چرا بانک مرکزی درباره اهمیت FATF سکوت کرد؟/ انفعال در قبال FATF نتایج خطرناکی به بار آورد

اقتصاد۲۴- موضوع پیوستن ایران به FATF سال‌هاست که در رسانه‌ها مطرح می‌شود. آخرین خبر، اما این است که کارگروه ویژه اقدام مالی اعلام کرد که ایران همچنان در لیست سیاه این کارگروه باقی می‌ماند. در جلسه کارگروه ویژه اقدام مالی تصمیم گرفته شد تا ایران و کره شمالی در لیست کارگروه ویژه اقدام مالی باقی بمانند. بله تنها ایران و کره شمالی در لیست سیاه این کارگروه قرار گرفته اند تا نقل و انتقال پول که به واسطه تحریم‌ها سخت شده بود سخت‌تر از همیشه باشد. عدم تصویب لوایح مرتبط به FATF در سال گذشته توسط مجمع تشخیص مصلحت سبب شد تا حتی کشور‌هایی مانند چین و روسیه هم درباره نپیوستن ایران به این نهاد هشدار دهند.

در همان زمان، اما برخی جریان‌ها و افراد معتقد بودند که عدم پیوستن به این نهاد تاثیر چندانی بر اقتصاد نخواهد داشت. برخی رسانه‌ها نیز معتقدند این خبرسازی‌ها درباره پیوستن به FATF با هدف اجرای پیش شرط‌های آمریکا برای مذاکره احتمالی بعدی است، در حالی که تاثیرات جدا شدن از مکانیزم‌های جهانی را شاید امروز بیش از گذشته می‌توان احساس کرد.

قیمت ارز به واسطه سختی در نقل و انتقالات مالی بالا رفته است و هرچند دلایل آن تنها به FATF ختم نمی‌شود، اما حتی در صورت برداشته شدن تحریم‌ها نیز نپیوستن به این نهاد نقل و انتقالات مالی را با دشواری روبرو خواهد کرد.

برخی کارشناسان معتقدند طرف‌های تجاری ایران نیز به‌دلیل پذیرش استاندارد‌های FATF نمی‌توانند همکاری‌های تجاری را در سطح گذشته یعنی پیش از قرار گرفتن ایران در کنار کره‌شمالی در فهرست سیاه FATF حفظ کنند، مساله‌ای که به‌دلیل ایجاد محدودیت در عرضه ارز، نرخ ارز را در بازار داخل افزایش داده است.

این موضوع حتی در نقل و انتقال پول از کشور‌هایی مانند عراق نیز دشواری ایجاد کرده است. یوسف کاووسی، کارشناس مسائل بانکی در این باره گفته بود: اکنون ما با کشور‌های چین، روسیه، ترکیه و عراق یعنی کشور‌هایی که در گذشته و پیش از این با آن‌ها همکاری‌های گسترده‌ای داشتیم امکان نقل‌ و انتقال پول را نداریم، زیرا بحث عمده نقل‌ و انتقال‌های پولی در سطح بین‌المللی وابسته به استاندارد‌های FATF است. حتی به‌تازگی نیز محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که قرارداد ۲۵ ساله با چین نیز از این موضوع متأثر شده و شاید در این زمینه نیز با چالش‌هایی مواجه شویم؛ زیرا مبادلات بانکی در سطح بین‌المللی منوط به پذیرش استاندارد‌های FATF است.

از مشکل در انتقال پول مربی تا سکوت بانک مرکزی

پیمان مولوی، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در دنیا یکسری مکانیزم‌ها حاکم است که معمولاً اکثریت کشور‌ها آن را پذیرفته اند. حتی کشور‌هایی مانند چین و روسیه که در حوزه‌های بین المللی و اقتصاد مدعی هستند نیز به خاطر وجود چنین مکانیزم‌هایی FATF را پذیرفته اند.

بیشتر بخوانید: چرا حجم سرمایه گذاری خارجی در ایران کاهش یافت؟/ دانشمند: تحریم، FATF و رتبه بالای فساد از عوامل این کاهش است

این اقتصاددان با بیان اینکه در اینجا موضوع ارزشگذاری درست یا غلط بودن این مکانیزم مطرح نیست، اظهار می‌کند: اما وقتی اقتصاد ایران به سمتی حرکت کرده که در لیست سیاه FATF می‌ماند، تبعات و ترکش‌های آن به سمت کسب و کار‌ها می‌آید. در این شرایط نه تنها کسانی که نقل و انتقال پول و یا صادرات انجام می‌دهند متضرر می‌شوند که حتی پول یک مربی و یا بازیکن خارجی فوتبال را هم نمی‌توانیم پرداخت کنیم.

مولوی این مسائل را زیبنده اقتصاد ایران نمی‌داند و می‌گوید: ممکن است برخی افراد بگویند این موضوع اهمیت چندانی ندارد، اما واقعیت امر این است که این موضوع بسیاری از ابعاد اقتصادی را درگیر می‌کند.

وی تاکید می‌کند: از سوی دیگر ما در کشور نهاد‌های فنی داریم که می‌توانند در مورد بسیاری از مسائل اظهار نظر‌های کارشناسی کنند. صحبت از کارشناسان اقتصاد آزاد نیست که ممکن است به دیدگاه کلان واقف نباشد، اما چرا نهاد‌های فنی مانند بانک مرکزی درباره برخی مسائل مهم سکوت می‌کنند؟

مولوی تصریح می‌کند: عدم صحبت درباره FATF و تاثیرات آن بر اقتصاد نتیجه مطلوب به همراه نداشت. شاید بهتر بود نهاد‌های فنی مانند بانک مرکزی با تاکید بر اهمیت این موضوع در مقاطع زمانی مختلف، چاره سازی می‌کردند.

این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: انفعالی که در آن زمان رخ داد، نتایج خطرناکی به بار آورد. زمانی که نهادی مانند بانک مرکزی می‌گوید بودن یا نبودن FATF تاثیری ندارد یا سکوت می‌کند و یا به صورت غیر رسمی صحبت می‌کند در نهایت اتفاقی رخ می‌دهد که دود آن به چشم همان نهاد هم می‌رود.