بیمه پروژه‌های نفتی تا چه حد شوخی است؟/ فرهنگ HSE در ایران غریبه است

اقتصاد۲۴ - هرچند مجادله چند هفته پیش مدیران نفتی و بیمه‌ای بر سر میزان کارآمدی صنعت بیمه‌ ایران در پروژه‌های کلان اقتصادی شروع نشده، تمام شد - مجادله‌ای که با شوخی گزندگونه وزیر نفت مبنی بر «شوخی بودن صنعت بیمه در ایران» آغاز شد - اما بهانه‌ای شد تا پای کارشناسان ایمنی و حفاظت فنی محیط‌های شغلی نیز به این پرونده نسبتا قدیمی گشوده شود.

روایت اعضای این گروه به واسطه داشتن حضور مستمر در محیط‌های استقرار پروژه‌های مختلف نفتی و نیز درگیری مستقیم‌شان با ایمنی و حوادث کاری می‌تواند معیاری بی طرفانه باشد برای سنجش نسبی اظهارات هرکدام از طرفین نفتی و بیمه‌ای که باعث ایجاد مجادله شده باشد.

بیشتر بخوانید: نادیده گرفتن استاندارد HSE دلیل پرریسک بودن پروژه‌های بزرگ اقتصادی است

شهرام غریب، کارشناس ایمنی پروژه‌های نفتی و مدرس حفاظت فنی در سطوح دانشگاه درباره این جدال لفظی تازه به راه افتاده به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: به عنوان ضلع سوم داستان اگر بگوییم دو طرف محقند حرف بی راه نزده ایم، مسئله این است که هر یک از جناحین مدیران نفتی و بیمه‌ای مسائل را از منظر خود تاویل و تفسیر می‌کنند؛ به دلیل شرایط خاص اقتصادی هم پروژه‌های صنعت نفت پرریسک است و هم صنعت بیمه به دلیل برخی مشکلات نتوانسته از عهده همه ریسک‌های مشهود و نامشهود پروژه‌های کلان اقتصادی برآید.

وی ادامه می‌دهد: البته اگر قرار باشد تنها در زمین اقتصاد دنبال نتیجه بگردیم، این مجادله تا ابد بدون دستیابی به نتیجه مشخص ادامه دارد؛ بیمه ای‌ها می‌توانند از نحوه رعایت استاندرد‌های ایمنی در محل پروژه‌ها ایراد بگیرند و در مقابل نفتی‌ها هم بگویند که بیمه ای‌ها توانایی ارزیابی و پوشش عادی‌ترین ریسک‌های پروژه‌های نفتی را ندارند.

این مدرس حفاظت فنی با بیان این واقعیت که از نظر تئوری هیچ محدودیتی برای به روز کردن استاندار‌دهای ایمنی وجود ندارد، افزود: واقعیت این است که برای عملیاتی کردن ماجرا مسائل فرهنگی بیش از مسائل اقتصادی مانع تراشی می‌کند؛ فرقی ندارد که در سطح مدیریتی و چه در سطح نیروی اجرایی سخت‌ترین کار متقاعد کردن انسان‌ها به رعایت پروتکل‌های ایمنی است؛ نمونه ساده همین اتفاقات شش ماهه شیوع کرونا در ایران است؛ این همه می‌گویند فاصله گذاری اجتماعی و ...، اما هنوز برخی مردم در سراسر کشور با استفاده کردن از ماسک غریبه اند حالا اگر همین وضعیت را به متقاعد کردن کارکنان یک پروژه پر ریسک برای استفاده اجباری از کلاه و دستکش و کمربند ایمنی در محیط‌های کاری تعمیم بدهیم ابعاد کار تا حدودی روشن خواهد شد.

بیشتر بخوانید: شوخی بودن بیمه‌های نفت و انرژی در ایران کتمان‌پذیر نیست

غریب در عین حال یادآور می‌شود که وضعیت موجود را نباید نافی بی عیب و ایراد بودن صنعت بیمه ایران تلقی کرد؛ هرچه هست بیمه ای‌ها به سهم خود در وضعیت به وجود آمده نقش دارند؛ درست است که مدیران بیمه‌ای مدعی پرداخت خسارت هستند، اما خب اگر بیمه ای‌ها نیز از جایگاه تخصصی خود روی ارزیابی ریسک کار می‌کردند امروز دست کم بخشی از انتقاد تند و تیز مدیران نفتی محلی از اعراب نداشت.

وی در نهایت صحبت‌های خود را اینطور جمع بندی می‌کند: انداختن توپ از زمین نفتی‌ها به بیمه‌ها و برعکس دردی را دوا نمی‌کند؛ صحبت از عملکرد هر یک از دو گروه درگیر در حوادث گذشته تا آنجایی خوب است که تغییری را سبب شود، اما همین که بحث از این حوزه خارج شود این قبیل مباحثات هم بدتر نتیجه منفی به دنبال خواهد داشت؛ واقعیت امر یک چیز است و آن اینکه در ایمنی و حفاظت فنی پیشگیری از حوادث تنها دلیل است، این داستان مثل کوه یخی است که فقط یک قسمت از آن بیرون آب قرار دارد؛ این موضوع آنقدر باید و نباید و جزئیات دارد که نمی توان از یک منظر و به صورت کلی راجع به آن نظر داد؛ همانطور که گفتم مشکل اصلی غریبه بودن عموم مردم با فرهنگ HSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) است؛ برخی آن را هزینه بر و برخی آن را جلف و برخی آن را دست و پاگیر می‌دانند غافل از اینکه اگر غفلتا حادثه‌ای اتفاق بیفتد هیچ کس جلودار عواقبش نیست حتی شرکت‌های بیمه‌ای که مدعی اند در ارزیابی و پوشش ریسک‌ها هیچ کم و کسری ندارند.