مراقب سلامت روحی سالمندان در دوران کرونا باشیم

اقتصاد۲۴ -سالمندان از جمله گروه‌های آسیب پذیر در بحران‌های مختلف از جمله بحران اخیر یعنی کرونا هستند. در این ایام، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله فیزیکی سبب شده این گروه از جمعیت، در انزوا و تنهایی مضاعف تری نسبت به قبل قرار بگیرند. امری که علاوه بر سلامت فیزیکی، سلامت روحی و روانی آن‌ها را نیز تحت شعاع قرار داده است. هر چند در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته زیرساخت‌هایی برای حمایت از این قشر اندیشه شده است و شاید نقاط ضعفی از این نظر در کشور ما احساس شود، اما باید دانست که می‌توان این نقیصه را از طریق برخی فعالیت‌ها و اقدامات جبران کرد. اینکه این امور و فعالیت‌ها چه هستند و چگونه می‌توان به سالمندان در این روز‌ها کمک کرد، سبب شد پژوهشگر ایرنا با "معصومه زارع"، روانشناس به گفتگو بنشیند. مشروح این گفتگو را در ذیل می‌خوانید:

جدی بودن مشکلات روانشناختی سالمندان در دوران کرونا

زارع در خصوص مسایل و مشکلات سالمندان در دوران کرونا اظهار داشت: مشکلات سالمندان تنها از نوع جسمی نیست. درست است که در سنین میانسالی و سالمندی احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها نظیر دیابت و فشار خون افزایش می‌یابد، اما مسایل روحی و روانشناختی نیز از جمله اموری است که نباید مورد غفلت قرار گیرد. در دوره کرونا سالمندان به دلیل حفظ سلامتی و کاهش دید و بازدید‌ها و رفت و آمدهایشان بیشتر دچار انزوا شده‌اند و به عبارتی دچار تنهایی مضاعف شده‌اند که این امر می‌تواند اثرات مخربی بر روح و روان آن‌ها داشته باشد. اطرافیان این افراد به خاطر حفظ فاصله فیزیکی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ناچار بوده و هستند کمتر به دیدار آن‌ها بیایند که همه این موارد خود در روحیه سالمندان تاثیرگذار است.

وی گفت: علاوه بر کاهش رفت و آمد فرزندان و اقوام سالمندان، رفت و آمد‌های خود سالمندان نیز نه تنها به منظور خرید منزل بلکه برای پیاده روی و سایر فعالیت‌ها کاهش یافته که همه این عوامل روی هم‌رفته دلیلی بر افزایش مشکلات روحی و روانی این قشر از جامعه شده است.

این روانشناس افزود: کاهش رفت و آمد‌ها و دیدار فرزندان از یک سو و استرس‌های ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای و احتمال ابتلا سریعتر سالمندان به کرونا و همچنین انتشار اخبار مربوط به افزایش آمار مرگ و میر در بین سالمندان از سوی دیگر سبب شده سالمندان وضعیت روحی و روانی مساعدی نداشته باشند. باید این واقعیت را بپذیریم که در جامعه ما زیرساخت‌های مناسب جهت حمایت از سالمندان و کنترل شرایط سلامتی آن‌ها وجود ندارد و برخلاف بسیاری از کشور‌های توسعه یافته گروه‌های حامی از سالمندان که از آن‌ها دیدار به عمل آورده و وضعیت آن‌ها را تحت بررسی و کنترل خود قرار دهند، وجود ندارد. از این رو این موارد سبب شده اند که سالمندان ما نه تنها به لحاظ جسمی و فیزیولوژی مثل عملکرد سیستم ایمنی بدن، بلکه به لحاظ روحی و روانی نیز از وضعیت مساعدی برخوردار نشوند.

راهکار‌هایی برای کاهش مشکلات روحی - روانی سالمندان در دوران کرونا

زارع با اشاره به راه‌های کاهش استرس و مشکلات سالمندان در دوران کرونا تاکید کرد: برای کاهش استرس‌ها و اضطراب‌های سالمندان تماس‌های مکرر نزدیکان، اقوام و دوستان به صورت مجازی (ترجیحا تصویری) و غیر حضوری صورت بگیرد. اهمیت این نکته از این نظر است که حمایت اجتماعی می‌تواند در جهت حفظ سلامت جسمی و روحی آن‌ها موثر باشد. زمانی که من بدانم در بیرون از منزل کسانی هستند که نگران وضعیت من هستند، قطعا حال روحی بهتری خواهم داشت. امور معنوی و مطالعات دینی و قرائت قرآن نیز در کسب آرامش درون و حال خوب می‌تواند موثر باشد.

بیشتر بخوانید: نیمی از مبتلایان به کرونا در آمریکا افراد چاق هستند

وی افزود: خدمات رسانی بیشتر سازمان‌های مردم نهادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند و انجام پاره‌ای از فعالیت‌ها از سوی آن‌ها در قبال سالمندان می‌تواند موثر باشد. این موارد باعث کاهش استرس و نگرانی‌های سالمندان می‌شود.

این روانشناس خاطر نشان کرد: اعضای خانواده مانند فرزندان باید همواره مراقب وضعیت تغذیه والدین خود باشند. خصوصا والدینی که بیماری‌هایی نظیر فشار خودن و دیابت دارند. عدم حضور فیزیکی و نزدیک آن‌ها در این ایام ممکن است سبب غفلت‌شان از وضعیت خورد و خوراک والدین شان و در نتیجه تشدید بیماری‌های آن‌ها شود.

وی ادامه داد: برقراری ارتباط مجازی و نیز آموزش دادن والدین برای استفاده از این امکانات و شبکه‌های مجازی می‌تواند نه تنها در کاهش احساس تنهایی و انزوای آن‌ها بلکه در رفع و کاهش استرس‌هایشان موثر باشد و کمک کند در این ایام کمتر دغدغه دیدار فرزندان و اطرافیان خود داشته باشند.

زارع در پایان گفت: فراهم کردن مشاوره‌های روانشناختی و ارایه این نوع خدمات به صورت تلفنی می‌تواند موثر باشد که البته برخی مراکز این فعالیت را به صورت رایگان نیز انجام می‌دهند. دادن امید و انگیزه به سالمندان جهت سپری شدن این ایام و بازگشت روز‌های خوب می‌تواند در کاهش نگرانی‌های آن‌ها مفید باشد. همچنین تشویق سالمندان به ورزش در خانه و یا در حیاط منزل، باغبانی در خانه و یا آشپزی می‌تواند از جمله اموری باشد که این روز‌های سخت کرونایی را بگذرانند. تحرکات فیزیکی هم به لحاظ جسمی و هم به لحاظ روانشناختی خوب است و در کاهش استرس‌ها می‌تواند مفید باشد