رانت در یک قدمی نرخ‌گذاری دستوری فولاد در بورس/ خطر سقوط فولادی‌ها از عرش به فرش/ رمز و راز‌های توسعه صنعت فولاد چیست؟

اقتصاد۲۴ - معمای توزیع و قیمت گذاری فولاد زنجیره فولاد هر روز پیچیده‌تر می‌شود تا جایی که هنوز پس از گذشت ۷ ماه از سال ۹۹ هنوز فعالان این عرصه با مشکلات قیمتی و عرضه این محصولات بازار سردرگمی را می‌گذرانند.

به تازگی علیرضا رزم حسینی وزیر صنعت، معدن و تجارت در راستای بررسی قیمت فولاد و با اشاره به اینکه براساس قانون باید فولاد در بورس عرضه شود، چنین ابراز کرد که در راستای اجماع تشکل‌های بخش خصوصی، دولت و مجلس مقرر شد، بعد از ابلاغ دولت هرچه سریعتر فولاد در بازار سرمایه عرضه و این قانون اجرا شود.

به گفته وزیر صمت، عرضه فولاد در بازار سرمایه به تدریج بر قیمت فولاد در بازار تاثیر خواهد گذاشت و حداقل خرید فولاد در بورس ۲۰ تُن است و هر شخص می‌تواند با این ظرفیت خرید کند.

از سوی دیگر برای تحقق برنامه‌های جامع توسعه در این زنجیره وزیر صمت معتقد است؛ با افرادی که خلاف قانون در بیرون از بازار سرمایه اقدام به عرضه فولاد کنند از طریق تعزیرات برخورد خواهد شد.

در همین رابطه حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در واکنش به تصمیم اخیر در مورد فرآیند قیمت گذاری و تعیین سقف رقابت برای محصولات فولادی در بورس کالا، به آن انتقاد کرد و گفت: این کار نتیجه‌ای جز توزیع رانت و تضییع حقوق پنجاه میلیون سهامداران نخواهد داشت.

رئیس سازمان بورس تصریح کرد: برخی از تصمیمات احتمالی آتی در حوزه قیمت گذاری و تعیین سقف رقابت برای محصولات فولادی در بورس کالا حاکی از تکرار اقدامات اشتباه سال ۹۷ و دخالت در فرآیند ذاتی اقتصاد است. بر اساس تجربه قبلی این اقدام هیچ نتیجه مفیدی در بر نخواهد داشت و تنها به توزیع رانت در میان عده‌ای خاصی منجر می‌شود.

پیچ و خم‌های توسعه فولاد

اما فعالان صنعت فولاد با توجه به تجربه‌های سال‌های متوالی از حضور دولت در بخش‌های مختلف اقتصادی، نظر دیگری دارند. در همین رابطه رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در گفتگو با اقتصاد۲۴ با تاکید بر اینکه معمای پیچیده نحوه قیمت گذاری و مداخله دولت در این بخش هر روز پیچیده‌تر می‌شود و فولادی‌ها نگرانی سقوط از عرش به فرش این صنعت ارزآور هستند، گفت: هر چیزی که بخواهد دستوری و با تحمیل فشار صورت بگیرد منجر به اختلاف قیمت بین فرمول نرخ گذاری دستوری در بورس و در قیمت‌های کف بازار خواهد شد که در ادامه این روند، رانت ایجاد می‌شود.

به گفته شهرستانی، در این فضای رانت تنها تعداد محدودی می توانند از شرایط موجود استفاده کنند و محصول به دست مصرف کننده نهایی نمی‌رسد.

وی یادآور شد: در راستای تحقق برنامه‌های تنظیم بازار و همچنین ثبات قیمت فولاد، باید محصول نهایی را وارد بورس کنند چراکه بر اساس قیمت‌هایی که کشف می‌شود قیمت منابع هم مشخص می‌شود و می‌توانند روی آن‌ها قیمت گذاری کنند.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد تصریح کرد: لذا اتفاقی که در حال حاضر افتاده باعث می‌شود که نه تنها کنترل و کاهش قیمت‌ها را در بازار نداشته باشند، بلکه تنش بیشتری به بازار فولاد وارد شود.

