بیت کوین؛ راز‌های سیاهی که نمی‌خواهند شما بدانید

اقتصاد۲۴ - قیمت بیت‌کوین در ساعت ۱۲ و ۵۷ دقیقه و ۵۰ ثانیه روز دوشنبه ۱۵ دی ماه سال ۹۹ یعنی که زمانی که ما شروع به‌نوشتن این گزارش می‌کنیم، معادل ۳۱ هزار و ۸۶۴ دلار است. به‌پول ما می‌شود حدود ۸۴۶ میلیون و ۲۱۲ هزار تومان. دلیل این همه سخت‌گیری و مشقت در نوشتن جمله بالا این است که نرخ بیت‌کوین ثانیه به‌ثانیه تغییر می‌کند. الان که دارید این نوشته را می‌خوانید، قیمت‌ها قطعا تغییر کرده و معادلات تازه‌ای بر بازار ارز‌های دیجیتال حاکم است. تنها چیزی که قطعی به‌نظر می‌رسد، رکوردشکنی‌های مداوم و پی‌درپی قیمت محبوب‌ترین ارز دیجیتال دنیا است که از ظاهر آن نشان می‌دهد قرار نیست فعلا متوقف شود.

در ماه آخر سال میلادی ۲۰۲۰ ارزش بیت کوین با افزایش ۵۰ درصدی از مرز ۲۸ هزار و ۸۴۰ دلار گذشت و بیشترین رشد ماهانه خود را از سال ۲۰۱۹ به این طرف ثبت کرد. اگر تغییرات ارزش بیت کوین در سال ۲۰۲۰ را معیار در نظر بگیریم، باید جلوی آن رشد ۳۰۰ درصدی قیمت را ثبت کنیم. رشد قیمت بیت‌کوین در سال سال ۲۰۲۱ میلادی ادامه پیدا کرد و باعث شد ارزش محبوب‌ترین ارز دیجیتالی دنیا از مرز ۳۰ هزار دلار عبور کند. در ابتدای همین هفته حرف از ۳۳ و ۳۴ هزار دلار بود، اما دوشنبه ظهر به‌وقت ایران دوباره قیمت بیت‌کوین کاهش پیدا کرد و زیر ۳۰ هزار دلار برگشت.

بیت‌کوین یک فریب وحشتناک بزرگ است؟

ارزش بیت‌کوین از زمان شیوع ویروس کرونا چهار برابر شده است. این اتفاق اختلاف‌نظر زیادی میان کارشناسان مالی دنیا به‌وجود آورده؛ برخی همچنان اعتبار بیت‌کوین را با توجه به ماهیت مخاطره‌آمیز و تکرر دوره‌های رونق و رکود آن به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذرای زیر سوال می‌برند و دسته‌ای دیگر می‌گوید در مقایسه با چیز‌هایی مثل دلار و طلا، ارز‌های مجازی قطعا سرمایه‌گذاری ایمن به‌حساب می‌آیند.

در حالی این دو دسته توی سرو‌کله هم می‌زنند، قیمت بیت‌کوین و سایر ارز‌های دیجیتال مدام افزایش پیدا می‌کند. گمانه‌زنی درباره آینده زیاد است و قالب آن‌ها می‌گویند بیت‌کوین همچنان به تاخت پیش خواهد رفت. تا کجا و چقدر؟ جستجو‌های اینترنتی و مطالعه منابع مختلف در این باره می‌تواند به نتایج شوکه‌کننده‌ای ختم شود. به‌عنوان مثال بعضی‌ها از ۳۰ هزار دلار حرف زده بودند. بعضی‌ها می‌گفتند تا پایان سال ۲۰۲۰ بیت‌کوین مرز ۱۰۰ هزار دلار را رد می‌کند. ۱۷۰ هزار دلار و ۳۳۰ هزار دلار هم عدد‌های دیگری است که با جستجوی پیش‌بینی قیمت بیت‌کوین گوگل جلوی روی شما ردیف می‌کند، اما اجازه بدهید شما را در جریان راز بزرگی قرار دهیم که می‌تواند باعث می‌شود بیت‌کوین و بازار آن از چشمتان بیفتد.

