اقتصاد۲۴ - «لاریجانی، رئیسی و جهانگیری کدام جریان را نمایندگی میکنند؟» این عنوان نشست انتخاباتی در کلاب هاوس خبرگزاری خبرآنلاین بود که ساعاتی بعد از پایان ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری برگزار شد.
در ابتدای این نشست مجازی محمد مهاجری عضو شورای سردبیری خبرآنلاین، گفت: امروز آخرین روز ثبت نام نامزدها بود و سونامی حضور نامزدها را شاهد بودیم. خبری هم بعد ازظهر منتشر شد که شورای ائتلاف اصولگرایان از نامزدهای مختلف خواستند همگی حضور پیدا کنند تا بتوانند در یک فضای شلوغ مطالب آنها را در قالب اخبار و گفتگوها در ستاد انتخاب وزارت کشور بیان کنند.
وی گفت:خبر دیگری منتشر شد که شورای ائتلاف از آقای دکتر قالیباف تقاضا کردند برای ثبت نام به وزارت کشور بروند. طبق نقل قولی که شنیدم، آقای قالیباف گفتند اگر حضور پیدا کنند تا آخر ادامه میدهند و برای همین شورای ائتلاف اصراری بر حضور ایشان نداشتند، ولی آنچه امروز اتفاق افتاد عملا حول سه نامزد میچرخید، آقای لاریجانی، آقای رئیسی و آقای جهانگیری. گر چه بقیه نامزدها هم بودند، ولی به نظر میرسد در آینده محوریت نامزدها بیشتر حول این سه نفر خواهد بود. ممکن است بعدا درباره نامزدهای دیگری مانند سعید محمد و محسن رضایی اخبار بیشتری منتشر شود. به نظر میرسد امروز حضور این سه نامزد در فضای رسانهای و مجازی پررنگتر بود.
مشروح این نشست مجازی در کلاب هاوس خبرگزاری خبرآنلاین را در ادامه بخوانید.
به نظر میرسد امروز جناح بندیهایی که در ثبت نام بروز کرد در واقع نمایندگان سه طیف باشند ضمن اینکه هیچ یک مطلق نمیتوانند پرچمدار تمامی آن طیف باشند. آقای رئیسی تشریف آوردند و با توجه به طیف وسیعی که در جریان اصولگرایی وجود دارد به نظر میرسد اینها یک رفتار واحد و متحد حزبی را نتوانستند نشان دهند و آقای رئیسی طیف اکثریتی از جریان اصولگرایی را دنبال خود دارد.
آقای جهانگیری را حتما طیفی از اصلاح طلبان همراهی میکنند. اما فرق آقای لاریجانی با این دو بزرگوار این است که سبد رای او متکثر خواهد بود. آقای لاریجانی درصدی از رای جامعه اصولگرایی را دارد. درصد قابل توجهی از آرای مومنین به خصوص روحانیون و مرجعیت را دارد. حتما از سبد اصلاح طلبی هم استفاده خواهد کرد و رای دارد. به نظر میرسد مستقلان هم به اندیشه او احترام بگذارند و او را همراهی کنند. گفتمان آقای لاریجانی باید پاسخگوی این سه طیف اصلاح طلب، اصولگرا و مستقلین باشد. ادبیات مورد نظر او در گذشته و حال هم پاسخگوی نیاز جامعه نخبگان خواهد بود و بیشتر سازگار با این طیف است. رقابت بیشتر رقابت سه جریان اصولگرایی، اصلاح طلبی و جریانی که از تمام ظرفیتها استفاده میکند است. آقای لاریجانی میتواند این جریان را نمایندگی کند.
*شهاب مرادی، منبری معروف و کارشناس خانواده
سوال: در روز ثبت نام تخریبهایی را از سوی کاندیداها شاهد بودیم، چه کسی از این بداخلاقیها و سیستم دوقطبی بهره مند میشود؟
پاسخ: حتما باید نگران اخلاق باشیم، چون میزانی به پیکره اخلاق آسیب میرسد و فعالان رسانهای میتوانند کمک زیادی به فرهنگ و اخلاق کنند. خیلی وقتها کنشگران سیاسی حرفهایی میزنند که رضایت نخبگان از جمله فعالان رسانهای را بگیرند. اگر آنها نپذیرند، جلوی بداخلاقیها گرفته میشود. ولی میبینیم کسانی که بداخلاقی میکنند مورد تایید اهالی رسانه قرار میگیرند. در اتاقی که امروز در کلاب هاوس داشتیم فضا خیلی همدلانه و محترمانه بود. اگر مفاهمهای بین اهالی رسانه باشد، به این فضا جهت میدهد. در فضایی که این روزها هستم، دغدغه ام مشارکت حداکثری است، ولی نگرانی ام فقط اخلاق است.
