رییس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق تعاون ایران با انتقاد شدید از سیاست پیمانسپاری ارزی، این رویکرد را عامل اصلی سقوط بیسابقه صادرات فرش دستباف و نابودی معیشت هزاران بافنده و فعال این صنعت دانست.
فرش دستباف ایرانی که زمانی پرچمدار صادرات غیرنفتی کشور بود، این روزها با کاهش تولید، افت صادرات و بیمیلی نسل جوان به بافندگی در دورانی سخت بهسر میبرد. در میان رکود بازار داخلی، تورم و قوانین دستوپاگیر صدای صنعت فرش بار دیگر در سایه سیاستهای حمایتی ناکارآمد گم شده است.
بافندگان در کارگاههای زیرزمینی افغانستان اقدام به بافت فرشهایی با کپی از طرحهای ایرانی کرده و آن را به نام ایران در بازارهای جهانی عرضه میکنند، حتی گاهی نقش و نگارهای ایرانی را با جزییترین تغییرات میبافند تا از طریق مجامع بین المللی و قضایی امکان شکایت به این کپی برداریها نباشد.
در روزگاری سهم فرش دستباف کشورمان از کل صادرات غیرنفتی ۱۷.۵ درصد بود، اما اکنون به کمتر از یکدرصد رسیده است. هشداری که صدای آن سالهاست شنیده میشود و گویای سقوط جایگاه این کالای پربهای ایرانی در بازارهای هدف است.
شرکت تهیه و تولید فرش آستان قدس رضوی در سال ۱۳۶۰ تاسیس شد. کارگاههای تولیدی این شرکت در مشهد، جادهی کنه بیست و در ۳ کیلومتری شهر کاشمر قرار دارد. این شرکت در طول ۴ دهه فعالیت، با توسعهی فعالیتهای خود در واحدهای طراحی، تامین مواد اولیه، رنگرزی، بافت و پرداخت و شست و شو، علاوه بر خدمات رسانی به آستان قدس رضوی، به عرضه و فروش داخلی و خارجی هنر دست بافندگان این شرکت نیز میپردازد.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق ایران با اشاره به واردات قاچاق و آسان فرشهای افغانستانی به ایران گفت: در برخی موارد این فرشها به نام فرش ایرانی به فروش میرسد که این هم خودش تخلف دیگری است و دلیلش هم مسئله جذابیت فرشهای افغانستانی بخاطر قیمت پایین است.
گمرک ایران آمارهایی از صادرات فرش دستباف در سال ۱۴۰۲ اعلام کرده که نسبت به همه دوره های قبل از سقوط قابل توجه حکایت دارد. در آن سوی ماجرا، کشورهایی که قبلا سهم قابل توجهی در بازار فرش دستباف جهان نداشتند در غیاب ایران به بازیگران بزرگ این بازار تبدیل شده اند.
سرپرست مرکز ملی فرش و صنایع خلاق ایران گفت: هیات وزیران، ورود موقت فرش دستباف و سایر بافتههای ایرانی برای انجام عملیات تعمیر، رفوگری، شست و شو، رنگ برداری و عرضه در نمایشگاه را مصوب کرد.
قالیچه و فرشهای دستباف روی دستگاه بافندگی و یا همان دار قالی بافته میشوند. حتما در فیلمها دارهای قالی مربعی و مستطیلی شکل را دیدهاید که هنرمندان با ظرافت تمام به بافت فرش روی آن میپردازند. اما همانطور که از نام فرش ماشینی نیز مشخص است، بافت آن با ماشینهای بزرگ ویژه به اسم پاورلوم بافته میشود. این دستگاه بافندگی برخی به صورت کاملا اتوماتیک و با کمک کامپیوتر کنترل میشود.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران گفت: تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران، با ادغام مرکز ملی فرش با هر عنوانی مخالف بوده و خواستار تشکیل سازمان ملی فرش و صنایع دستی هستند.
رییس اتاق بازرگانی کاشان درباره شرایط صادرات فرش دستباف ایرانی گفت: بخش مهم ماجرای از دست رفتن بازارها و کاهش شدید صادرات فرش دستباف به موضوع تحریمها برمیگردد.
طبق اعلام مدیرکل استاندارد استان تهران، فرشهای ماشینی باید با برچسب حاوی کد استاندارد عرضه شوند؛ بنابراین شهروندان در هنگام خرید میتوانند با ارسال کد ۱۰ رقمی درج شده زیر نشان استاندارد به سامانه پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷ از صحت علامت استاندارد و کیفیت محصول خریداری شده مطمئن شوند.
پس از تایید مفقود شدن ۴۸ تخته فرش نفیس از بخش نهاد ریاست جمهوری مجموعه سعدآباد مشخصا ساختمان «حافظیه» و طرح ادعای رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف مبنی بر آنکه «فرشها از کاخ سعدآباد به موزه فرش ایران انتقال داده شدند»، موزه فرش ایران در اینباره توضیحی ارائه کرد.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف خبر ناپدید شدن فرشهای موزه سعدآباد را تکذیب کرد وگفت: فرشها از کاخ سعدآباد به موزه فرش ایران در چهارراه فاطمی انتقال داده شدند؛ و اظهارنظر وزیر پیشین درباره بیارزش بودن این فرشها ریشه در ناکاربلدی و بیسوادی وی دارد.