از چه ماسکی و چگونه برای مقابله با ویروس کرونا استفاده کنیم؟

اقتصاد۲۴ - طی روز‌های هفته گذشته آمار مبتلایان و فوت شدگان در اثر ابتلا به کرونا بار دیگر رکورد زد و بنا بر تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، از روز شنبه هفته آینده استفاده از ماسک برای همه اجباری می‌شود.

ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت گفته است: اصل اجباری شدن ماسک در تهران از روز شنبه اجرایی خواهد شد. اصل جریمه نیز تصویب شده است. در مورد میزان جریمه و نحوه اعمال آن نیز کارشناسی‌های مختلفی در حال انجام است. پیش‌نویس مصوبه‌ای مبنی بر مجازات "افراد کرونایی که اطلاع دارند به کرونا مبتلا هستند، اما در جامعه تردد می‌کنند" نیز تهیه شد تا مجازات‌های قابل توجهی نیز برای آن‌ها وضع شود.

با توجه به اجباری شدن استفاده از ماسک در کشور به عنوان تنها واکسن موجود موثر در جهان برای مقابله با ویروس کرونا، با دکتر حسین کرمان‌پور، رئیس اورژانس بیمارستان سینا درباره جزئیات نحوه استفاده از ماسک به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

کدام ماسک‌ها برای استفاده مناسب هستند؟

دکتر حسین کرمان‌پور، درباره نحوه صحیح استفاده از ماسک می‌گوید: برای استفاده از ماسک یک روش استاندارد و علمی وجود دارد و یک روش که در اپیدمی‌ها عمومیت داشته و روشی مردمی است.

وی ادامه می‌دهد: از نظر ما ماسکی استاندارد محسوب می‌شود که دارای سه لایه جراحی و از سه لایه پارچه مختلف تشکیل شده باشد. این ماسک همچنین از کشی که پشت گوش افتاده و فنری که روی بینی قرار گرفته که ماسک را روی صورت ثابت نگه می‌دارد، تشکیل شده است. در دنیا فعلا این ماسک درجه یک است که امروز در کشور به وفور یافت شده و قیمت آن هم از هزار تومان تا ۲۵۰۰ تومان است و باید از داروخانه‌ها خریداری شود. اما ماسک‌هایی که در مغازه‌های دیگر وجود دارد نمی‌دانیم در کجا و تحت چه نظارتی تهیه می‌َشوند.

رئیس اورژانس بیمارستان سینا با اشاره به دو رنگ بودن برخی از ماسک‌های سه لایه جراحی عنوان می‌کند: در این ماسک‌ها یک طرف تیره به رنگ‌های آّبی یا سبز دارند و یک طرف روشن. باید این ماسک‌ها به صورتی استفاده شوند که رنگ روشن داخل و رنگ تیره سمت بیرون باشد. علت این موضوع هم آن است که نوع پارچه‌ای که برای قسمت داخلی ماسک استفاده شده است رطوبت گیر است و از آنجاییکه وقتی نفس می‌کشیم ماسک مرطوب می‌شود کاربرد برعکس ماسک ممکن است باعث شود که کارآیی ماسک پایین آمده و کاربر ماسک هم به دلیل مرطوب شدن ماسک کمی اذیت شود.

بیشتر بخوانید: جزییات مهم از اجباری شدن ماسک زدن در تهران

اجباری شدن استفاده از ماسک، از حقیقت تا رویا / آیا همه مردم کشور توان تامین ماسک را دارند؟

وی درباره استفاده از ماسک N ۹۵ نیز خاطرنشان می‌کند: این ماسک به هیچ وجه کاربرد عام ندارد. این ماسک شامل دو دسته است یکی مدل سوپاپ دار و یکی مدل معمولی که هیچ دریچه‌ای ندارند حال اگر فردی از مدل سوپاپ دار آن استفاده کند در صورتی که به کووید ۱۹ یا آنفلوآنزا مبتلا باشد خطر انتقال ویروس از سوی وی به اندازه فردی است که از ماسک استفاده نمی‌کند. N ۹۵ به این معناست که احتمال انتقال ویروس به کاربر آن تا ۹۵ درصد کاهش می‌یابد به همین دلیل هم قیمت آن چند برابر ماسک‌های دیگر است، اما اگر این ماسک دریچه داشته باشد بازدم استفاده‌کننده به بیرون منتقل می‌شود و اگر مبتلا به کرونا باشد به راحتی می‌تواند آن را به اطرافیان انتقال دهد.

