روایت شامخ از بازار کساد خرده فروشان

اقتصاد۲۴ - کاهش قدرت خرید خانوار‌ها در دوره افول قدرت ریال و همچنین اوج‌گیری دوباره بحران کرونا و احتمال اعلام محدودیت‌های مجدد برای کسب‌وکار‌های خرد باعث شده بازار خرده‌فروشی وارد رکود سنگینی شود. به‌گزارش همشهری، آمار‌های معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق تعاون ایران تحت عنوان شامخ خرده‌فروشی از کسادی این صنوف در شهریور امسال حکایت دارد؛ درحالی‌که گزارش‌های قبلی این نهاد از وضعیت خرده‌فروشی در مردادماه وضعیت امیدوارکننده‌ای داشت.

نمای رکود در بازار خرده‌فروشی

طبق اعلام این نهاد، شاخص شامخ خرده‌فروشی که از ۳۷.۵ واحد در تیرماه به ۵۱.۱۹ واحد در مرداد افزایش یافته بود، بار دیگر در شهریور به زیر ۵۰ واحد سقوط کرده و به ۳۸.۷۸ واحد رسیده است. با توجه به اینکه در شاخص شامخ، اعداد پایین‌تر از ۵۰واحد به مفهوم رکود و انقباض و ارقام بالاتر از ۵۰، نشانگر رونق و انبساط است؛ رسیدن شامخ خرده‌فروشی به ۳۸.۷۸ واحد به معنای بازگشت انقباض و رکود به این بخش است. براساس آمارها، در شهریور، شاخص موجودی مواداولیه بخش خرده‌فروشی با ۴۳.۸۸واحد، بیشترین میزان در بین ۵ مؤلفه اصلی شامخ بوده و شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان با ۳۳.۶۷ واحد کمترین مقدار را داشته است. در این میان شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش به ۳۰.۷واحد رسیده که نشان‌دهنده رکود واحد‌های خرده‌فروشی و بدترشدن وضعیت فروش آن‌ها در شهریور نسبت به مردادماه است.

بیشتر بخوانید: سه هفته صبر کنید تا قیمت گوجه و پیاز متعادل شود!

عوامل رکود و کسادی

برآورد‌ها حاکی از این است که در آخر تابستان امسال عواملی نظیر کاهش قدرت خرید مردم متأثر از نوسان قیمت ارز، کاهش قدرت پول ملی، اوج‌گیری مجدد بحران کرونا و همچنین احتمال اعلام محدودیت‌های مجدد کسب‌وکار‌های خرد باعث شده بخش خرده‌فروشی در اقتصاد ایران دوباره وارد رکود شود و حرکت شامخ خرده‌فروشی از ۵۱.۱۹ در مردادماه به ۳۸.۷۸ در شهریورماه، بازتاب همین افزایش رکود کسب‌وکار‌های این حوزه است.
در این شرایط به نظر می‌رسد سیاستگذاران باید برای خروج از رکود بازار و پیشگیری از بحران بیکاری در صورت تداوم وضعیت تعطیلی واحدها، نسبت به تدوین سیاست‌های تحریک تقاضا اقدامات عاجلی به عمل آورند. کاهش جدی شاخص میزان فعالیت‌های انجام‌شده در بخش خرده‌فروشی در شهریورماه نسبت به ماه قبل و همچنین کاهش شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش در این بخش بیانگر حرکت شدید این بازار به سمت تعمیق رکود است.

از سوی دیگر، افزایش شاخص موجودی محصول نهایی در انبار یا کار‌های معوق و ناتمام از ۴۴.۰۵ در مردادماه به ۵۱.۰۲ در شهریورماه بیانگر به‌فروش‌نرفتن کالا به‌دلیل کاهش قدرت خرید مردم است که در صورت تحریک نکردن تقاضا علاوه بر افزایش هزینه انبارداری محصولات، برخی کالا‌های فاسدشدنی دچار مشکل خواهند شد. نکته دیگر اینکه با توجه به این شاخص انتظار می‌رود تولید بخش خرده‌فروشی در ماه آینده با کاهش ظرفیت اسمی تولیدکنندگان مواجه شود.

شاخص انتظارات در ارتباط با فعالیت‌های شرکت در ماه آینده از ۴۸.۸۱ در مردادماه به عدد۴۲.۸۶ در شهریورماه بیانگر اعتمادنکردن به ثبات اقتصادی کشور و حس تزلزل فعالان نسبت به آینده است که متأثر از وضعیت اقتصاد کلان کشور و نبود ثبات در بورس و بازار‌های ارز و طلاست و به ارائه طرح‌های علمی و مبتنی بر عقلانیت برای برون‌رفت از این مشکلات و بازگشت اعتماد عمومی نسبت به آینده‌ای روشن نیاز دارد. همچنین در شهریور امسال شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در بخش خرده‌فروشی نسبت به ماه قبل با کاهش ۲۱.۲۴درصدی مواجه شده که نشان‌دهنده رکود و تعطیلی واحد‌های خرده‌فروشی و به‌تبع آن کاهش میزان فروش کالا و محصولات است.

از سوی دیگر شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان ۱۶.۸۱ و شاخص میزان فروش کالا‌ها و خدمات ۱۱.۸۴ نسبت به ماه قبل کاهش داشته که در کنار کاهش ۳۰.۷۰ درصدی شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش، به وخامت این بخش افزوده است.