۹۵ درصد معاملات بیت‌کوین جعلی هستند

متاسفانه باید به اطلاعتان برسانم که قیمت جهانی بیت کوین عددی غیرواقعی است، چون عموما با معامله‌های صوری تعیین می‌شود. اگرچه نمی‌توان معاملات ارز‌های دیجیتال را ردیابی کرد، اما سی‌ان‌بی‌سی پارسال در تحقیقات خود متوجه شد در بیشتر معاملات انجام شده بازار ارز‌های دیجیتال خریدار و فروشنده یکی هستند و در اصطلاح با سفته‌بازی تلاش می‌کنند تب و تاب بازار بیت کوین را بالا ببرند. این شبکه در گزارش خود از معاملات عجیب و غریب بیت کوین پرده می‌نویسد وقتی استخراج، خرید و فروش بیت کوین در اکثر کشور‌ها غیرقانونی است، چطور امکان دارد حجم معاملات آن تا این حد بزرگ باشد؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد از ۸۱ صرافی موجود در دنیا که معاملات بیت‌کوین را جوش می‌دهند، ۷۱ صرافی مشغول wash trade هستند. به این معنا که آن‌ها بیت‌کوین‌ها را برای فروش پیشنهاد کرده و خودشان آن‌ها را می‌خرند تا ارزش معاملات روزانه آن بالا برود و جلب توجه کند. با بالا رفتن حجم داد و ستد بیت کوین خیلی‌ها فکر می‌کنند تقاضا برای این ارز دیجیتال بالا رفته و به مشتری آن تبدیل می‌شوند. در نتیجه این فعل و انفعال صاحبان بیت‌کوین که شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری هستند می‌توانند به راحتی بیت کوین‌هایشان را به پول واقعی تبدیل کنند و سود هنگفتی به‌جیب بزنند.

سی‌ان‌بی‌سی در انتهای گزارش خود ادعا می‌کند تنها یک بیستم از حجم معاملات روزانه بیت‌کوین در سراسر دنیا واقعی هستند. موسسه Bitwise هم گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد ۹۵ درصد معاملات بیت‌کوین جعلی هستند و در صرافی‌های غیرمجاز انجام می‌شوند.

اخبار مربوط به بیت‌کوین چگونه ما را فریب می‌دهند؟

اگر اجازه دهید برگردیم سراغ بازار بیت کوین؛ حدود یک ساعت از لحظه‌ای که نوشتن این مطلب را شروع کرده‌ام می‌گذرد. سایت‌های اعلام قیمت لحظه‌ای بیت‌کوین می‌گویند حالا در ساعت ۱۳ و ۵۰ دقیقه قیمت این ارز دیجیتال به ۲۸ هزار و ۹۰۰ دلار رسیده است. یعنی اگر یک ساعت پیش بیت‌کوین خریده بودید، الان سه هزار دلار که به پول ما می‌شود ۷۰، ۸۰ میلیون تومان، ضرر کرده بودید! می‌بینید؟ بازار ارز‌های دیجیتال همین‌قدر دمدمی مزاج و نامرد است. فکر می‌کنید چند نفر در کل دنیا مشغول جستجو برای کسب اطلاع درباره ارز‌های دیجیتال و قیمت بیت‌کوین هستند؟

اطلاعات گوگل نشان می‌دهد با وجود رکوردشکنی قیمت بیت‌کوین، افکارعمومی در آمریکا خیلی به آن اقبال نشان نداده است. اوج توجه مردم این کشور به بیت‌کوین در هفته اول دسامبر ۲۰۱۹ یعنی اوایل آذرماه ۹۸ خودمان رخ داده. بعد از آن قله، آمریکایی‌ها دست از سر بیت‌کوین برداشته‌اند و دارند زندگی‌شان را می‌کنند. حتی در دوره اخیر که مدام اخبار انفجار قیمت بیت‌کوین منتشر می‌شود آن‌ها همان اندازه درباره بیت‌کوین جستجوی اینترنتی انجام می‌دهند که نسبت به بنز و BMW کنجکاو هستند.