سوال: فکر میکنید تفاوت گفتمان آقایان لاریجانی و رئیسی خیلی زیاد است؟ آیا این دو نفر در دو خط متفاوت حرکت میکنند؟»
پاسخ: به نظر نمیرسد از لحاظ نظری اینطور باشد. نگاهم با تسامح همراه است. فعالانی که در جمهوری اسلامی کار میکنند تقریبا از یک گروه هستند. در جلسات افطاری حضرت آقا برای کارگزاران نظام همه از چپ و راست، یک دست هستند و نمیتوان گفت یک سری خیلی پلید و ضدانقلاب هستند و با تعاریف گذشته، خیلی تفاوتی این اشخاص ندارند. آقای لاریجانی و آقای رئیسی مورد تایید نظام هستند و خیلی تفاوتی ندارند. با هیچیک از این دو عزیز همکار نبودم و دیدگاههای خاص شان را ندارند. برخی افراد میگویند اصولگراییم، ولی شش دانگ اصلاح طلب هستند. به هر دونفر خوشبین هستم و حس منفی ندارم.
*رضا زندی، کارشناس حوزه نفت و انرژی و روزنامه نگار
سوال: تفاوت دیدگاههای جهانگیری، رئیسی و لاریجانی چیست؟
پاسخ: واقعیت این است که من در تحیر هستم ما برنامه اقتصادی معطوف به آینده، زماندار، شفاف و قابل ارزیابی را از هیچیک نامزدها ندیده ایم. یک سری حرفهای کلی و شبیه بیانیه زده میشود. در تعجبم چطور میشود راجع به یک نامزد انتخاباتی ریاست جمهوری در عرض یک ماه قضاوت کرد. کلا هم پاسخگو کردن اینها ممکن نست. در ادوار قبلی، چطور میتوانستیم رییس جمهور را پاسخگو کنیم؟ نقد کلی به ساختار انتخابی وارد است که اساسا برنامهای دیده نمیشود. نمیدانم آقای رئیسی به چه نوع اقتصادی پای بند است. در برنامههای اجرایی هم چیزی که شفاف و قابل اندازه گیری و زماندار باشد، هیچ برنامهای دیده نمیشود. این ضعف همه نامزدها است.
*بهروز نعمتی، نماینده ادوار مجلس
با توجه به اینکه دو دوره تجربه مجلس را در خدمت آقای دکتر لاریجانی بودم، ایشان دارای برنامه منسجم هستند و فکر میکنم برنامه ایشان در اولین فرصت در اختیار مردم و رسانهها قرار میگیرد. با توجه به بحثهایی که امروز آقای لاریجانی داشتند، ایشان یک مانیفست حکمرانی در عرصههای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین المللی مطرح کردند. اعتقاد دارم ساعتها در این موضوع فکر کرده است. موضوعات معیشتی کارگران، کشاورزان، افراد پایین دست و کسانی که سختی در معیشت دارند، مفصل موضوعات را مطرح کردند. او گفت در موضوع اقتصادی باید به دنبال این باشیم که افزایش درآمد برای مردم و افزایش سرمایه گذاری در بخشهای مختلف را باید داشته باشیم.
با این مانیفست امروز او، خیلی از گرههای کور مطرح شد و رفع هر یک نیازمند این است که شقوق مختلف باز شود و به صورت برنامه منسجم، قابل دسترس و تعریف شده در زمان مناسب، اعلام میشود. خیلیها برنامه میدهند، ولی زمان اجرا را نمیگویند. با توجه به شناختی که از آقای لاریجانی سراغ دارم و اشراف ایشان به موضوعات مختلف کشور فکر نمیکنم پروژهای در کشور باشد که او نشناسد. برنامه او حتما در اختیار مردم و رسانهها قرار میگیرد.
