بنادر قطر در راستای رویارویی با آثار تحریم و درخشش جهانی در جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ تجهیز می شوند

اقتصاد۲۴ - ساجده رحیمی: قطر، کشوری کوچک در جنوب غربی قارهٔ آسیا و در شرق شبه‌جزیره عربستان و در منطقه خاورمیانه در بخش جنوبی خلیج فارس واقع شده است و با عریستان سعودی مرز آبی و با کشور‌های ایران، کویت، عراق، عربستان، بحرین و امارات متحده عربی مرز آبی دارد. این کشور را به عنوان یکی از ثروتمندترین و امن‌ترین کشور‌های جهان می‌دانند.

قبل از کشف نفت خام در قطر، سرمایه‌های این کشور از طریق شکار مروارید و تجارت دریایی تامین می‌شد، اما پس از آن سومین کشور دارنده ذخایر گاز پس از روسیه و ایران است و اقتصاد آن یک اقتصاد کاملاً وابسته به نفت محسوب می‌شود.

در گزارش قبلی با عنوان بلند پروازی‌های مناطق آزاد قطر برای توسعه/ قطب اقتصادی خلیج فارس به دنبال همکاری با مناطق آزاد ایران در مورد مناطق آزاد کشور قطر نوشتیم و مطرح کردیم که سازمان مستقلی به نام سازمان مناطق آزاد قطر (QFZA) در سال ۲۰۱۸ ایجاد شد که مسئولیت توسعه و تنظیم مناطق آزاد در قطر و اعلام مقررات مناطق آزاد مطابق با سیاست‌ها و استراتژی دولت را برعهده داشت و از آن زمان مناطق آزاد آن فعالیت پر رنگ تری را آغاز کردند و به جذب بیشتر سرمایه گذاری‌های خارجی مشغول شدند. در حقیقت دولت قطر در سال‌های اخیر تصمیم به جذب بیشتر سرمایه خارجی کرد و به همین منظور برنامه‌های متنوعی در این زمینه دنبال میکند که مناطق اقتصادی و بنادر آن در اولویت این برنامه‌ها هستند.

منطقه آزاد راس ابو فنطاس و منطقه آزاد ام الحول مناطقی بودند که در گزارش قبل در مورد آن صحبت کردیم. در این گزارش تصمیم داریم بنادر مهم قطر را از نظر بگذرانیم که امروز نقش مهمی در آینده این کشور ایفا میکند.

بندر بازرگانى دوحه از مجهزترین بنادر قطر محسوب مى‌شود که در کنار شهر دوحه واقع شده است. دوحه پایتخت کشور قطر به عنوان یک شهر مدرن و پویا است و با توجه بر میراث فرهنگی بادیه نشینی خود شکل گرفته است. در سال‌های اخیر این شهر با رشد و توسعه بسیار سریع و جذب موفق گردشگران توانسته به عنوان رقیبی جدی برای دبی مطرح شده و نام خود را به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری در خاور میانه در سراسر جهان به ثبت برساند. بسیاری از برنامه‌های طراحی شهری در دوحه توانست نظر گردشگران زیادی از سراسر جهان را به خود جلب کند که از آن جمله جزیره مصنوعی مروارید خلیج فارس است. این جزیره مصنوعی در سواحل شهر دوحه و در دهانه تالاب خلیج غربی این شهر ساخته شده است. این جزیره مصنوعی که توسط انسان ساخته شده است به شکل مروارید بوده و در آن تعداد زیادی خانه و ویلا‌های بسیار مدرن و گران قیمت در کنار هتل‌ها و مراکز اقامتی، پاساژ‌ها و مراکز خرید و تفرجگاه‌ها و مراکز تفریحی وجود دارد.

بیشتربخوانید: الگوی هوشمندسازی فرودگاه‌های برتر جهان/ شهرهای فرودگاهی، انقلابی در حمل و نقل، خدمات و سبک زندگی

دو بندر مهم دیگر شامل زکریت (Zakrit) در ساحل غربى و ام‌سعید (UMM Said) در شرق این کشور هستند که پس از کشف نفت توسعه یافتند. بندر زکریت بندرى مناسب جهت واردات کالا از بحرین توسط کشتى‌هاى کم عمق است در حالى که ام‌سعید لنگرگاهى براى تانکر‌ها و کشتى‌هاى اقیانوس‌پیما به حساب می‌آید و به دلیل داشتن بندر بازرگانی، پالایشگاه‌ها، تأسیسات صنعتى نظیر فولاد، مواد شیمیایی، کود شیمیایى و نیز سواحل آن مشهور است.

