خرس از بورس می‌رود؟

اقتصاد۲۴ - این در حالی است که کاهش امید به توافق زودهنگام طرفین برجام و بازگشت دلار به کانال ۲۶هزار تومان، اصلی‌ترین محرک بازگشت تقاضا به بازار سهام بود. در این میان جذابیت قیمت‌ها پس از افت‌های اخیر و چشم‌انداز مثبت بازار‌های کالایی نیز مزید بر علت شد تا احتمال تغییر مجدد فاز در این بازار تقویت شود. در حال حاضر اغلب کارشناسان بورسی بر این اعتقادند که هرچند تحدید دامنه نوسان از ۱۰ به ۸درصد، اقدامی اورژانسی برای فروکش هیجانات منفی بازار بود، اما لازم است در سریع‌ترین زمان ممکن متوقف و حتی به‌طور کامل حذف شود.

خرس از بورس می‌رود؟

رشد قابل توجه شاخص بورس در پایان معاملات روز شنبه ۲۵ بهمن سبب شد تا بار دیگر امید‌ها به افزایش قیمت در بازار سهام بیشتر شود. طی روز معاملاتی اخیر در حالی شاخص کل بورس به محدوده یک میلیون و ۲۶۲ هزار واحد رسید که تا همین چندی پیش افت سنگین قیمت‌ها در بازار سهام سبب شده بود آینده سقوط بهای سهام و میزان کاهش قیمت در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد. با این حال روز گذشته در کنار چشم‌انداز مثبت بازار جهانی و رشد قیمت‌ها در چارچوب الگوی کف دوقلو این دلار ۲۶هزار تومانی بود که سبب شد تا بار دیگر امید به صعود قیمت‌ها در بازار سرمایه تقویت شود. معاملات نخستین روز از آخرین هفته بهمن سال جاری با تقاضای سنگین سهام در بازار سرمایه همراه بود. این رویداد باعث شد تا در پایان معاملات روز شنبه شاخص کل بورس تهران به میزان ۴۷ هزار و ۷۸۷ واحد رشد کند و در جهشی بی‌سابقه طی ماه‌های اخیر به میزان ۹/ ۳ درصد افزایش یابد. بررسی سابقه نماگر اصلی بورس تهران در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد صعود شاخص کل در معاملات روز گذشته بیشترین افزایشی بوده که این سنجه مهم بازار سهام از تاریخ ۵ شهریور تاکنون به ثبت رسانده است.

با این حال یکی از نکات مهم به ثبت رسیده در عملکرد این روز بازار سرمایه نه‌تن‌ها افزایش قابل توجه شاخص کل بورس بلکه همسویی آن با رشد نماگر هم‌وزن بوده است. بر این اساس در پایان معاملات روز شنبه، ۲۵ بهمن شاخص یاد شده به میزان ۱۲ هزار و ۵۵۶ واحد رشد کرد و افزایش ۳ درصدی آن حکایت از آن داشت که تمایل به خرید در بازار سهام بعد از مدت‌ها تنها به چند گروه یا سهم خاص محدود نشده است. بر این اساس افزایش نماگر یادشده که در واقع نشان‌دهنده تغییرات میانگین قیمت بدون در نظر گرفتن وزن سهام مختلف در بورس تهران است بیشترین رشد درصدی را از تاریخ ۴ مرداد به ثبت رسانده است. این طور که به نظر می‌آید تغییر دامنه نوسان و شوک مثبتی که پیش‌تر نیز در گزارش‌های قبلی روزنامه «دنیای اقتصاد» احتمال آن مطرح شده بود در حال رخ دادن است. از این رو بیراه نیست اگر بگوییم در نخستین روز به کارگیری دامنه نوسان نامتقارن شانس مناسبی برای رشد قیمت‌ها در محدوده مثبت ۶ درصدی نسبت به گذشته دارد.

بیشتر بخوانید: شاخص بورس به یک میلیون و ۲۶۲ هزار رسید

معاملات روز گذشته حکایت از آن دارد که جو بدبینی حاکم در هفته‌های اخیر در صورت تداوم وضعیت فعلی به شکل قابل توجهی بهبود خواهد یافت. همین امر بسیاری را مجاب کرده تا برای خرید سهام در سایه نبود چشم‌اندازی روشن برای حصول توافق میان ایران و ایالات متحده آینده بازار سهام را از گذشته روشن‌تر ببینند.

بازگشت امید به بازار سهام؟

بررسی تحولات هفته‌های اخیر و آمار به ثبت رسیده در بازار سهام حکایت از آن دارد که خالص خرید حقیقی‌ها در روز شنبه و پس از چند روز متوالی خروج نقدینگی سهامداران خرد به یکباره به طرز چشمگیری مثبت شده است. بر این اساس در پایان معاملات روز شنبه پس از چند روز پیاپی خروج سرمایه حقیقی از بازار سهام نسبت یاد شده ورود ۱۲۸۹ میلیارد تومانی پول از سوی سرمایه‌گذاران خرد بازار را نشان داد. این افزایش که بیشترین میزان ورود پول از ۲۰ مهرماه سال جاری بود بر خوش‌بینی‌ها نسبت به آینده معاملات در بازار سهام افزود و راه را هرچند با ابهام برای صعود بیشتر قیمت‌ها در روز‌های آتی باز کرد. نگاهی اجمالی به تغییرات نسبت خالص خرید حقوقی در یک ماه گذشته نشان می‌دهد از ابتدای بهمن تا پایان معاملات روز شنبه، از بین ۱۶ روز معاملاتی به ثبت رسیده تنها در ۶ روز حقوقی‌ها سهام بیشتری به اشخاص حقیقی فروختند و به عبارت دیگر نسبت یادشده را منفی به پایان رسانده‌اند. به عبارت دیگر در تمام ۱۰ روز معاملاتی دیگر سهامداران خرد به سهامداران نهادی بازار سرمایه سهم فروخته‌اند و باعث خروج سرمایه از این بازار شده‌اند.

