عکسی تاریخی که توسط «لوییجی پشه» ثبت شده، قدیمیترین تصویر شناخته شده از مقبره داریوش در نقش رستم به شمار میرود/ این عکس که مربوط به نیمهی قرن نوزدهم است، نمایی از نمای صخرهای و جزئیات حجاریها را در همان محوطه ثبت کرده است.
"مسجد مطلب خان" یکی از آثار تاریخی بهجامانده از دوران حکومت ایلخانی در شهرستان خوی به شمار میرود/این مسجد با استفاده از شیوههای معماری خاص و بهصورت روباز ساخته شده است/با گذشت زمان و وقوع حوادث متعدد، بنای اولیه مسجد به تدریج تخریب شد و در دوران قاجار، مسجد جدیدی بر روی خرابههای مسجد قبلی بنا گردید/از ویژگیهای بارز مسجد مطلب خان میتوان به شاهنشینهای مرتفع، ایوان بزرگ و حجرههای دو طبقه که در اطراف شبستان روباز قرار دارند، اشاره کرد/این اثر تاریخی در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۸۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است/عکس: الهام اسدی
صدای ترکخوردگی از دل حافظیه به گوش میرسد. بنایی که باید مأمن شعر و یاد حافظ باشد، حالا قربانی مرمتهای غیراصولی و بیتوجهی مدیران شده است/رطوبت، مصالح نامناسب و نبود پایش مستمر، تزئینات تاریخی و سازه آرامگاه را در آستانه تخریب قرار دادهاند. اگر اقدام فوری نشود، بخشهایی از حافظیه ظرف یکیدو سال آینده از بین خواهد رفت.
میراث جهانی سلطانیه، شاهکار معماری ایلخانی و نماد نبوغ ایرانی، امروز قربانی بیتدبیری و حضور مدیران غیرمتخصص در وزارت میراث فرهنگی است/در حالی که ترکهای گنبد هر روز بیشتر میشوند و حریم بصری آن زیر ساختوسازهای بیضابطه دفن میشود، مدیران وزارت میراث فرهنگی پروژههای نمایشی را جایگزین حفاظت واقعی کردهاند/ادامه این وضعیت میتواند جایگاه جهانی سلطانیه را در یونسکو به خطر اندازد/، اما در وزارتخانهای که تخصص قربانی سیاست شده، گوش شنوایی نیست.
مرمتگران و کنشگران میراث فرهنگی استان فارس نسبت به وخامت وضعیت آرامگاههای واقع در عرصه حافظیه هشدار دادند/تصاویر و بررسیهای تازه نشان میدهد درها و پنجرههای چوبی این مقبرهها موریانهزده و بخشهایی از آنها با سیمان و نئوپان بهصورت غیراصولی مرمت شده است/یکی از کارشناسان مرمت گفته است تزئینات آویز ایوان «اتاق حافظشناسی» ترک خورده و در آستانه ریزش قرار دارد. او همچنین از خطر تخریب آویز نفیس مقبره خاندان قوام خبر داده و خواستار مرمت فوری این آثار شد.
بهدنبال نامزدی هفت قلعه تاریخی الموت برای ثبت در فهرست یونسکو، «معطیالمعطی» ارزیاب این سازمان در سفر به استان قزوین ضمن دیدار با نماینده ولیفقیه و امام جمعه قزوین و استاندار قزوین، از تعدادی از بناهای تاریخی شهر قزوین و منطقه الموت بازدید کرد و میزان انطباق اقدامات حفاظتی، مدیریتی و زیرساختی صورت گرفته را با معیارهای یونسکو مورد بررسی قرار داد.
یک نمونهی بارز از سفالهای منطقهی چشمهعلی، کوزههای دو جدارهای هستند که در موزه ملی ایران نگهداری میشوند و از لحاظ ساختاری پیچیدهاند/ این کوزهها در زمان خود، فناوری پیشرفتهای محسوب میشدند، زیرا با پر کردن از یک سمت و جریان یافتن آب از سوی دیگر، عمل میکنند/ با وجود قدمت حدود ۳۰۰۰ سالهشان، این اشیاء همچنان در موزهها قابل مشاهده هستند و نشاندهندهی مهارت سفالگران باستانی ایران هستند.