در سوی مقابل اوج توجه اینترنتی به بیت‌کوین و جستجو برای آن در ایران از ۹ تا ۱۵ تیرماه ۹۸ رخ داده است. اطلاعات گوگل نشان می‌دهد بعد از آن تاریخ، علاقه ایرانی‌ها به محبوب‌ترین ارز دیجیتال دنیا هرگز فروکش نکرده و آن‌ها مدام در حال کسب اطلاعات و دانش‌افزایی در این زمینه بود‌ه‌اند. با این تفاوت که علاوه بر قیمت لحظه‌ای بیت‌کوین، جستجو‌های زیادی هم در مورد ماینر‌ها صورت گرفته است. یعنی هموطنان عزیزمان ضمن پیگیری اخبار مربوط به بیت‌کوین بدشان نمی‌آید شخصا مزرعه بزنند و بیت‌کوین استخراج کنند!

در همین چند ساعت گذشته سرچ عبارتی مثل چگونه بیت‌کوین استخراج کنیم افزایش ناگهانی داشته است. طریقه خرید بیت‌کوین و قیمت روز بیت‌کوین دیگر عبارت‌هایی هستند که به‌طور ویژه در ایران مورد توجه بوده است. ایرانی‌ها همچنین علاقه دارند با تبدیل قیمت بیت‌کوین به ریال چشم‌هایشان را به‌طور ویژه‌ای گرد کنند. انگار تعداد تلفات کرونا، مشکلات اقتصادی، آلودگی هوا و مازوت به‌تن‌هایی برایشان کافی نیست.

چه کسانی ما را درباره بیت‌کوین فریب می‌دهند؟

بابی لی بنیان‌گذار صرافی BTCC و یکی از مهمترین کارشناسان بازار ارز‌های مجازی در دنیا، حدود دوسال قبل وقایع امروز بازار ارز‌های مجازی را دقیقا مو به‌مو و دقیق پیش‌بینی کرده و گفته بود در پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، دوره رکوردزنی بیت‌کوین آغاز می‌شود. در توییت‌های آقای لی آمده بیت‌کوین در دسامبر ۲۰۲۱ به نقطه اوج ۳۳۳هزار دلار می‌رسد، اما در ژانویه ۲۰۲۳ دوباره به ۴۱هزار دلار برمی‌گردد. او زمانی این اتفاق را پیش‌بینی کرد که قیمت بیت‌کوین دو هزار و ۵۰۰ دلار بود، اما با وجود اینکه بابی لی در توییت‌های دو سال پیش خود، زمان رشد قیمت بیت‌کوین را اواخر سال ۲۰۲۰ میلیادی اعلام کرده، هنوز عدد ۳۳۳ هزار دلاری باورنکردنی به‌نظر می‌رسد. چون اگر بیت‌کوین واقعا در آذر سال آینده به چنین محدوده‌ای دست پیدا کند، ارزش کل بازارش معادل هفت تریلیون دلار یعنی دقیقا برابر با ارزش فرضی کل طلا‌های روی کره زمین خواهد بود.

از این دست پیش‌بینی‌ها و عدد‌های دیوانه‌وار در بازار ارز‌های دیجیتال زیاد است. مثلا یکی از آن‌ها گفته ارزش هر بیت‌کوین در پایان سال ۲۰۲۰ به یک میلیون دلار می‌رسد. نکته مهمی که نباید بی‌تفاوت از کنارش بگذریم این است که ۹۹ درصد پیش‌بینی‌های رویایی درباره آینده بیت‌کوین از سوی افراد، سازمان‌ها و شرکت‌هایی انجام می‌شود که خودشان در بازار ارز‌های دیجیتال فعالیت دارند و هیزم ریختن به آتش اخبار بیت کوین دقیقا به نفع خودشان است. فکر می‌کنید ته این قصه قرار است به کجا برسد؟ در بهترین حالت پس از طوفان فعلی، بیت‌کوین مالکان عمده‌ای پیدا می‌کند و آن‌ها یکی دو سال دیگر تصمیم می‌گیرند بیت‌کوین‌های خود را به‌صورت خرده‌فروشی عرضه کنند و از راه مکیدن خون بقیه سود خوبی به‌جیب بزنند.