این پزشک می‌گوید: این ماسک‌ها دو فیلتر در دو طرف صورت دارند، اما دریچه ندارند و قبلا بیشتر کاربرد صنعتی داشتند، اما اکنون بیشتر در فضای آی‌سی‌یو‌ها توسط کادر درمانی استفاده می‌شود، زیرا در آن بخش حجم ویروس بسیار بالاست. ادعای شرکت‌های تولیدکننده این ماسک آن است که تا ۹۹ درصد از انتقال ویروس به کاربر جلوگیری می‌کند. ویژگی مثبت این ماسک آن است که قابل شست‌و شو بوده، اما فیلتر آن را باید تعویض کرد.

وی می‌گوید:، اما در جامعه ما که طبقات مختلف اجتماعی وجود داشته و هزینه‌های زندگی نیز بالاست، تامین ماسک در سبد خانوار به‌ویژه خانوار‌های پرجمعیت سخت است به علاوه آنکه مواد ضدعفونی کننده نیز به این سبد اضافه شده و کار را سخت‌تر هم می‌کند. در این شرایط توصیه ما آن است که به لحاظ ماهیت ویروس کرونا که بر ذرات تنفسی سوار شده و از دهان خارج می‌شود باید به هر حال از ماسک استفاده شود. ما بسیاری از مواقع متوجه می‌شویم که ذرات تنفسی سایرین به صورت ما اصابت می‌کند در این شرایط می‌گوییم کرونا در داخل این ذرات تنفسی است؛ لذا این در جهان کرونایی پذیرفته شد که به گونه‌ای عمل شود که این ذرات در هوا معلق نشود.

کرمان‌پور با تاکید براینکه هر ماسکی و هر پارچه‌ای می‌تواند حداقل جلوی انتشار این ذرات را بگیرد، خاطرنشان می‌کند: در این شرایط فضا سترون شده و در صورتیکه فاصله هم رعایت شود انتقال ویروس صورت نمی‌گیرد. ماسک‌های پارچه‌ای قابل شست‌و شو بوده و با اتو کردن قابل استفاده مجدد است. حال اگر کاربر این نوع ماسک در شرایطی قرار گرفت که ناچار شد در اجتماعی شلوغ و بدون فاصله‌گذاری حضور داشته باشد باید حتما از چند لایه دستمال کاغذی هم استفاده کرده و در داخل ماسک خود بگذارد در چنین شرایطی توصیه ما آن است که ماسک را به صورت یک جیب تهیه کرده و دو لایه دستمال کاغذی را داخل آن بگذارند و بعد از اینکه از اجتماع خارج شدند دستمال‌های را دور بیندازند.

وی تصریح می‌کند: تنها مشکل ماسک‌های پارچه‌ای آن است که اگر در یک محیط آلوده تنفس کنید ویروس کرونا از ماسک پارچه‌ای یک لایه حتما عبور می‌کند. اگر ۲ یا سه لایه باشد، اما ریسک ابتلا کاهش می‌یابد. اگر افراد قصد حضور در بیمارستان‌ها را دارند یا اینکه در مواجهه با فرد مبتلا به کروناست توصیه می‌کنیم از ماسک پارچه‌ای استفاده نکنند، زیرا ریسک ابتلا به ویروس کرونا در این شرایط بیشتر است. اما در کلیت بهتر است به هر طریق ممکن جلوی دهان و بینی بسته شود تا ذرات تنفسی معلق در هوا وارد بدن فرد نشود.