*محمدعلی ابطحی، معاون پارلمانی دولت اصلاحات
مسئله قابل توجه امروز این بود که همه اصولگرایان فضا را طوری در این چند ماهه ساخته بودند که اجماعی روی آقای رئیسی بود. امروز همه آن اجماعها شکست و همه آمدند ثبت نام کردند. همشهری ما تنها ماند. این همه فضای اجماع اجماعی که همه میگفتند، عملی نشد و همه گروههای اصولگرا ثبت نام کردند. در مورد آقای لاریجانی تصور من این است از زمانی که در صحنه ظاهر شد.
مقدار زیادی کار را برای جریان اصلاح طلب راحت کرد، چون او طبیعتا آشنا به تمام مسایل سیاست داخلی، خارجی و مسایل کشور است. طبیعتا پایگاه هر دو اصولگرایی است و در مسایل سیاست خارجی، تعیین کننده است، با همدیگر مباحثه میکنند و این مباحثه باعث میشود آقایان جهانگیری و پزشکیان فضای بیشتری پیدا کنند. دو فرد درگیر با همدیگر را آقایان لاریجانی و رئیسی میدانم. چون واقعیت این است و هم اینکه مدعی هستند در تمام قضایا تسلط دارند و در همه جا حضور دارند. طبیعی است آقای لاریجانی در سیاست خارجی دست بازتری دارد. هر دو بزرگوار هم مانند آقای جهانگیری رای منفی بالایی دارند. همچنین ضلع دیگری مانند آقای جلیلی را داریم که بیشتر رویاروی آقایان لاریجانی قرار میگیرد.
تصور میکنم رقابت جدی در مرحله اول بین آقای رئیسی و جلیلی و بعد هم آقای لاریجانی درمی گیرد، چون با تصور اجماعی که مطرح بود، آن اجماع شکسته شده و طبیعی است روی نقاط اختلافی صحبت میکنند. در سیاست خارجی دست اقای جهانگیری بازتر است و در مسایل سیاست خارجی آدمی است که در آن عرصه فعال بوده و آقای رئیسی در سیاست خارجی نظری نداشت. چالش اصلی این انتخابات سیاست خارجی است و متاسفانه سیاست داخلی ما جزئی از سیاست خارجی شده است. معیشت به سیاست خارجی برمی گردد.
به نظر میرسد آقای لاریجانی به نفع آقای رئیسی کنار نمیرود. آقای رئیسی هم کنار نخواهد رفت و این مسئله فضای انتخابات را پیچیده کرده است. متاسفانه این سه بزرگوار ظرفیت رای سازی چندانی ندارند و هیچ کدام پدیدهای تلقی نمیشوند. شاید این وسط آقای پزشکیان وضعیت بهتری دارد، چون رای تضمین شدهای دارد. امروز روز عجیبی بود و معادلات یک سال اخیر را بهم ریخت. آقای رئیسی با تصور متفاوتی برای ثبت نام آمد، ولی نتیجه چیز دیگری شد.
*مجید رفیعی، فعال رسانهای
جریانهای سیاسی در کشور ما یعنی اصولگرایان و اصلاح طلبان، خیلی در هم تصور میشوند. آقای لاریجانی اصولگراست یا اصلاح طلب؟ نمیشود نفی کرد آقای لاریجانی اصولگراست. ایشان کارنامه و سوابقی دارد که مشخص است فضایی در این جریان دارد. منتهی در بحثهای گفتمانی، آقای رئیسی به نمایندگی از گفتمان مبارزه با فساد، دستگاههای دولتی را نمایندگی میکند. بحث بازگرداندن دولت به میان مردم را پیگیری خواهد کرد. در ۸ سال اخیر متاسفانه شاهد بودیم برخی رفتارهای خوب دولت سابق که مردمداری و بین مردم بودن است، کنار گذاشته شد و فاصله زیادی بین حاکمیت و مردم افتاد. آقای رئیسی قطعا این قطار از ریل خارج شده را نسبت به ۸ سال قبل از آقای روحانی به ریل برمی گرداند. بحث آقای رئیسی این است.
