کرونا؛ فرصت یا تهدیدی برای بازار نفت ایران؟/ رویای افزایش قیمت طلای سیاه پیش روی ایران

کارشناسان معتقدند، اکنون زمانی است که در تلاطم بازار نفت، دولتمردان کشور باید به دنبال راه چاره‌ای باشند تا بتوانند در سایه کرونا به نقطه‌ای از فروش این طلای سیاه دست یابند تا جبران کسری فروش نفت در بازار جهانی را داشته باشند، در غیر این صورت باز هم با فرصت سوزی، دیوار تحریم را برای خود بلند‌تر خواهند کرد.

اقتصاد ۲۴- تهدید ویروس کرونا علیه بخش تقاضا بسیار جدی بوده و مایه نگرانی عمده بازار است. تقاضای جهانی نفت در سال جاری میلادی ممکن است به دلیل ویروس کرونا و دیگر عوامل منفی، ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.

یک هیئت کارشناسی (اوپک پلاس) که به اوپک و متحدانش از جمله روسیه مشاوره می‌دهد اخیراً پیشنهاد کرده که این کشور‌ها تولید نفت خود را به صورت موقت ۶۰۰ هزار بشکه دیگر کاهش دهند.

کمیته فنی اوپک پلاس در نشست سه روزه خود در وین که برای بررسی تاثیر اپیدمی کرونا روی تقاضا برای نفت تشکیل شده بود، کاهش ۶۰۰ هزار بشکه در روز تولید نفت به این گروه را پیشنهاد کرد. سرمایه گذاران منتظر واکنش روسیه به این پیشنهاد هستند.

این کمیته قدرت اجرایی ندارد و توصیه‌های ارایه شده توسط آن باید از سوی وزیران نفت اوپک پلاس مورد بررسی قرار گیرد. نشست رسمی وزیران اوپک پلاس برای روز‌های پنجم و ششم مارس برنامه ریزی شده است و هنوز برای تغییر زمان این نشست تصمیمی گرفته نشده است.

با این حال نگاه سرمایه گذاران به اقدام احتمالی اوپک و متحدانش معطوف شده است. پیشنهاد کمیته فنی اوپک پلاس با مقاومت روسیه روبرو شده است.

روسیه که یکی از تولیدکنندگان بزرگ گروه اوپک پلاس است، در حال بررسی تدابیری به منظور تثبیت قیمت‌های نفت فراتر از محدودیت فعلی کاهش تولید است، زیرا انتظار می‌رود این ویروس به اقتصاد چین که یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت است، لطمه بزند.

تولید نفت اوپک در ژانویه ۴۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و به ۲۹.۰۸ میلیون بشکه در روز رسید. کاهش تولید لیبی و عربستان سعودی تولید اوپک را به پایین‌ترین حد در چهار ماه اخیر رساند.

تغییرات احتمالی بر نرخ پایبندی

از میان ۱۳ عضو اوپک، ۱۰ عضو که در پیمان محدودیت عرضه به همراه روسیه و سایر متحدانشان مشارکت دارند، در مجموع ۲۴.۸۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که ۳۳۰ هزار بشکه در روز نسبت به سقف تولید ۲۵.۱۵ میلیون بشکه در روز کمتر بود. نرخ پایبندی این تولیدکنندگان به پیمان فعلی کاهش تولید به ۱۲۸ درصد رسید.

روسیه اعلام کرد برای تصمیم گیری در خصوص پیوستن به هرگونه کاهش بیشتر تولید نفت از سوی اوپک نیاز به زمان بیشتری دارد.

در حالی که اوپک تلاش می‌کند روسیه را مجاب کند که در واکنش به شیوع ویروس کرونا در چین و کاهش مصرف جهانی نفت تولید نفت را بیش از پیش کاهش دهد، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه از اعلام حمایت کشورش از این اقدام اوپک خودداری کرد.

همچنین پیش بینی می‌شود که شتاب رشد تولید نفت آمریکا کاسته شود. رشد تولید در آمریکا در حال کند شدن است. سال گذشته آن‌ها رشد ۱.۳ میلیون بشکه‌ای تولید را داشتند. امسال انتظار می رود، این رقم کمتر از یک میلیون بشکه باشد. رشد تولید نفت در آمریکا به دلیل افت قیمت‌ها در حال کاهش است.

