عمان همچنان در مسیر توسعه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خود پیش می‌رود/ منطقه ویژه اقتصادی دقم منطقه‌ای مهم برای شورای همکاری خلیج فارس

اقتصاد۲۴ - ساجده رحیمی: عمان را به عنوان کشوری صلح طلب می‌شناسند که همین سیاست موجب شده تا این کشور ثبات اقتصادی را نیز تجربه کند. درآمد کشور عمان به شدت وابسته به نفت است و چند سالی است که دولت این کشور تلاش میکند تا با برنامه‌هایی بلند مدت وابستگی بودجه به نفت را کاهش دهد و با تشویق سرمایه گذاران خارجی به گسترش و توسعه بخش‌های مختلف خود به خصوص مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد خود بپردازد.

اقتصاد ۲۴ پیش از این در گزارشی با عنوان مناطق آزاد عمان چگونه سرمایه‌گذار خارجی جذب می‌کنند؟به توضیح بیشتر در مورد تلاش‌های این کشور برای جذب سرمایه گذار خارجی و مشوق های آن پرداخته است.

عمان با برنامه ریزی بر روی دو بندر استراتژیک خود به نام‌های دوقم که بندری صنعتی به حساب می‌آید و صلاله به عنوان بندری کانتینری قدم‌های مهمی در مسیر توسعه اقتصادی بر می‌دارد. سه بندر اصلی عمان یعنی صلاله، سحر و الدقم ترمینال‌های اصلی عمان برای ترانزیت بین المللی این کشور به حساب می‌آیند و به دلیل موقعیت جغرافیایی عمان در دریای عرب، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی آن می‌توانند به نقطه مواصلاتی میان غرب و شرق تبدیل شوند و با توجه به عضویت این کشور در شورای همکاری خلیج فارس این امکان را دارد که امور ترانزیتی خود از مسیر کشور‌های عضو این شورا را به شکلی ساده‌تر و ارزان‌تر به انجام برساند.

منطقه ویژه اقتصادی دقم

منطقه ویژه اقتصادی دقم در سال ۲۰۱۱ با اهدافی همچون پیشرفت در صادرات محصولات و ایجاد تنوع درآمدزایی از راه طرح‌های نفتی و غیر نفتی تاسیس شد. پیش از آن دقم یک بندر روستایی ماهیگیری بود که جمعیت کمی داشت، اما همین بندر روستایی امروز به سرعت در حال رشد است و تصمیم دارد تا سال ۲۰۴۰ چهره‌ای متفاوت از خود به نمایش بگذارد چیزی که با ورود به این منطقه مورد تایید قرار میگیرد و با ورود به این منطقه می‌توان تجهیزات و ساختمان‌های متعددی را در حال ساخت دید مانند هتل‌های ۵ ستاره و بزرگراه‌های در حال تکمیل که به سرعت طبق برنامه پیش می‌روند.

بیشتربخوانید: منطقه آزاد ترابزون ، قطب جدید گردشگری ترکیه / روابط مناطق آزاد ترابزون، ارس و ماکو به کجا رسید؟

امروز این منطقه یکی از مهمترین بنادر استراتژیک برای اعضای شورای همکاری خلیج فارس یا GCC است و با هدف تبدیل شدن به یکی از بزرگترین مناطق خاورمیانه و شمال افریقا از لحاظ اقتصادی و مطرح شدن در سطح جهانی به پیش می‌رود و با دارا بودن بندرگاه چندمنظوره، اسکله خشک، بندرگاه مخصوص صید ماهی، منطقه لجستیکی و... در تلاش است تا خود را نه تنها در کشور عمان و کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس، بلکه در خاورمیانه، شرق افریقا و جنوب شرق آسیا مطرح سازد.

منطقه ویژه اقتصادی دقم یکی از اهداف محوری و استراتژیک کشور عمان در راستای کاهش وابستگی و اتکا به نفت و افزایش سرمایه گذاری‌ها در بخش‌های فناوری پیشرفته، تکنولوژیک و گردشگری است.
منطقه دقم در پایگاه رسمی این منطقه به عنوان یک مکان با امنیت بالا معرفی و دلیل آن از سوی سرمایه گذاران ثبات سیاسی و منابع غنی طبیعی بیان شده است. امروز بزرگترین سرمایه گذاران در این منطقه شرکت‌های چینی هستند، اما علاوه بر آن شرکت‌هایی از قطر، ژاپن، عربستان سعودی و کرده جنوبی نیز در صدد راه اندازی فعالیت‌های اقتصادی در این منطقه هستند.

