ماجرای سفر جنجالی یوزپلنگ‌ها از تهران به توران چه بود؟

اقتصاد۲۴ -صبح دیروز بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی مسئولان سازمان محیط‌زیست خبر از بیهوشی و انتقال دو یوزپلنگ از تهران به سمنان دادند که بسیاری از فعالان محیط‌زیست را نگران کرد.

ساعت ۹ صبح دیروز سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرد که قصد دارند، کوشکی و ایران یوزهای نر و ماده محافظت شده در پارک پردیسان را برای تکثیر به توران منتقل کنند و برای این کار یک تیم دامپزشکی در حال بیهوش کردن این حیوان است. این اقدام به عنوان بخشی از برنامه سازمان محیط‌زیست برای نجات و بقای یوزپلنگ‌های ایران اعلام شد.

شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیط‌زیست در این رابطه می‌گوید: «در رابطه با برنامه‌ریزی ما برای تکثیر مدت‌ها کار کارشناسی انجام شد، اما تا اواسط اسفند روی محل انتقال یوزپلنگ‌ها تصمیم‌گیری قطعی نشده بود. بعد از این که توران به عنوان محل انتقال انجام شد، منتظر شدیم تا در روزی که شرایط مساعد بود این عملیات انجام شود و امروز این اتفاق رخ داد.»

چه چیزی خبر انتقال یوزها را پنهان کرد؛ ترس یا کروناویروس؟

اما این موضوع از جهات مختلفی برای دوست‌داران و کارشناسان محیط‌زیست شوکه کننده بود، چراکه  تا صبح دیروز هیچ کسی از قطعی شدن انتقال یوزها به توران خبر نداشت.

حتی کار به جای رسید که گروهی از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای در نامه‌ای به مدیرکل روابط عمومی سازمان محیط‌زیست نسبت به این موضوع اعتراض کردند. در بخشی از این نامه آمده است: «بدیهی است که برای انجام عملیاتی با این درجه از اهمیت می‌باید شفاف عمل کرد. اگر این طرح از پشتوانه کامل تخصصی برخوردار است، چرا از رسانه‌ها مخفی نگه داشته شده است؟»

اما مسئولان سازمان محیط‌زیست بر این باور هستند که در این رابطه هیچ مخفی کاری انجام نشده است و آن‌ها بخشی از اقدامات حرفه‌ای خود را انجام دادند و حتی با انتشار تصاویر و اخبار مربوط به انتقال یوز، این خبر را اطلاع‌رسانی کردند.

بیشتر بخوانید: انتقال جنجالی یوزپلنگ‌های پردیسان به سمنان

منتظمی در این رابطه می‌گوید: «متاسفانه به حوزه حیات‌وحش نقدهای غیرفنی و حاشیه‌سازی انجام می‌شود. این یک کار فنی است، چه فرقی می‌کند یک روز یا چند روز قبل از اجرا این اتفاق اطلاع‌رسانی کنیم؟ البته قرار بود هم‌زمان از تعدادی خبرنگاران هم دعوت شود که به دلیل شیوع ویروس کرونا، امکان‌پذیر نبود.»

با وجود این برخی، انتقاداتی را که طی چند ماه گذشته در مقابل پروژه‌های سازمان محیط‌زیست مثل انتقال آب وجود داشت، عامل عدم اعلام اجرای این پروژه می‌دانند.

مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیط‌زیست، در این رابطه می‌گوید: «هیچ ترسی از انتقاد وجود ندارد، از سال ۹۷ درباره بحث تکثیر در اسارت یوز سازمان بارها نشست تخصصی ایجاد کرده است و تصمیمان حرفه‌ای است. سازمان می‌خواهد روی سه یوز حاضر در پردیسان هم برنامه‌ریزی کند. سازمان اگر می ترسید امروز اخبار را آنلاین اعلام نمی‌کرد. ما مخلص همه انتقادات منطقی هستیم.»