ابهام در بازار نفت

علی حیدری، کارشناس بازار درباره اثرات کاهش احتمال تولید اوپک پلاس و تاثیر بر روی بازار ایران و بازار بین الملل در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ می‌گوید: ویروس کرونا فعالیت‌های اقتصادی چین را با ابهام روبرو کرده است. احتمال کاهش فعالیت‌های اقتصادی چین در سه ماه اول سال ۲۰۲ میلادی وجود دارد و این به معنای کاهش میزان تقاضای نفت توسط چین است.

به گفته حیدری، بازار‌های جهانی تحت تاثیر شیوع این بیماری قرار گرفته است. از اینرو پیشنهاد کاهش ۶۰۰ هزار بشکه تولید نفت توسط کمیته فنی اوپک پلاس و ارائه به اعضای اوپک پلاس صورت گرفته است.

این کارشناس بازار ادامه داد: درنظر داشته باشید کمیته فنی قدرت اجرایی ندارد، اما می‌تواند تصمیمات را به اعضا ارائه کند و آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند.

وی تصریح کرد: ۱۵ و ۱۶ اسفند ماه سال جاری اوپک پلاس در ادامه همین موضوع جلسه خواهد داشت و در مورد کاهش ۶۰۰ هزار بشکه در روز تصمیم می‌گیرد. هرچند اثر این خبر در همان روز‌های ابتدایی مطرح کردن کاهش تولید نفت، در بازار مالی، قطعا به صورت لحظه‌ای خود را در بازار نفت نشان داد و پس از آن به تعادل رسید و اکنون بازار منتظر تصمیم مقامات روسیه مانده است.

حیدری افزود: روسیه به دلیل اعمال سیاست‌های پولی انقباضی در سال ۲۰۲۰ نیاز به نوسان قیمت نفت و تکاپوی بیشتر در اوپک پلاس دارد تا بتواند بودجه‌های عمرانی را با افزایش قیمت نفت و گاز تامین کند.

این کارشناس بازار با تاکید بر اینکه به همین دلیل افزایش قیمت نفت و بالا نگه داشتن آن برای روسیه یک فرصت سرمایه گذاری مناسب است، گفت: از سوی دیگر ایالات آمریکا نیاز به تثبیت و آرامش قیمت نفت دارد از اینرو تقابل روسیه و آمریکا در منطقه دیدنی است. در نظر داشته باشیم هرچند کاهش ۶۰۰ هزار بشکه با اما و اگر‌های اوپک پلاس مواجه می‌شود اما این موضوع شاید شامل ایران هم شود.

دور زدن تحریم های نفتی با تمرکز بر دو منطقه گازی

حیدری در پاسخ به سوال دیگر اقتصاد ۲۴ درباره تاثیر این ا تفاق بر بازار ایران گفت: با توجه به افزایش تحریم‌های نفتی از سوی آمریکا، احتمالا مقامات ایرانی بیشترین فشار را در منطقه گازی کارون غربی و پارس جنوبی معطوف می‌کنند چرا که این دو منطقه گازی به دلیل مناطق مشترک با کشور‌های همسایه مانند عراق کمتر مورد توجه تحریم‌ها قرار می‌گیرد و این مناطق گازی می‌توانند منابع ارزی کشور را تا حدی در مقابل تحریم‌های نفتی جبران کند.

به گفته این کارشناس بازار، امروز زمانی است که مقامات باید چاره اندیشی عاقلانه کنند. شاید اجرای این خبر به تنهایی نوسان و افزایش قیمت نفت را به همراه داشته باشد، اما متاسفانه شروع تحریم‌ها از ۲۱ فروردین سال ۹۹ توسط خزانه داری آمریکا برای ایران بسیار سخت‌تر می‌شود.

حیدری در پایان با تاکید بر اینکه اکنون زمان بهره برداری از موقعیت ها است، گفت: امروز باید تدابیر ویژه‌ای توسط مسئولان کشور اندیشه شود تا بتوانیم از این فرصت به خوبی استفاده کنیم نه اینکه تنها نظاره گر بهره برداری سایر اعضا از شرایط به وجود آمده در بازار نفت باشیم.