اجرای طرح پتروشیمی میانکاله میتوانست حداقل برای ۱۵۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد کند و سالانه بیش از ۲۵۰ میلیون دلار درآمد ارزی برای کشور به همراه داشته باشد، با این همه چرا این طرح متوقف شد؟
سرمایهگذار میانکاله تنها نیست؛ صدها مانند او در گوشه و کنار کشور به پشتیبانی عدهای از مدیران میانی و نمایندگان مجلس موفق شدهاند که کار خود را پیش ببرند و ضربات سنگینی به سرزمین و حیات جاری در آن بزنند.
پتروشیمی میانکاله موسوم به مازندران از بدو تأسیس با، اما و اگرهایی روبهرو بود و با این حال این پروژه پرفراز و نشیب طی هفتههای اخیر فعالیت چراغ خاموش آن دوباره از سر گرفته شده بود که به کارت قرمز دولت متوقف شد.
رییس انجمنهای محیط زیست در برنامه سلام صبح بخیر گفت: پروژهای که نهایتا نیاز به ۶-۷ هکتار زمین داشت ۹۲ هکتار از اراضی شمال کشور را اشغال کرده بود. نماینده مجلس در بندر امیرآباد اصرار داشت که کلنگ پروژهای که مجوز نداشت را بزنیم.
این تالاب یکی از ۱۲ مرکز ذخیرهگاه زیستکره روی زمین است و در آن پرندگانی، چون پرتینکول طوقهدار، قو، پلیکان دالماسی، فلامینگو، اردک سرسفید که جز کمیابترین پرندگان جهان هستند، یافت میشود. حالا باید دید سرانجام این پروژه و تکلیف ۹۲ هکتار زمین با بهترین کیفیت خاک چه خواهد شد و آیا وزارت جهاد کشاورزی اقدامی اساسی برای بازپسگیری این اراضی انجام خواهد داد؟
چهارشنبه رییسجمهور پس از شنیدن گزارش رییس سازمان حفاظت محیطزیست درباره آخرین وضعیت منطقه میانکاله، گوشی تلفن را برداشت و طی تماس با استاندار مازندران دستور توقف هرگونه عملیات در زمینه احداث پتروشیمی میانکاله را به او اعلام کرد.
در جلسه چهارشنبه هیئت دولت، طی یک تصمیم درست «مسعود پزشکیان دستور توقف پروژه را صادر کرد و خواستار محاکمه خاطیان و افرادی شد که مجوزهای این پروژه را صادر کردهاند.»
زینب رحیمی خبرنگار محیط زیست: با وجود دستور قوه قضاییه و مخالفت سازمان محیطزیست با ساخت و ساز در محل سابق پتروشیمی میانکاله، در مرتع حسینآباد بهشهر مشغول خاکبرداری و انتقال ماشینآلات هستند.
استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی میگوید: «دریای کاسپین طی سی سال، از سال ۱۳۷۴ تاکنون، ۱.۶ متر از آب خود را از دست داده است، با پیشبینی کاهش ۴ تا ۶ متری تا بیست و پنج سال بعدی به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش جریان رودخانهها مواجه است.
یک فعال محیطزیستی میگوید: «پیشبرد پروژه پتروشیمی میانکاله در منطقهای فاقد منابع نفت و گاز و دارای ارزش گردشگری و زیستمحیطی، هیچ توجیهی ندارد و احیای آن نتیجه فشار نمایندگان محلی برای جذب بودجه است که در نهایت به تقسیم منافع بین افراد خاص منجر میشود.»
سخنگوی قوه قضاییه افزود: پس از این نامه در سال ۱۴۰۲ وزارت نفت موافقت نامه اجرای طرح پتروشیمی میانکاله را لغو کرد و براساس آخرین مکاتبهای که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست در سال گذشته صادر شده، تاکنون مجوز ارزیابی زیست محیطی برای طرح مذکور صادر نشده است.
میانکاله امروز به کاروانسرایی متروک میماند که تنها ردپای پرندگان مهاجر بر ماسههای خشکیدهاش باقی مانده است. سوال اینجاست: آیا این تالاب، قربانی توسعهای میشود که حتی طبق قوانین داخلی ممنوع است؟ یا شاید باید پرسید: چرا نهادهای نظارتی در برابر نقض سیستماتیک قوانین توسط قدرتمداران سکوت اختیار کردهاند؟ پاسخ را شاید بتوان در سطرهای پنهان قراردادهای اجاره، در سکوت رسانههای رسمی، و در شبکههای لابی پشت پرده جست. اما یک واقعیت انکارناپذیر است: اگر میانکاله بمیرد، نهتنها شمال ایران، که وجدان زیستمحیطی یک ملت به تاریخ خواهد پیوست.
حر منصوری، فعال زیست محیطی میانکاله خبر داد که روز گذشته برای ایجاد سوله در محدوده پتروشیمی میانکاله، عدهای در آن محدوده حضور پیدا کرده بودند. دیروز صبح دامداران گزارش دادند حدود ۱۰ تا ۱۵ نفر با یک وانت وارد محدوده پتروشیمی میانکاله شدهاند.
پروژه پتروشیمی میانکاله که پیشتر به دلیل نبود مجوزهای زیستمحیطی متوقف شده بود، بار دیگر از روز ۱۹ فروردین با وقوع تحرکاتی در اراضی ۹۰ هکتاری بهشهر به جریان افتاد. اما چه کسانی پشتپرده تحرکات اخیر هستند؟
قرار بود پناهگاهی باشد برای حیات وحش، جایی برای آرامش. میانکاله به عنوان «منطقه محافظتشده» معرفی شد اما سالهای اخیر میانکاله جایی برای تنش محیط زیستی تبدیل شده است. درحالیکه گفته میشود تنها ۵۱/۳ درصد از سطح آبی تالاب میانکاله پُرآب مانده و خشکی این تالاب را تهدید میکند، پروژه ساخت پتروشیمی نیز گلوی میانکاله را میفشارد و به جان آن افتاده است.