نصب فیلتر دوده بر کاهش آلایندگی اتوبوس‌های فرسوده موثر است؟

اقتصاد۲۴ - آلودگی هوا ارتباط تنگاتنگی با حمل و نقل به ویژه حمل و نقل عمومی دارد. با توجه به شواهدی که از نوسازی حمل و نقل عمومی وجود دارد، به نظر می‌رسد قفل توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی به این زودی‌ها باز نمی‌شود. هر چند در سال‌های اخیر وعده‌هایی برای تامین اتوبوس در کلانشهر تهران داده شده است، اما در عمل موانع زیادی بر سر راه اتوبوس‌های جدید وجود دارد که عمده‌ترین آن هزینه بالای اتوبوس‌ها و کمبود بودجه در مدیریت شهری است.

بنا به گفته محمود ترفع، مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی تهران، ۶۲ درصد از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت فرسوده است و در صورت ادامه روند موجود و عدم نوسازی ناوگان، اتوبوس‌های تهران حداکثر تا ۶ سال دیگر دوام می‌آورند و تا آن زمان ۱۰۰ درصد آن‌ها به سن فرسودگی رسیده و از رده خارج می‌شوند. درست است که از رده خارج کردن اتوبوس‌های فرسوده منوط به تامین بودجه است، اما راهکار مهمی برای کاهش آلودگی هوا است. بازسازی اتوبوس‌های مستهلک و نصب فیلتر جاذب دوده یک راهکار موقت برای برون رفت از چالش فرسودگی اتوبوس‌ها و خروج از این بحران است.

از طرفی بر اساس ماده ۸ قانون هوای پاک، میانگین سن اتوبوس‌های دیزل ۱۰ سال و اتوبوس‌های گازسوز ۱۲ سال است در صورتی که اکنون متوسط عمر ناوگان اتوبوسرانی تهران از سن فرسودگی فراتر رفته و ۱۲.۴ سال است. در سال‌های اخیر مجموعه قوانین، مقررات و آیین‌نامه و... در راستای بهبود وضعیت هوا وضع شده است و در این میان برای دستگاه‌های دخیل از جمله شهرداری تهران نیز وظایفی تعیین شد، یکی از وظایف تعریف شده برای شهرداری تهران لزوم نصب فیلتر دوده بر روی اتوبوس‌های ناوگان حمل ونقل عمومی بود؛ به گونه‌ای که در سال ۹۳ بر اساس مصوبه هیأت دولت، نصب «فیلتر جاذب دوده» به منظور کاهش آلودگی هوا الزامی شد و خودروسازان با وجود مخالفت‌های گسترده، مجبور به اجرای این مصوبه محیط زیستی شدند، اما این مصوبه تاکنون به درستی اجرا نشده است و عده‌ای دلیل آن را بی‌تاثیر بودن نصب فیلتر دوده بر روی اتوبوس‌های فرسوده می‌دانند و معتقدند علی رغم هزینه بالای این فیلترها، اثرگذاری آن قابل لمس نیست.

مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این سوال که آیا نصب فیلتر دوده بر روی اتوبوس‌های فرسوده اثرگذار است، گفت: «با تولید کننده‌های فیلتر جاذب دوده این موضوع را در میان گذاشته‌ایم و طبق تاکیدات این تولید کننده‌ها فیلتر دوده با عمر اتوبوس‌ها مرتبط است و از آنجا که اتوبوس‌های با سن بالا ملزم به اخذ معاینه فنی هستند کارایی فیلتر دوده نیز در معاینه فنی مشخص می‌شود.»

بیشتر بخوانید: بازسازی اتوبوس‌های فرسوده ناوگان حمل و نقل عمومی كشور

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: «اگر اتوبوس‌هایی که دارای فیلتر دوده هستند، نتوانند معاینه فنی خود را پاس کنند نیز در فرایند معاینه فنی مشخص می‌شود و موظف هستند فیلتر دوده را تعویض کنند.»

تجریشی خاطرنشان کرد: «اکنون هزینه یک اتوبوس نو نزدیک سه میلیارد تومان است که تامین آن از توان مدیریت شهری، خارج است و تولید آن هم در کشور با وجود تحریم‌ها امکان پذیر نیست، اما نصب فیلتر دوده تنها راهی است که می‌توان انجام داد، اما هنوز اقدامی جدی صورت نگرفته است.»

وی گفت: «برای نوسازی ناوگان فرسوده اتوبوسرانی حداقل به ۵ تا ۶ میلیارد دلار سرمایه نیاز است که با وضعیت فعلی امکان پذیر نیست، بنابراین بهتر است راه‌های دیگری همچون فیلتر دوده دنبال شود.»