طبق گزارشات شرکت‌های بریتانیایی نیز برای سرمایه گذاری در این منطقه و گسترش بندر استراتژیک اعلام آمادگی کرده اند و در پی آن هستند تا مرکزی لجستیکی برای نیروی دریایی سلطنتی برتانیا در اقیانوس هند ایجاد کنند.

بندر دقم توسط کنسرسیوم معتبر بندر آنتورپ در بلژیک که دومین بندر بزرگ اروپا پس از بندر روتردام به حساب می‌آید اداره می‌شود. در فاز نخست ساخت این بندر، قرار است ترمینال‌های کانتینری آن ساخته شده و در فاز بعد نیز قرار است ظرفیت پذیرش و مبادله باری آن تا ۳.۵ کاتینر در سال افزایش یابد.

همانطور که اشاره شد یکی از مهمترین زمینه‌هایی که مدیران منطقه ویژه اقتصادی دقم برای آینده این منطقه در نظر گرفته اند بحث لجستیک و حمل و نقل آن است. فرودگاه دقم که از مهمترین وسایل ارتباط تبادل کالا و پیشرفت اقتصادی منطقه به حساب می‌آید دارای چندین سالن بزرگ انتظار و دو سکوی پرواز و همچنین دو مجتمع بزرگ باربری هوایی، بازار آزاد و رستوران‌هایی برای پذیرایی از مسافران است.

علاوه بر فرودگاه شبکه ملی جاده‌ای با استانداردی بالا در نظر گفته شده و در حال تکمیل است و قرار است علاوه بر ایجاد ارتباط میان دقم با شهر‌ها و شهرک‌های اصلی عمان این منطقه را به امارات متحده عربی و عربستان صعودی نیز متصل کند.

شبکه ریلی برنامه ریزی شده نیز دقم را به مسقط و صلاله وصل میکند که هر یک از اهمیت بالایی برخوردارند و از نظر اقتصادی می‌توانند با دقم زنجیره توسعه‌ای مناسبی را رقم بزنند. این شبکه ریلی بنا دارد تا به سمت امارات متحده عربی، یمن و برخی دیگر از کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس کشیده شود.

صنعت لجستیک از مهمترین صنایع در توسعه پایدار به حساب می‌آید و با پر رنگ شدن تجارت جهانی و بازار‌های مشترک اهمیت آن روز به روز بیشتر هم میشود و به نظر می‌رسد کشور عمان با برنامه ریزی بلند مدت در این زمینه در آینده‌ای نزدیک به یکی از بازیگران مهم صنعت لجستیک در خاورمیانه و محلی امن برای سرمایه گذاری‌های خارجی تبدیل خواهد شد.

نکته آخر اینکه با وجود فرصت‌های بسیار در حوزه‌های اقتصادی کشور عمان و به خصوص منطقه ویژه اقتصادی دقم، اما جای ایران در این عرصه خالی است و شرکت‌های ایرانی نتوانسته اند در طرح‌های توسعه‌ای دقم حضور داشته باشند که امید میرود در آینده ای نزدیک ارتباط میان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی این کشور و ایران بیش از پیش زمینه توسعه اقتصادی را برای هر دو کشور فراهم سازد.

اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین ، ترکیه ، امارات ، هند ، سنگاپور ، اسپانیا، کره جنوبی، کاستاریکا، یونان ، ایتالیا ، عمان، نیجریه ، موریس ، مالزی ، کانادا ، بنگلادش ، سوریه، تونس و مناطق ویژه اقتصادی روسیه، ازبکستان ، بلاروس ، عربستان ، لبنان ، تانزانیا ، آرژانتین ، لیتوانی ، غنا ، گرجستان ، اندونزی ، کرواسی ، نامیبیا ، پاناما، کلمبیا،  اولین منطقه آزاد تجاری جهان و همچنین شهر اینترنتی دبی را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.