*محمدعلی ابطحی، معاون پارلمانی دولت اصلاحات
آقای لاریجانی کار دشوارتری نسبت به این دو نفر دارد. آقای رئیسی پایگاه رای ثابتی دارند که مجموعا بدنه اصولگرای قدیمی و اصیل است. آقای جهانگیری هم بدنه مجموعه اصلاح طلبی که بخواهند در انتخابات شرکت کنند و شاید قصد مشارکت بالاتری ندارد، دارند. آقای لاریجانی پایگاه رای مشخصی ندارد و کار برای ایشان سختتر است.
*امیرحسین مهدوی، فعال رسانهای
سرمایه آقای لاریجانی مشخص است که من را به یاد آقای بایدن در سال ۲۰۲۰ میاندازد. کشور نیاز به ثبات دارد. آقای بایدن را مرکز گراها به ترامپ و سندرز ترجیح میدهند. غیرافراطیون دو طرف احتمال دارد ایشان را به نامزدهای خود ترجیح بدهند. اصولگرایان هم ایشان را ممکن است به نامزد خودشان ترجیح دهند، چون نیاز به صلح به دنیا دارند.
ولی تبدیل این ترجیح به رای کار سخت اوست. همین سخنرانی امروز ایشان که گفت هر دو طرف دادگاه، سازش، پادگان و کلید بد است. گیریم پذیرفتیم. شما باید الان خودتان را معرفی کنید. این خودتان را معرفی کنید کار سخت اوست و نمیدانم ایشان قادر باشد از این تله بیرون بیاید و صراحت لازم برای کمپین و رای جمع کردن را پیدا کند یا نه.
این بزرگترین ابهام درباره اوست. نزدیکان او هم نه این ونه آن هستند. نزدیکانی مانند آقای باهنر و پورمحمدی است که هیچکدام علیه آقای رئیسی کمپین نمیکنند. آقای رحمانی فضلی، صالحی و نظایر آنها در دولت که به آقای لاریجانی نزدیکند به نظر میآید علیه آقای رئیسی کمپین نخواهند کرد. آقای لاریجانی چطور میتواند این مشکل را حل کند؟
کار سختی دارند و نکته آخر هم موضوعی است که ایشان درباره اش سکوت میکند و موضع نمیگیرد. ایشان ظاهرا مسئول امور چین جمهوری اسلامی است. ما میدانیم معاهده چین در افکار عمومی چه موقعیتی دارد. در طول انعقاد معامله با چین او هیچ تلاشی برای قانع کردن مردم درباره مسایل چین نکرده است. ایشان برای افرادی حکم صادر کرده است، ولی جامعه نمیداند او چطور و کجا برای مسایل چین منصوب شده است.
کار برای جهانگیری سختتر است چون درباره مسایل آقای فاضل لاریجانی هم با جامعه صحبت نکرده است. این همه سئوال و ابهام که باید در یک موضع روشن بیان شود، نمیدانم در طول ۴ هفته فرصت سخت میتواند از پسش بربیاید. علت این که درباره آقای لاریجانی صحبت کردم این است که با توجه به نظرسنجیها در افراد مصمم به رای دادن حدود ۴۰ درصد افراد، ظرفیت اصلی را در آقای رئیسی میبینیم و رای منفی بالایی برای آقای لاریجانی و جهانگیری میدانیم.
کار برای آقای جهانگیری بسیار سختتر است، چون باید ۱۰ میلیون نفری را که تمایلی برای حضور پای صندوق ندارند را مجاب کند به پای صندوق بیایند. نمیدانم چرا اصلاح طلبان ۱۳-۱۴ نفر رفتند ثبت نام کردند و به مردم و جامعه سرگیجه دادند. اینقدر آشفتگی و اغتشاشات چه پیامی به بدنه اصلاح طلبان میدهد؟ من خیلی بدبین هستم و فکر نمیکنم ایشان یا نامزد دیگری معادل رای امروز آقای رئیسی قادر به قانع کردن افراد باشد.
