استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی می‌گوید: «دریای کاسپین طی سی سال، از سال ۱۳۷۴ تاکنون، ۱.۶ متر از آب خود را از دست داده است، با پیش‌بینی کاهش ۴ تا ۶ متری تا بیست و پنج سال بعدی به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش جریان رودخانه‌ها مواجه است.
این منطقه با وسعت ۳۴۷ هکتار در بخش شرقی تالاب بین المللی انزلی قرار دارد و محل زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنار آبزی و هزاران قطعه پرندگان مهاجر می‌باشد.
۱۵ هزار متر مکعب از فاضلاب شهرک صنعتی رشت وارد تالاب می‌شود. علاوه بر این بخش اصلی پساب رشت، انزلی، صومعهسرا، خمام، ماسال، فومن و ۷۰۰ روستا هم بهسمت تالاب می‌رود.
محیط زیست گیلان در وضعیت هشدارآمیز قرار دارد. حالا رسوبات ۵۰ ساله فاضلاب شهری، کشاورزی و صنعتی نفس تالاب انزلی را به شماره انداخته و عمق این تالاب از ۱۰ متر در سال‌های پیش از انقلاب به کمتر از ۵۰ سانتی‌متر رسیده است.
آنها که سال‌ها درباره وضعیت تالاب‌ها هشدار می‌دهند، می‌گویند که سازمان‌های مربوطه اطلاعات دقیقی از وضعیت تالاب‌ها نمی‌دهند؛ اطلاعاتی که ظاهراً محرمانه است. اما سوال اینجاست که چرا باید اطلاعات مربوط به تالاب‌ها محرمانه باشد؟
کاهش سطح آب دریای خزر، که به‌ویژه در سال‌های اخیر شاهد تراز پایین‌تری بوده، وضعیت تالاب انزلی را بدتر کرده است. این کاهش سطح آب به همراه افزایش گرمایش جهانی، به بحران‌های جدیدی برای تالاب‌ها و محیط زیست منطقه دامن زده است.
روزانه ۳۸۰ هزار مترمکعب شیرابه حاصل از زباله، داخل رودخانه زرجوب و گوهررود ریخته می‌شود و سپس به طور مستقیم وارد تالاب انزلی می‌شود، میانگین عمق تالاب انزلی ۵۰ سال گذشته ۱۰ متر و ۳۰ سال پیش ۵ متر بوده است که اکنون به ۵ سانتی‌متر رسیده است.
استاندار گیلان درباره علت خشک شدن تالاب انزلی گفت: دریاچه ارومیه و تالاب انزلی با هم متفاوت هستند؛ دریاچه ارومیه به دلیل نرسیدن آب خشک شد. به تالاب انزلی آب وارد می‌شود، اما به دلیل وجود رسوب در تالاب آب به سمت دریا می‌رود. ماندگاری آب در تالاب انزلی ناچیز است.
در این سال‌ها رشد بیش ازحد این گیاه در سطح این تالاب بین‌المللی علاوه بر نابودی گیاهان بومی تالاب انزلی با پوشش کامل سطح آب مانع نفوذ نور و رشد گیاهان اکسیژن ساز شد و با گسترش و رشد باکتری‌های متعفن غیرهوازی مهمترین زایشگاه جنوبی ماهیان دریای خزر را به مخاطره انداخت
تالاب انزلی روزگاری زیستگاه پرندگان، خزندگان، منبع اقتصاد جوامع بومی بود و در حوزه گردشگری نیز رونق ویژه‌ای داشت، اما اکنون به مامنی برای شیرابه‌ها و فاضلاب‌های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی تبدیل شده است. به گفته استاندار گیلان، برای احیای تالاب برنامه ۷ ساله هم در نظر گرفته شد، اما با گذشت ۵ سال از این طرح راه حل‌ها افاقه‌ای برای بهبود وضعیت تالاب نکرد
تالاب انزلی با ۲۰ هزار هکتار وسعت، از مهمترین تالاب‌های کشور است و به دلیل پناه دادن به بیش از ۲۲۳ گونه جانوری، زیستگاه مهمی تلقی می‌شود. هر چند که در سال‌های اخیر آلودگی‌های متعددی گریبان این تالاب را گرفته، اما همچنان میزبان خوبی برای مهاجران است و بیشترین تعداد پرندگان مهاجر را در دو فصل تابستان و زمستان خود جای می‌دهد. از جمله پرندگان مهاجری که تالاب انزلی را به عنوان مقصد شان انتخاب مِی‌کنند خوتکای پر سفید، انواع مرغابی‌ها، پلیکان‌های خاکستری و سفید، چنگر، انواع قو، اردک اره‌ای، عقاب دریایی دم سفید، اکراس سیاه، کاکایی سر سیاه، کاکایی خزری، انوع آبچلیک‌ها، سلیم طوقی هستند.
متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی، با برشمردن دلایل، از پیش‌بینی کاهش تراز آب دریای خزر در آینده خبر داد و نتیجه این پیش‌بینی را خشک شدن و بحرانی شدن وضعیت خلیج گرگان و تالاب‌های انزلی، گمیشان، میانکاله، کیاشهر، زیباکنار و پارک ملی بوچاق دانست.
گفته‌های شاهدان عینی افول تالاب انزلی را تایید می‌کنند؛ تالابی که تا امروز بارها مورد آزمایش طرح‌های احیاء قرار گرفته، اما نجات پیدا نکرده است. این تالاب سال‌هاست به‌عنوان یکی از منحصربه‌فردترین پهنه‌های آبی ایران مورد هجوم فاضلاب، رسوبات و تهدید کاهش سطح آب دریای خزر قرار گرفته و برخی پژوهش‌ها پیش‌بینی می‌کنند که تا پایان قرن جاری، دیگر تالابی وجود ندارد.
تالاب انزلی در شمال ایران، مکانی است که ۹ رودخانه اصلی به دریای خزر می‌رسند. این تالاب، از بزرگترین تالاب‌های آب شیرین جهان محسوب می‌شود که دارای دست‌کم ۱۵۰ گونه از پرندگان ساکن و مهاجر است.
«در صورت ادامه این وضعیت تا ۵ سال دیگر تالاب انزلی به حوضچه‌های جدا افتاده و کم عمق تبدیل خواهد شد.»؛ این جمله‌ای است که محمد کهنسال، فعال محیط زیستی عنوان می‌کند. او معتقد است تالاب انزلی تقریبا با هر تهدید یا آسیبی که در کتب مرجع برای تالاب‌ها لیست شده، مواجه است.