اما این تنها حواشی انتقال یوزها از پردیسان نبود، نحوه انتقال آن‌ها هم با ماجراهای عجیبی همراه شد؛ دو روایت یکی از سمت برخی خبرنگاران و فعالان محیط‌زیست و دیگری از سمت سازمان محیط‌زیست که تعارض‌های زیادی با هم داشتند.

دو روایت متضاد از نحوه انتقال یوزها

بعد از اعلام خبر برنامه سازمان محیط‌زیست، در فضای مجازی خبری پخش شد که دارویی بیهوش‌سازی یوزپلنگ‌ها که به آن‌ها برخورد نکرده می‌توانسته منجر به مرگشان بشود.

سایت دیدبان محیط‌زیست ایران در این رابطه نوشته است: «اکیپی متشکل از دامپزشک و سایر نیروهایی که به این منظور عازم پردیسان شده بودند به‌قدری مبتدی و کارنابلد بوده‌اند که پس از ساعت‌ها (حدود چهار ساعت) تعقیب‌وگریز موفق نشدند هیچ‌کدام از یوزها را بیهوش کنند.»

در ادامه هم گزارش‌های غیررسمی در فضای مجازی منتشر شد که بعد از چهار پرتاب دارت به سمت کوشکی، او بیهوش نشده است، از شدت ترس خود را به گوشه‌های قفس پرتاب کرده و از دهانش کف خارج شده است.

سایت روزنامه شهروند در این رابطه نوشته بود: «به گفته منابع آگاه، تاکنون چهار دارت حاوی ماده بیهوشی به کوشکی تزریق شده و موفق به بیهوش کردن آن نشده‌اند اما ایران، یوزِ دیگر، بیهوش شده و در حال انتقال است. با وجود تمام انتقادات کارشناسان به نظر می‌رسد مسئولان سازمان در تلاش‌اند تنها یوزپلنگ‌های در اسارت جهان را عجولانه و در شرایطی نامناسب به استان دیگری انتقال دهند.»

اما سازمان محیط‎‌زیست این روایت‌های را تکذیب می‌کند. منتظمی در این باره می‌گوید: « اگر کسی مدرک دارد  آن‌ها را منتشر کند،. برخی گفتند از دهان کوشکی کف آمد که اصلا درست نیست. قطعا دلسوزتر از همکاران من در سازمان محیط‌زیست پیدا نمی کنید.»

در واقع روایت رسمی ماجرا از این قرار است؛ یوز اول یعنی ایران با تزریق اولین دارو بیهوش شد، آن را وارد باکس کردند و بعد هم به هوش آمد. اما کوشکی با داروهای بیهوشی کمی بی‌حال شد و از هوش نرفت، به همین دلیل برای بار دوم به او دارت پرتاب شد، اما باز هم بیهوش نشد و به همین دلیل او را به توران منتقل نکردند.

منتظمی در این رابطه می‌گوید: «داروی بی‌خطر و با ضعیف‌ترین دز به کوشکی وارد شد اما نخوابید و ما دیگر او را بیهوش نکردیم. ما  خودمان ریسک استفاده از دز بالاتر را نمی پذیریم. دارو داروی خوبی است و با این وجود ما از حداقل دز استفاده کردیم. این کار توسط یک تیم متخصص از دامپزشکان انجام شد اما اخبار غلطی منتشر شد که احساسات دوستداران محیطزیست را برانگیخته کرد.»

گفته می‌شود «ایران» حداکثر تا ۱۰ ساعت به توران منتقل می‌شود.

چند ماه پیش، پنج گورخر هنگام انتقال از منطقه توران به پارک ملی  کویر کشته شدند و همین موضوع منجر به ایجاد ترس و وحشت زیادی درباره انتقال یوزها شده است.

منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیط‌زیست، در این باره می‌گوید: «انشاالله هرگز چنین اتفاقی رخ ندهد، البته عمر دست خدا است. باید بگویم این کار با اقدامات کاملا فنی انجام شد.»