قطر طی سالهای گذشته حتی اقدام به ساخت بنادری جدید کرد که بندر حمد از آن جمله است که با هزینه ای حدود ۷.۴ میلیارد دلار در ساحل این کشور افتتاح شده است و به گفته مقامات قطری، قرار است به یک مرکز حمل و نقل دریایی بزرگ در منطقه در برابر تحریم‌های اعمال شده توسط کشورهای عرب همسایه  تبدیل شود.

بندر حمد به عنوان بزرگترین و جدیدترین بندر قطر گام جدید دوحه در راستای رویارویی با آثار تحریم هاست که عملیات ساخت بندر حمد در سال ۲۰۰۰ آغاز و در پایان سال ۲۰۱۶ به شکل آزمایشی کار خود را آغاز کرد.

حمد‌بن خلیفه آل ثانی از سال ۱۹۹۵ که قدرت را در دست گرفت، تفکرات مهندسی بزرگی در ذهن داشت و تصمیم گرفته درآمد هنگفت گاز کشور خود را به جای امور جاری و روزمره یا ذخیره‌‎کردن در بانک‌های اروپایی و آمریکایی، صرف سرمایه‌گذاری در امور گردشگری کند؛ لذا از سال ۱۹۹۵ برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام شد که حدود پنج سال بعد، اندک‌اندک، موجب تغییر چهره کشور قطر و به‌خصوص شهر ساحلیِ دوحه شد و نمای امروزی شهر دوحه را به یک شهر بین المللی با شهرسازی مدرن تبدیل کرده است که همین امر موجب شده تا از نظر سرمایه گذاران نیز محلی مناسب برای سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی به حساب بیاید. برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ نیز فرصتی طلایی برای اقتصاد این کشور ایجاد کرد تا بتواند به توسعه بیشتر مراکز تفریحی و اقتصادی خود بپردازد و اگر مسئله کرونا مطرح نباشد قطعا میتواند در اقتصاد این کشور تحولات زیادی ایجاد کند.

قطر فاصله کمی تا بنادر استان بوشهر دارد و از گذشته دور تجار و بازرگانان قطر و بوشهر مراودات تجاری گسترده‌ای با هم داشته‌اند. این فاصله نزدیک به بنادر بزرگ کشور قطر فرصت بسیار خوبی برای توسعه روابط اقتصادی و مراودات تجاری است که باید از این ظرفیت مهم به بهترین شکل استفاده کرد. از زمان شیوع ویروس کرونا که همه کشور‌ها و مناطق اقتصادی را دچار مشکلاتی کرد، بنادر قطر نیز موثر از این ماجرا روابط خود را به خصوص در اوایل شیوع ویروس کرونا با کشور‌های دیگر و از آن جمله ایران محدود کردند.

در سال‌های اخیر مناطق آزاد ایران تلاش بیشتری برای گسترش همکاری‌ها با همسایگان خود کرده اند و مسئولان به دنبال گسترش زمینه‌ها برای سرمایه گذاری بیشتر در این مناطق هستند و سال جاری طی جلساتی همکاری بیشتر میان مناطق آزاد ایران و قطر دنبال شد و در جلسه‌ای در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۹۹ دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به صورت ویدئو کنفرانس با رییس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد قطر، احمد بن محمد السید داشته است راهکار‌های همکاری‌های مشترک میان مناطق آزاد ایران و قطر بررسی کرد. اگر همکاری‌های میان مناطق آزاد و بنادر ایران و قطر دنبال شود قطعا هر دو کشور می‌توانند در زمینه توسعه مناطق اقتصادی پروژه‌های مشترکی را رقم بزنند و به خصوص اگر از امروز این برنامه‌ها به درستی پیگیری شود جام جهانی ۲۰۲۲ قطر فرصت بسیار مناسبی برای ایران خواهد بود.