سازوکار رشد فساد در پرداخت تسهیلات تولید/ تعرفه دلالان برای جور کردن وام چقدر است؟

اقتصاد۲۴- عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در مورد کارشکنی بانک‌ها در اعطای تسهیلات به تولید و رشد دلال‌بازی در این بخش با بیان اینکه آمار مشخصی در این زمینه وجود ندارد، اظهار داشت: آماری که می‌توان به دست آورد، چیزی است که از سامانه بهین‌یاب می‌توان استخراج کرد. آنجا مشخص می‌شود که چه تقاضا‌هایی به بانک ارجاع شده‌اند.

وی در مورد برخورد تولیدکنندگان با پیشنهاد واسطه‌ها برای دریافت تسهیلات بانکی گفت: واحد‌هایی که چنین مشکلی داشته اند کم نیستند. وقتی منابع بانک‌ها برای بخش تولید محدود است و با توجه به این که همه می‌خواهند به آن دسترسی پیدا کنند، فساد در این بخش رخنه می‌کند. در واقع در مورد تسهیلات بانکی از همان قدم اول فساد شروع می‌شود.

عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت توضیح داد: بعد از اینکه طرحی جهت دریافت وام پذیرفته می‌شود، یک سری دلال پیدا می‌شوند که طرح توجیهی بنویسند یا اینکه درصدی از وام را می‌گیرند و دریافت تسهیلات را قطعی می‌کنند. تعرفه می‌گذارند و مثلاً ۴، ۵ یا ۷ درصد وام را در همان مرحله اول پرداخت وام، دریافت می‌کنند و می‌گویند اگر ندهید پرداخت‌های بعدی متوقف خواهد شد.

خالقی با بیان اینکه این درخواست به صورت شفاهی از سوی دلالان مطرح می‌شود، در پاسخ به این سوال که این دلال‌ها در نهایت به همان بانک وصل هستند؟ اظهار داشت: اگر وصل نباشند که کار پیش نمی‌رود. بالاخره ارتباطاتی وجود دارد وگرنه از کجا می‌دانند که فردی به دنبال دریافت وام است؟

بیشتربخوانید:دورخیز اقتصاد برای خروج از رکود

وی تصریح کرد: یک زمانی از همان لحظه مراجعه به وزارت صنعت برای درخواست وام، پیشنهاد‌ات این چنینی می‌رسید که مبلغی را باید پرداخت کنید تا شما را به بانک معرفی کنیم. امیدواریم حالا این اتفاق وجود نداشته باشد. بعد از معرفی به بانک نیز افرادی در بانک وجود داشتند که طرح متقاضیان را پذیرش کنند و البته تعرفه دریافتی دلالان بر اساس نوع وام و مدت بازپرداخت آن متغیر بود.

به گفته عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت، چون محدودیت‌ها خیلی زیاد بوده، فساد هم شکل گرفته است. کارشناسان بانک سلیقه‌ای برخورد می‌کنند و با یک ایراد سطحی یا بهانه‌گیری، پرداخت وام را منتفی یا متوقف می‌کنند در حالی که به برخی موارد مشابه به سادگی وام پرداخت می‌شود.

وی ادامه داد: طبق قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت که در سال ۸۱ یا ۸۲ مصوب شد، بانک‌ها ملزم شدند که از خدمات شرکت‌های مهندسی مشاور رتبه‌بندی شده استفاده کنند، اما بانک‌ها این کار را نمی‌کنند و اختیاری برخورد می‌کنند.

عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت افزود: وقتی به معاونت اعتباری یک بانک مراجعه می‌کنیم، آن بخش دارای چند کارشناس است که در مورد انواع طرح‌های صنعتی و معدنی نظر می‌دهند و تخصصی در موردش ندارند. این مسأله باعث می‌شود مشکلاتی به وجود آید. ممکن است به یک طرح بیش از نیازش وام دهند، وام گیرنده نمی‌تواند طرح را به نتیجه برساند و پروژه زمین می‌خورد یا اینکه پول را از طرح خارج می‌کند، بانک نمی‌تواند پولش را پس بگیرد و به بیت‌المال هم آسیب می‌رسد.

خالقی با تاکید بر اینکه نظارت درون بنگاهی در بانک‌ها باید دقیق‌تر باشد، اظهار داشت: بانک‌ها نیز باید بررسی کنند که چرا یک مشتری برای دریافت وام به بانک مراجعه کرده، اما موفق به دریافت نشده است.

وی ادامه داد: تا حالا ندیده‌ایم که بانکی به یک مشتری مراجعه کند و بپرسد شما که برای دریافت تسهیلات مراجعه کرده بودید، چرا نتوانستید وام دریافت کنید؟ در این مورد باید گزارشی تهیه شود و آسیب‌شناسی صورت گیرد که بانک متوجه شود برای چه به یک مشتری وام پرداخت نشده است. البته این موضوع برای خود بانک هم مهم نیست و اگر یک مشتری موفق نشد، مشتری بعدی در صف ایستاده است.

وی با بیان اینکه کیفیت خدماتی که بانک ارائه می‌کند برایش مهم نیست، تصریح کرد: چیزی به عنوان خدمات پس از فروش خدمات بانکی وجود ندارد. فقط در این حد است که داخل شعبه، دستگاهی گذاشته می‌شود و می‌پرسند آیا از خدمات راضی بودید یا خیر؟ فقط یک بله یا خیر می‌پرسند و آسیب‌شناسی صورت نمی‌گیرد.

عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت افزود: متاسفانه چنین چیزی برای تسهیلات گیرندگان وجود ندارد که بانک از آن‌ها بپرسد آیا از خدمات ما راضی هستید یا خیر؟ در واقع بانک‌ها هر طور که دلشان می‌خواهد با مشتری برخورد می‌کنند و بعد صدای فساد‌های بزرگ در می‌آید و این سؤال مطرح می‌شود که چطور با این همه سخت‌گیری، وام بزرگی بدون دریافت وثیقه و استعلام پرداخت می‌شود، ولی برای وام‌های کوچک بسیار سختگیرانه رفتار می‌شود.