سهم چابهار از حمل و نقل بین المللی هوایی چقدر است؟

اقتصاد۲۴ - منطقه آزاد چابهار با توجه به وضعیت خاص خود در منطقه دارای جایگاه ویژه ای است، منطقه ای که مهمترین نقطه ارتباطی بین شرق و غرب و شمال و جنوب بوده و از نگاه مسئولان بهاری برای سه کشور ایران، هند و افغانستان به شمار می رود.

چابهار از نزدیکترین نقاط به آب های آزاد جهان برای کشورهای آسیای مرکز و افغانستان بوده و از سویی دیگر نقطه استراتژیک برای ترانزیت کالا از آسیا به اروپا محسوب می شود.

در این شرایط وجود راه های حمل و نقل مناسب برای جابه جایی مسافر و کالا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و گرچه در سال های گذشته در حوزه ریلی و جاده ای و دریایی پیشرفت هایی داشته اما هیچ گاه فرودگاهی برای این منطقه و در حد ظرفیت های آن وجود نداشته است و به تازگی ساخت فرودگاه بین المللی در این منطقه کلید خورده و هنوز سهمی در حوزه حمل و نقل بین الملل ندارد.

اما به این بهانه وضعیت حمل و نقل هوایی در حوزه بین الملل در گزارشی از یاتا(انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی) مورد بررسی قرار گرفته است.

عرضه فراتر از تقاضا؛ رقابت شدیدتر می‌شود

آخرین گزارش یاتا پیرامون حمل و نقل هوایی کالا در سال ۲۰۱۹ نشان از افزایش ۳.۴درصدی تقاضا جهانی دارد. توسعه تجارت و بازرگانی، تقاضا جهانی برای استفاده از حمل بار از طریق هوایی را افزایش داده است. از سوی مقابل بازار عرضه هم منفعل نمانده و کشورها برای کسب سهم از این بازار ارزشمند، با توسعه شهرهای فرودگاهی، ظرفیت جهانی حمل بار هوایی را ۵.۴ درصد افزایش داده‌اند.

تغییرات جهانی حمل هوایی کالا

بازار جهانی حمل هوایی کالا در سال ۲۰۱۹ با رشد ۳.۴درصدی در بخش تقاضا همراه بوده است. همچنین عرضه‌کنندگان خدمات حمل هوایی کالا چون فرودگاه‌ها و صنایع خدمات هوایی، با طرح‌های توسعه‌ای، ظرفیت حمل بار هوایی در جهان را ۵.۴ درصد افزایش دادند. بالا رفتن چشمگیر سهم حمل‌ونقل در قیمت تمام شده کالا، اقتصادهای بزرگ جهان را به سوی کسب سهم بیشتر از بازار حمل هوایی سوق داده و به همین رو شهرهای فرودگاهی به شدت در حال توسعه‌اند.

آسیا پاسیفیک: بالاترین سهم از بازار جهانی حمل هوایی

بخش‌هایی از مرکز، شرق و جنوب آسیا و اقیانوسیه که از آن تحت عنوان آسیا پاسیفیک یاد می‌شود، بالاترین سهم را در بازار جهانی حمل هوایی کالا دارد. ۳۵.۴درصد از کل بازار جهانی حمل هوایی کالا در منطقه آسیا و پاسیفیک است. طی سال ۲۰۱۹ تقاضای حمل بار هوایی در این حوزه جغرافیایی ۱.۷ درصد افزایش داشته است. همچنین رقابت شدید اقتصادهای قدرتمند منطقه آسیا پاسیفیک برای کسب سهم از این بازار، ظرفیت حمل هوایی کالا در این حوزه را ۵ درصد افزایش داده است.

آمریکای شمالی بالاترین رشد همزمان تقاضا و ظرفیت

آمریکای شمالی شامل آمریکا و کانادا ۲۳.۷درصد از کل بازار جهانی حمل هوایی بار و کالا را در اختیار دارد و از این حیث بعد از آسیاپاسیفیک رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. این حوزه جغرافیایی طی سال ۲۰۱۹ بالاترین رشد همزمان تقاضا و ظرفیت را تجربه کرده است. تقاضای حمل هوایی کالا در آمریکای شمالی طی سال ۲۰۱۹ با افزایش ۶.۸درصدی همراه بوده و ظرفیت حمل هوایی کالا هم طی همین بازه زمانی، ۶.۸ درصد رشد داشته است.

