلغ مشارکت سازمان منطقه آزاد چابهار ۱۰۰ میلیارد ریال است.

احداث ۳ واحد تصفیه خانه فاضلاب

طراحی، ساخت و بهره‌برداری ۱۵ ساله از ۳ واحد تصفیه خانه فاضلاب پکیج با ظرفیت ۲۰۰۰ متر مکعب در روز و فروش ‏پساب تولیدی و انتقال تاسیسات مذکور به خریدار پس از ۱۵ سال در قالب قرارداد ‏BOT انجام شده که پروژه در شهریور ۹۹ آغاز خواهد شد.

آماده‌سازی اراضی ۱۱ هکتار شهرک یاس

شهرک ۱۱ هکتاری یاس با سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی جهت احداث تاسیسات زیر بنایی و آماده سازی ‏معابر با اعتباری بالغ بر ۱۲۰ میلیارد ریال در مراحل پایانی آماده سازی خود قرار دارد. ‏