گذر عوامل بنیادی از مانع بدبینی

اما از همه این اعداد و ارقام که بگذریم تحلیل چرایی افزایش امید در بین فعالان خرد بازار سهام را می‌توان این‌گونه پی گرفت. در ماه‌های اخیر افزایش قابل توجه ریسک‌های سیستماتیک اعم از قانون‌گذاری و نقدشوندگی از جمله عواملی بود که باعث شد تداوم افت قیمت‌ها در بازار سرمایه طولانی شود. این مساله در حالی روی داد که از یکسو قیمت‌ها در بازار‌های جهانی افزایش پیدا می‌کردند و از سوی دیگر ادامه‌دار شدن کاهش قیمت سهام در بازار داخلی نسبت P/ E را در این بازار به شدت کاهش می‌داد. این مساله باعث شد به موازات کاهش قیمت سهام، حقوقی‌های بازار سهام که همواره تحلیل بلند‌مدت‌تر نسبت به آینده قیمت‌ها دارند و از هیجان کمتری در معاملات تاثیر می‌پذیرند اقدام به خرید سهام از صف‌های فروش کنند. این رویکرد در حالی که می‌توانست در شرایط عادی منجر به افزایش تقاضا و برچیده شدن صف‌های فروش شود، با وجود افت قیمت دلار در هفته‌های اخیر در کنار تداوم همین بدبینی به عاملی تبدیل شد تا عرضه‌ها از طرف سرمایه‌گذاران حقیقی بیش از پیش افزایش پیدا کند و شاهد ثبت دوباره رسیدن قیمت‌ها به کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد باشیم. همین عوامل یعنی بهبود نسبت قیمت به سود (P/ E) در کنار افزایش قیمت ارز و بهای کالا‌های اساسی در بازار‌های بین‌المللی در روز‌های گذشته تاثیر بسیاری داشت تا با خوش‌بینی سرمایه‌گذاران خرد به باز شدن دامنه نوسان مثبت و کاهش آن در سمت منفی، در کنار سایر عوامل یاد‌شده به فال نیک گرفته شود و بیش‌واکنشی رویداد‌ها در عرضه سهام بار دیگر منجر به رشد تقاضا در بورس و فرابورس شود. در واقع همان طور که انتظار می‌رفت تغییر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان یک عامل روانی در کنار بهبود شرایط برای رشد بیشتر قیمت‌ها به مسائلی بدل شدند تا در کنار سایر عوامل دست به دست هم دهند و به مدتی هرچند نامعلوم زمینه را برای افزایش قیمت‌ها در نماد‌های کوچک و بزرگ بازار سرمایه فراهم کنند. با این حال در صورت افت قیمت دلار و کاهش انتظارات تورمی بعید به نظر می‌رسید بازار سهام با چنین رشدی همراه شود. آن‌طور که اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بورس تهران نشان می‌دهد روز گذشته حجم صف‌های خرید شکل‌گرفته در نماد‌های سنگین‌وزن بازار تا حد قابل قبولی افزایش داشته است و این مساله بار دیگر پای تحلیل‌ها را در جهت صعود قیمت‌ها در بازار سهام به میان آورده است.

در دنیای نمودار

اگر بخواهیم از زاویه متفاوت به وضعیت فعلی بازار سرمایه نگاه کنیم بررسی قیمت‌ها روی نمودار شاخص بورس تهران حکایت از آن دارد که افول نماگر یاد‌شده تا محدوده یک میلیون و ۱۳۵هزار واحدی آن هم دوبار و در فاصله چند روز شرایطی مساعد را برای بازگشت قیمت‌ها به سطوح بالاتر فراهم کرده است. در حال حاضر تغییرات شاخص کل بورس حکایت از آن دارد که نوسان قیمت سهام در این بازار به‌طور همزمان الگوی کف دوقلو و واگرایی در نماگر RSI را روی نمودار تدپیکس شکل داده است؛ بنابراین بیراه نخواهد بود که بگوییم ترس غیربنیادی ماه‌های اخیر در بورس تهران پس از ۶ ماه افت پیاپی قیمت تا حد قابل توجهی فروکش کرده و در همسویی با افزایش قیمت دلار به کانال ۲۶هزار تومان راه برای صعود قیمت‌ها هموارتر شده است، این در حالی است که در مدت یاد شده تبادل نظر‌ها در فضای سیاست خارجی به ضرر تقویت برجام تمام شده و همین امر انتظارات تورمی در بازار کالا‌ها و ارز را دوباره تقویت می‌کند. از این رو طبیعی است که حداقل در کوتاه یا حتی میان‌مدت بازار سرمایه حرکتی رو به جلو را شاهد باشد که در دنیای تحلیل نموداری نیز هرچند با ریسک واژگونی قیمت‌ها و افتادن در دام دامنه نوسان منفی ۲ درصدی همراه است، اما در کل امری دور از انتظار نیست.