اروپا، رشد نسبی تقاضا و ظرفیت حمل هوایی کالا

اروپا با فاصله اندکی بعد از آمریکای شمالی در رتبه سهم از بازار جهانی حمل هوایی کالا قرار داشته و ۲۳.۳ درصد این بازار در اختیار اروپاست. طی سال ۲۰۱۹ تقاضای استفاده از حمل هوایی کالا اروپا با رشد ۳.۲درصدی همراه بوده و در همین بازه زمانی زیرساخت‌های حمل بار هوایی در اروپا با توسعه همراه بوده چنانکه منجر به افزایش ۴.۳درصدی ظرفیت حمل هوایی کالا در اروپا شده است.

خاورمیانه: رقابت شدیدتر می‌شود

خاورمیانه به نوعی پل شرق به غرب و شمال به جنوب است و کمپانی بزرگ تولیدی و تجاری، برای ورود به بازارهای شرق و غرب و شمال و جنوب، یا مسیر عبور کالای‌شان را از خاورمیانه انتخاب می‌کنند و یا اینکه از ظرفیت کشورهای منطقه برای انبارداری کالا و باراندازهای تجاری استفاده می‌کنند. به همین روست که خاورمیانه ۱۳.۳درصد از کل بازار جهانی حمل هوایی کالا را تصاحب دارد.

بیشتر بخوانید: چرا ساخت شهر فرودگاهی چابهار ضرورت دارد؟

اما ارائه خدمات حمل هوایی کالا و وجود شهرهای فرودگاهی و هاب لجستیکی، چنان بازار جذاب و پربازده‌ای است که روز به روز بر تعداد شهرهای فرودگاهی افزوده شده و شهرهای فرودگاهی موجود هم به دنبال توسعه هستند. چنانکه طی سال ۲۰۱۹ ظرفیت حمل هوایی کالا در خاورمیانه ۶.۲ درصد افزایش داشته است. در همین بازه زمانی تقاضای حمل هوایی کالا در خاورمیانه نیز با رشد ۳.۹درصدی همراه بوده است.

آمریکای لاتین، افزایش تقاضا با سهم اندک از بازار جهانی

تقاضای حمل هوایی کالا در منطقه آمریکای لاتین طی سال ۲۰۱۹ با افزایش ۵.۶درصدی همراه بوده است. در همین بازه زمانی ظرفیت حمل هوایی کالا در آمریکای لاتین افزایش ۳.۴درصدی را تجربه کرده است. پیش‌بینی می‌شود این افزایش تقاضا، سرمایه‌گذاری‌ها در افزایش ظرفیت حمل هوایی کالا را آمریکای لاتین را افزایش دهد. در حال حاضر سهم آمریکای لاتین از بازار جهانی حمل کالا تنها ۲.۶ درصد است.

آفریقا: بازار رو به افول

آفریقا با ۱.۷ درصد، کمترین سهم را از بازار جهانی حمل هوایی کالا در اختیار دارد. این در حالی است که همین بازار اندک هم نشانه‌های از بهبود ندارد. طی سال ۲۰۱۹ با اینکه ظرفیت آفریقا در حمل هوایی بار و کالا با افزایش یک درصدی همراه بوده، اما تقاضای حمل هوایی کالا بر خلاف تمام جهان کاهش داشته و با کاهش ۱.۳درصدی تقاضا همراه شده است.

سهم چابهار از این افزایش چه بوده است؟

جذابیت و درآمدزایی بازار جهانی حمل هوایی کالا که بر پایه تجارت استوار شده، به گونه ای بوده که سرمایه‌های بیشتری را جذب می‌کند؛ اما اینکه سهم چابهار به عنوان منطقه ای استراتژیک که در نقطه‌ای جغرافیایی و خاص از جهان قرار گرفته و می‌تواند کریدور شرق و غرب و شمال و جنوب باشد، از بازار جهانی حمل هوایی کالا چه‌قدر است موضوعی مورد توجه خواهد بود.

این در حالی است که پاسخ به این موضوع «هیچ» است و می توان گفت چابهار تاکنون هیچ سهمی از بازار جهانی حمل هوایی کالا نداشته است.
از دهه ۷۰ که منطقه آزاد چابهار ایجاد شده تا کنون فقط فرودگاه نظامی کنارک در این منطقه وجود داشته که به گفته مسئولان پاسخگوی نیاز چابهار با توجه به ظرفیت خاص آن نیست.
اما بعد از سالها حواشی و موانعی که در ساخت فرودگاه بین المللی چابهار وجود داشت سرانجام در نیمه آذرماه سال گذشته ساخت شهر فرودگاهی چابهار کلنگ خورده است.
ساخت شهر فرودگاهی چابهار که طبق اعلام مسئولان تا پایان سال آینده فاز اول آن عملیاتی خواهد شد می‌تواند چابهار را وارد بازار جهانی ترانزیت هوایی کالا کند.