در سال ۱۳۹۳ طی حفاریهای شرکت آب و فاضلاب در نزدیکی چهارراه مولوی تهران، دو اسکلت با قدمت تقریبی ۷۰۰۰ ساله کشف شد/این اسکلتها در کنار آثار تاریخی دیگری مانند ظروف سفالی کشف شدند و تائید بر وجود محوطهای باستانی مدفون در این منطقه بودند/ یکی از این اسکلتها به شکل کامل تدفین شده بود.
راه شاهی فقط یک جاده ساده نبود؛ شاهرگی بود که امپراتوری را زنده نگه میداشت/ با آن، خبرها و فرمانها با سرعتی باورنکردنی در تمام سرزمینهای هخامنشی جریان پیدا میکرد و باعث میشد امپراتوری به هم پیوسته و قدرتمند باقی بماند.
منشور حمورابی در اوایل سال ۱۹۰۱ میلادی توسط گروه اکتشافی به رهبری ژاک دو مورگان در شهر شوش، خوزستان (ایران) کشف شد/ گوستاو ژاکیه از دل خاک این ستون سنگی را بیرون کشید که حاوی ۲۸۲ ماده قانونی بود و توسط پادشاهی عیلامی به نام شوتروک ناهونته در قرن دوازدهم پیش از میلاد از بابل به شوش منتقل شده بود/ این منشور اکنون در موزه لوور، پاریس، نگهداری میشود.
نقش رستم بر اثر فرونشست دشت مرودشت در معرض آسیب جدی قرار دارد/ترکها و شکافهای تازه میتوانند به تخریب آرامگاههای هخامنشی و نقشبرجستههای ساسانی منجر شوند/با وجود هشدارها، وزارت میراث فرهنگی اقدامی جدی برای پایش و مهار بحران انجام نداده است.
فرونشست پدیدهای ناگهانی نیست. آرام و بیصدا میآید، اما اثرش مرگبار است. کارشناسان سالهاست هشدار میدهند که دشت مرودشت با سرعت چند سانتیمتر در سال در حال نشست است.
برجهای شگفتانگیز خرقان، دو سازه آجری تاریخی از دوره سلجوقی هستند که به عنوان یکی از خاصترین جاذبههای ایران در آوج قزوین قرار گرفتهاند/این برجها در محوطهای وسیع و در فاصلهای اندک از یکدیگر قرار دارند و از جنبههای مختلف به هم شباهت دارند/ با این حال، برج شرقی با قدمتی بیشتر، ۲۶ سال زودتر از برج غربی ساخته شده است. این تفاوت تاریخی، جذابیت بیشتری به این دو اثر بخشیده است/عکس: هنر سعید افخمی
در دل بافت تاریخی قزوین، سرای وزیر با دیوارهای ترکخورده و سقفهای فروریخته، بیصدا از یادها میرود؛ بنایی که روزگاری نماد شکوه بود، امروز قربانی بیتوجهی شده است.
تخت سلیمان بیست سال پس از ثبت جهانی، هنوز بدون طرح جامع حفاظتی رها شده و دیوارهای ترکخوردهاش هر روز فرو میریزد/مدیران وزارت میراث فرهنگی به جای پایش و مرمت علمی، بیشتر در قاب رسانهها و مراسمهای نمایشی دیده میشوند/ این وزارتخانه باید میان نمایش و مسئولیت انتخاب کند/ آینده تخت سلیمان و دهها اثر جهانی دیگر، به این انتخاب بستگی دارد/غفلت از آن نه فقط خیانت به تاریخ ایران، که بیاعتنایی به حافظه بشری است.
بازار تبریز دیگر نه نشانی از شکوه تاریخی، بلکه سندی زنده از سوءمدیریت و بیتوجهی مسئولان است/ثبت جهانی یونسکو بهجای تعهد، به ابزاری تبلیغاتی برای وزارت میراث فرهنگی تبدیل شده و پروژههای نمایشی جای مرمت واقعی را گرفتهاند/حریم بازار زیر فشار سودجویان و بیبرنامگی مدیران نابود میشود و سیمای تاریخی آن در میان برجها گم شده است/ اگر این روند ادامه یابد، بازار تبریز بهجای قلب تپنده تجارت، تنها به نامی بیجان در کتابهای تاریخ تقلیل خواهد یافت
استفاده کشاورزی از زمینهای عرصه و حریم تپههای تاریخی به این دلیل اهمیت دارد که شخمزدن در عرصه باعث آسیب و فرسایش میشود و در هر سال کشت محصول روی این زمینها، ۳۰ سانتیمتر از سطح آن زیر و رو میشود.