به گفته شهرستانی، نرخ فولاد و فلزات بر اساس یک قیمت بین المللی باعث تغییر در شرایط می‌شود به طوری که می‌توان ملاک شدت و با کاهش رانت در بازار شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر به خاطر شرایطی کرونایی که به وجود آمده و دنیا با کاهش تولیدات در واحد‌های تولیدی مواجه شده است، چین مصرف فولاد را افزایش داده چرا که توانسته شیوع کرونا را بیش از سایر کشور‌های دیگر کنترل کنند؛ لذا چین باز هم به شرایط واردات فولاد برگشته و این موضوع باعث شده تولید فولاد در دنیا روند صعودی داشته باشد.

بیشتر بخوانید: چالش تامین ورق فولادی به کجا رسید؟/ مقصر کیست؛ بورس کالا یا ناز سندیکای لوله و پروفیل؟!

این مقام صنفی با تاکید بر اینکه امروز قیمت ارز روند صعودی دارد، گفت: این مورد خود باعث خواهد شد که حتی اگر مصرف فولاد در داخل هم وجود نداشته باشد، برای حفظ قیمت کل سرمایه ضروت دارد که برای ارزآوری آن را به محصولات دیگر تبدیل کرده و صادرات را هرچه بیشتر افزایش دهند.

به اعتقاد شهرستانی، نباید فرصت ارزآوری از دست برود، اما برخی طرح‌ها هم شرایط را برای تأمین نیاز داخل و هم صادرات بیشتر از گذشته سخت می‌کند.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در ادامه گفتگو با اقتصاد۲۴ گفت: باید توجه داشت کالا‌هایی که نقد می‌شوند و قیمت ارزی خود را از دست نمی‌دهند در اولویت برنامه‌های توسعه‌ای هستند و غفلت از آن تبعات سنگینی بر اقتصاد و همچنین زنجیره فولاد وارد می‌سازد.

وی گفت: به نظر بهترین روش برای توسعه و ثبات قیمت فولاد این است که عرضه و تقاضا را در بازار رها کنند و بگذارند بازار خود قیمت را پیدا کند و برنامه ریزی‌ها بر این اساس باشد.

شهرستانی ادامه داد: در این صورت علاوه بر تأمین نیاز داخل، فولاد و محصولات تبدیلی در این صنعت صادرات می‌شوند چراکه کشور نیاز به ارز دارد و با شرایط تحریم و کاهش فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، فولاد می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین جایگزین باشد.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ادامه داد: صنایع فولاد بازار مطمئنی دارند و نباید این فرصت را از دست داد؛ اگر قرار باشد تعیین قیمت و عرضه محصولات به صورت دستوری ادامه داشته باشد واسطه گرها، رانت بیشتری ایجاد می‌کنند که این به صلاح این صنعت و اقتصاد کشور نیست و محصول به دست مصرف کننده داخلی و نهایی نمی‌رسد.

این فعال صنعتی یادآور شد: حداکثر مصرف داخلی فولاد حدود ۱۳ و نیم میلیون تن بیشتر نیست در صورتی که تولید ما بین ۳۰ تا ۳۲ تن است و این خود نشان دهنده‌ این است که علت بروز اتفاقاتی مانند گرانی، نه مصرف کننده است و نه کاهش تولید از سوی تولید کننده بلکه مشکلات ساختار اقتصادی تنش و بحران را به وجود می‌آورد و در نهایت تشدید می‌کند.

شهرستانی در همین رابطه بیشتر توضیح داد و گفت: متاسفانه امروز اقتصاد را به نوسانات نرخ ارز وابسته کرده اند و هر شوک قیمت دلار لطمه بزرگی به سرمایه‌های فعال در این صنعت می‌زند؛ در واقع صنعت فولاد کشور نیز متأثر از مشکل ارزی دچار تنش و گرانی شده است.

این فعال صنعتی در پایان گفت: فولاد، صنعتی ارزآور است از اینرو طرح‌های تعیین قیمت دستوری نه تنها باعث ثبات و تضمین بازار این محصول نیست بلکه روند توسعه زنجیره تولید فولاد را به مخاطره می‌اندازد.