*مجید رفیعی، فعال رسانهای
آقای جهانگیری بیشتر نماینده دولت فعلی است که قرار است در مناظرات پاسخگوی انتقاداتی باشد که نسبت به دولت میشود تا آقای لاریجانی فضای بازی پیدا کند. بحث آقایان رئیسی و لاریجانی هم باید در قالب نمایندگی گفتمان دید. بالاخره آقای لاریجانی نه نامزد اصلی اصلاح طلبان است و نه بخشی از اصولگرایان به ایشان نه میگویند. حضورشان در سیاست خارجی و تسلط به مجلس نقطه برجسته او است. کما اینکه بحث مفاسد و مبارزه با مفاسد اقتصادی که دغدغه مردم است میتواند از نکات برجسته و خرده گفتمانهایی باشد که آقای رئیسی پیگیری میکند. کم کم جلو برویم و ببینیم دوستان فارغ از تیکه و طعنههای امروز، چه بحثهایی را پیش میبرند.
*نسرین وزیری، روزنامه نگار
برخی رومهای کلاب هاوس که توسط جبهه پایداری مدیریت میشود آقای لاریجانی را دولت سوم آقای روحانی میخوانند و میگویند آقای لاریجانی باید جواب ناکامیهای دولت را بدهد. این فضاسازی رسانهای اگر منجر به شکست او شود، آیا تحملش را دارد؟ آیا این پایان دوره لاریجانی هاست؟ آقای لاریجانی و رئیسی هر دو از نمایندگان رهبری در حال حاضر هستند. در ادوار تاریخی قبلی به یاد ندارم دو نفر نماینده رهبری در انتخابات مقابل هم باشند، آیا اینها به نفع همدیگر کنار میروند؟ براساس تمام نظرسنجیها آقای رئیسی جلوتر از بقیه و آقای قالیباف نفر دوم هستند. حالا که آقای قالیباف در انتخابات حاضر نشده است، رای او به صندوق چه کسی میرود؟ رئیسی یا لاریجانی؟
*سعید آجورلو، فعال رسانهای
از امروز تلاش برای اینکه نامزدها بتوانند دوقطبی درست کنند شروع شده است. به احتمال زیاد انتخابات دو مرحلهای بشود. تعدد نامزدها اجازه نمیدهد دوقطبی اصلی در مرحله اول شکل بگیرد. تصور میکنم آقای رئیسی به دور دوم میرود. چیزی که تردید برای من ایجاد کرد، آمدن آقای جلیلی بود. سبد رای او و اقای رئیسی اشتراک زیادی دارد. این اگر تا پایان ادامه یابد، میتواند کار آقای رئیسی را دشوار کند. علی القاعده نامزد پیشرو انتخابات آقای رئیسی است.
آقای لاریجانی حتما محکم و سفت میآید و کمپین را جنگاوری شروع میکند. او خوب فهمیده است باید قطبش را بسازد که با آقای رئیسی ساخت و با راهبرد دور دوم کار را شروع کرد. آقای لاریجانی مشکل بزرگی دارد و این که چطور میتواند به تعادل برساند بین تعاملش با حاکمیت و شعارهایی که باید بدهد و اصلاح طلبان را به پای صندوق بکشاند؟ لاریجانی هم مشاور رهبری است و هم پرونده چین در اختیار اوست. او اعتبار زیادی در حاکمیت دارد و اگر نتواند اصلاح طلبان را پای صندوق بکشاند رای پایه بالایی ندارد.
کاری که آقای لاریجانی کرد در جهت ساخت دوقطبی است و با ضرب اهنگ بالا و تند شروع کرد. زمان خیلی کم است و باید در یک ماه اوج بگیرید ودر مرحله اول یا دوم انتخابات را ببرید. اقای لاریجانی در یکسال اخیر اظهارنظری نکرده و رای منفی بالایی دارد. آقای رئیسی کار سختش این است که در مرحله اول انتخابات را ببرد و در صورتی که به مرحله دوم برسد کارش سخت است.
آقای جهانگیری قبل از هرچیزی به یک سئوال اساسی جواب بدهد: نسبت او با دولت روحانی چیست؟ درباره آقای جهانگیری این سئوال خیلی سختتر است که اساسا چه کاری میتواند در آینده کند که در این ۸ سال نکرده است؟ او ماقبل رقابت است. باید این مسایل را حل کند. آقای جهانگیری فرصتی برای آقای رئیسی است که بتواند دوگانه عدالت را بسازد. به نظر میرسد بین آقای لاریجانی و جهانگیری آرا هم پوشانی دارد. ضمن این که باید پدیدههای این دوره را هم جدی گرفت که در مناظرهها ممکن است یک فضای شگفت ساز ادامه یابد.
