ضرورت تدوین طرح توسعه و نظام مدیریتی زیست محیطی برای منطقه آزاد قشم

اقتصاد۲۴ - امروزه شرایط شهر‌های کشور پیچیده است و همه کسانی که به نوعی در حوزه‌های مختلف شهری فعالیت می‌کنند، باید راهی برای اداره بهتر شهر‌ها و ارائه خدمات مطلوب‌تر به شهروندان بیابند، اما نکته دیگری که این روز‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده، یافتن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه هر منطقه است.

گاه یک عامل محلی می‌تواند به یک جریان جهانی تبدیل شود، بدین معنا که ضمن معرفی شهر و ظرفیت‌های آن به جهانیان، منابع پایدار درآمدی در اختیار مدیران شهری قرار دهد، بنابراین مدیران و سیاست‌گذاران شهری باید ضمن مداقه در جوانب مختلف هر شهر از منظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، زمینه توسعه همه‌جانبه آن را فراهم کنند.

شهر موجودی زنده با قابلیت‌های متنوع

اسماعیل قنبری، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری اظهار کرد: از نظر فعالان حوزه شهرسازی، شهر موجودی زنده است و نگاه به شهر از این دیدگاه کلید رفع بسیاری از معضلات شهری است که جوامع مختلف با آن مواجه هستند.

او با بیان اینکه علم شهرسازی و فرآیند اجرای آن در دنیا در زمان‌های مختلف الگو‌های متفاوتی را پشت سر گذاشته که غالباً متمرکز بر فیزیک و کالبد شهر‌ها بوده است، تصریح می‌کند: در یک قرن اخیر نگاه به مقوله شهر در کشور‌های توسعه یافته کاملاً تغییر کرده است و آنچه در غالب شهر‌های کشور به نام فرآیند توسعه شهری در حال انجام است، تجارب ناموفقی بوده که کشور‌های مترقی یک قرن پیش آن را پشت سر گذاشته‌اند.

این کارشناس شهرسازی تاکید می‌کند: رویکرد کشور‌های کمتر توسعه یافته به موضوعات شهری، رویکردی غیر علمی و منسوخ شده است.

بیشتربخوانید: افتتاح مسیر دوم فیبرنوری دریایی جزایر خلیج فارس در جزیره قشم

قنبری در مورد نکاتی که باید در فرآیند تهیه طرح‌های توسعه شهری رعایت شود، خاطرنشان می‌کند: راهبرد اساسی و غالب در شهرسازی نوین توجه به بُعد انسانی و توانمند کردن شهروندان و ایجاد بستر‌های لازم برای ارتقای کیفیت زندگی آنان است.

او با تاکید بر اهمیت انسان محوری و توجه به عواطف و احساسات انسانی در شهرسازی نوین، عنوان کرد: حس تعلق به مکان، تعاملات اجتماعی، مشارکت، توجه به محیط زیست و ظرفیت اکولوژیک شهر‌ها جزء اصول پایه شهرسازی مدرن است.

این کارشناس شهرسازی درباره زیرساخت‌های طرح توسعه شهری، می‌گوید: ۱۰ راهبرد تحقق رویکرد رشد هوشمند شهری عبارتند از اختلاط کاربری، برخورداری از مزیت ساخت و ساز و طراحی‌های فشرده و متراکم (شهر فشرده)، دامنه‌هایی از فرصت‌ها و گزینه‌های مسکن، ایجاد محله‌هایی با قابلیت پیاده‌روی، ایجاد اجتماعات ممتاز و جذاب با حس قوی تعلق مکانی، حفظ فضا و مناطق محیط زیستی حساس، تقویت و هدایت توسعه به سمت محله‌های موجود، تأمین تنوعی از گزینه‌های حمل و نقل، تصویرسازی با قابلیت پیش‌بینی بی‌طرفانه و کارآمد در جهت توسعه و تشویق اجتماعات محلی و ذی‌نفعان جهت همکاری در تصمیمات توسعه است.