رئیس اورژانس بیمارستان سینا می‌گوید: برای افرادی که از ماسک‌های سه لایه جراحی استفاده کرده و در مناطق آلوده رفت و آمد ندارند مثلا کارمندانی که در اداره خود با ۲ فرد دیگر در یک اتاف هستند توصیه می‌شود که ۶ تا ۸ ساعت از این ماسک استفاده کنند، زیرا داخل آن مرطوب و بیرون آن آلوده می‌شود. افرادی که به دلایل اقتصادی خرید ماسک برایشان مشکل است و در چنین شرایطی فعالیت می‌کنند می‌تواند ۷ عدد ماسک خریده و بعد از استفاده از هریک آن‌ها را در فضای باز و زیر نورآفتاب نگه دارند. وقتی همه ۷ ماسک را طی هفته استفاده کردند می‌توانند دوباره از اولین ماسک خود که در چنین شرایطی نگهداری شده است استفاده کنند.

وی اضافه می‌کند: چه از ماسک پارچه‌ای استفاده می‌کنیم چه از ماسک جراحی اگر در فضای باز یا سالنی هستند که کسی نیست استفاده از ماسک لزومی ندارد مثلا دیده ام که دو نفر به فاصله ۴ متری مشغول کوهپیمایی هستند هیچ کس هم در آن محیط نیست، اما از ماسک استفاده می‌کنند در حالی که چنین الزامی نیست.

چه مواقعی ماسک نزنیم؟

کرمانپور می‌افزاید: حالا باید به این سوال پاسخ دهد که در چه مواقعی نیاز به ماسک زدن نیست؟ اول در فضای باز که افراد حضور ندارند. درحین ورزش اگر کسی اطراف ما نباشد. در جمع خانواده که می‌توانیم فاصله را از یکدیگر حفظ کنیم. در سالنی که هیچ شخصی حضور ندارد. خوب است که گاهی ماسک را برداریم تا اکسیژن وارد ریه‌ها شود. در این شرایط باید چند بار دم و بازدم عمیق داشته باشیم. زیرا ماسک باعث می‌شود که تنفس ما عادی نباشد و ممکن است اندکی هم ضرر داشته باشد.

وی خاطرنشان می‌کند: اگر ماسک خیلی مرطوب شود دیگر کاربرد ندارد، زیرا رطوبت ضریب نفوذ ویروس به مجرای تنفسی را افزایش می‌دهد و یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا و انتقال است. گاهی پارچه ماسک حالت کنده کنده و گلوله گلوله پیدا می‌کند که در این شرایط هم قابلیت استفاده‌اش را از دست داده است؛ لذا ظاهر ماسک نشان می‌دهد که قابلیت استفاده ندارد.

این پزشک اظهار می‌کند: بیشترین ذرات تنفسی با فاصله ۲ متری زمانی به بیرون پرتاب می‌شود که افراد عطسه، سرفه کرده یا فریاد می‌زنند. حتی اسم کسی را با صدای بلند صدا کردن هم می‌تواند به ترشح ذرات معلق بینجامد.

او درباره زدن الکل به دست‌ها نیز می‌گوید: الکل ماده ضد عفونی کننده فرار بوده و زیر ۱۰ ثانیه بعد از استفاده بخار می‌شود لذا وارد بدن نمی‌شود. این که مداوم الکل بزنند اشتباه است ما توصیه می‌کنیم که اگر دست خود را به جای مشکوکی که زدید مثلا دست خود را به دیوار زدید یا با کسی دست دادید و... توصیه می‌کنیم که اندکی الکل درحدی که با راب کردن دست‌ها (مالیدن دست‌ها به یکدیگر) بتوانند الکل را به همه دست برسانند. گاهی مشاهده می‌شود افراد عادت کرده‌اند که دست خود را به جایی نزده‌اند، اما الکل می‌زنند این اشتباه است. اسپری الکل باید از فاصله بسیار نزدیک انجام داد. اما اگر موس، خودکار، میز و ... مال خودمان است لزومی نیست در صورت برخورد دست با این لوازم الکل استفاده کرد. اما اگر این لوازم برای دیگران است و دست شما برخورد کرد بهتر است که از اسپری الکل استفاده کنید.