قنبری با بیان اینکه همه طرح‌هایی که در مقیاس برنامه‌ریزی شهری مطرح می‌شود، سعی دارد نظمی را بین انسان، فضا و فعالیت ایجاد کند، تصریح می‌کند: زمانی که در مقیاس کلانشهر‌ها صحبت می‌کنیم، فضای ما کلانشهر است و انسان در این فضا تبدیل به شهروند کلانشهر می‌شود و زمانی که از مقیاس یک شهر میانی مانند قشم یا شهر‌های کوچک صحبت می‌کنیم، باز هم رابطه انسان، فضا و فعالیت بسته به شرایط این مقیاس شهری تغییر می‌کند.

زیرساخت‌های توسعه شهر قشم آماده است

قنبری در مورد مهیا بودن زیر ساخت‌های شهر قشم در تهیه طرح توسعه شهری، می‌گوید: به شرط همراهی ارگان‌های متولی، در این خصوص مشکل بزرگی که رفع نشود وجود ندارد.

او در مورد تفاوت تهیه طرح‌های توسعه شهری در شهر‌های بزرگ و کوچک و از جمله شهر قشم، خاطرنشان می‌کند: با تفکیک شهر‌های بزرگ به مناطق مختلف شهری، نوع رفتار مدیران شهری نیز باید متناسب با بافت اجتماعی منطقه و ظرفیت‌های مختلف مناطق تغییر کند؛ بنابراین صرف نظر از مسائل مرتبط با تامین بودجه و هماهنگی‌ها که در سطح کلان باید انجام شود، مشکلات اداره شهر‌های بزرگ به سختی آنچه تصور می‌شود نیست.

این کارشناس شهرسازی در مورد علت تحقق نیافتن طرح‌های توسعه شهری در قشم، می‌گوید: وابستگی طرح‌های شهری به بودجه دولتی، استفاده از تصمیم‌گیران غیر متخصص در برخی زمینه‌ها، توجه نداشتن به عواقب زیست محیطی و ظرفیت‌های اکولوژیک شهرها، بی توجهی به لزوم همراهی شهروندان و نگاه فرادستی به طرح‌های شهری از مهم‌ترین عوامل ناکامی طرح‌های توسعه شهری در شهر‌های مختلف و از آن جمله قشم است.

بزرگ‌ترین جزیره ایرانی

قنبری با بیان اینکه توسعه شهر قشم از حساسیت خاصی در همه ابعاد اکولوژیک، اقتصادی و سیاسی برخوردار است، عنوان می‌کند: این جزیره بزرگ‌ترین جزیره ایرانی خلیج فارس و نزدیک‌ترین آن‌ها به ساحل است که توسعه پایدار آن با توجه به ماهیت جزیره‌ای بودن آن از نظر اکولوژیکی و حضور اکوسیستم‌های خاصی، چون جزایر مرجانی، جنگل‌های حرا و اراضی خاص و وسیع داخلی آن، روند نابسامان توسعه آن در گذشته و طرح‌های توسعه که برای این منطقه آزاد پیش‌بینی شده است مستلزم دقت خاصی خواهد بود که باید حتماً بر شناخت دقیق وضعیت موجود از همه نظر، برنامه ریزی آزمایشی و مدیریتی مستمر از نظر محیط زیست مبتنی باشد.

او با اشاره به مطالعات انجام شده در خصوص ظرفیت‌های جزیره قشم، عنوان می‌کند: ظرفیت توسعه کاربری‌های مرتبط با صنعت توریسم و نیز توسعه صنعتی بیش از دیگر کاربری‌ها و استعداد نسبی این منطقه است.

این کارشناس شهرسازی با تاکید بر ضرورت تدوین طرح توسعه و نظام مدیریتی زیست محیطی برای این منطقه، خاطرنشان می‌کند: در صورت مساعدت مسئولان، زمینه برای تدوین و استقرار نظام مدیریت مستمر زیست محیطی در منطقه فراهم می‌شود؛ استقرار چنین نظامی برای جزیره قشم با توجه به جزیره‌ای بودن آن و حضور ذخیره‌گاه زیست‌کره و تمایل اکوتوریسم در آنجا کاملاً قابل دسترسی به نظر می‌رسد که در حقیقت یک فرصت و مزیت نسبی برای قشم محسوب می‌شود.

منبع: خبرگزاری ایمنا