*رضا زندی، کارشناس حوزه نفت و انرژی و روزنامه نگار
امروز آقای لاریجانی در بیانیه خود بخشی را بیان کرد که نباید پول نفت در حسابهای خارجی بلوکه شود. سئوال اینجاست که آقای لاریجانی شما ۱۲ سال رئیس مجلس بودید و اخیرا دارای اختیارات ویژه از سوی رهبری هستید. شما برای برگرداندن پول نفت ایران از عمان، کره جنوبی، عراق و چین که قرار بود فاینانس بدهند چه کردید؟ شما ۱۲ سال جزو سران قوا بودید و چطور میگویید من این بخش پول را آوردم یا نیاوردم؟
*محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز
نکتهای که آقای زندی اشاره میکند فقط مربوط به آقای لاریجانی نیست. امروز همه طوری حرف زدند انگار اول سال ۵۸ است و هیچکدام مسئولیتی نداشتند. اینطور مهاجمانه علیه سیاستهای ۴۰ و ۵۰ ساله طوری حرف زدند انگار اول انقلاب است و تازه از زندان آزاد شده است. این در کلان مصیبت زیادی برای کشور است.
*بهروز نعمتی، نماینده ادوار مجلس
اصل تفکیک قوا را داریم. قوه مقننه وظیفه مشخصی دارد. با توجه به بحث دیپلماسی پارلمانی در دورانی که آقای لاریجانی مسئولیت داشتند مذاکرات بسیار خوبی با پارلمانهای مختلف داشت. در سایه همین گفتمان کمکهای بسیار خوبی به دستگاه دیپلماسی کشور کردند. این موضوع که بحثهای ارزی باید به داخل منتقل میشد، من موارد متعددی را با توجه به پیگیریهای پارلمانی که داشتند میگویم این اتفاق افتاد. در هند، عراق، چین و موارد دیگری این اتفاق افتاده است، ولی این که با هدفی که بگذاریم وظیفه دولت یک وظیفه است و وظیفه مجلس، کار دیگری است، میتواند به مباحث کمک کند.
*منصور حقیقت پور، فعال سیاسی اصولگرا
احساس میکنم آقایان لاریجانی و رئیسی که مورد اعتماد مقام معظم رهبری هستند در یک رقابت سالم تا انتها خواهند بود و قطعا در آینده شاهد کاهش تنشها هستیم و دنبال پاسخگویی از این دو بزرگوار برای حل مشکلات نظام هستیم. آنها تا انتها خواهند بود و قضاوت با مردم است. در دور اخیر سبد رای آقای قالیباف در بین همه نامزدها توزیع شد و این بار احتمال میرود همان اتفاق بیفتد و البته سهم آقای رئیسی بیشتر خواهد بود.
*فواد صادقی، مشاور محسن هاشمی
طبیعتا نامزدهایی که امروز ثبت نام کردند و قابل تایید هستید در چهار گروه اصلاح طلبان، اصولگرایان، نظامیان و میانه رو تقسیم میشوند و آقای لاریجانی نماینده طیف میانه رو است، آقای رئیسی و جلیلی نماینده اصولگرایان و برخی چهرهها نماینده نظامیان هستند و آقایان جهانگیری و پزشکیان نماینده اصلاح طلبان هستند.
اگر از طیف اصلاح طلبان آقای جهانگیری فقط تایید شود کار آقای لاریجانی راحتتر است. فکر نمیکنم نظامیان و اصولگرایان به سادگی به نفع آقای رئیسی کنار بروند. خاطره آقای محسن رضایی در سال ۹۲ و ۸۸ را داریم. ثبت نام غیرهماهنگ شده آقای جلیلی هم نشان میدهد به سادگی حاضر به کنار رفتن نیست. انتقاداتی هم از آقای رئیسی در بین اصولگرایان داریم در نوع تغییر محل کار از قوه قضاییه به آستان قدس و از آستان قدس به قوه قضاییه و از قوه قضاییه به انتخابات ریاست جمهوری باعث انتقاداتی شده است.
آقای لاریجانی از منهای ۵۰ شروع کرده است، اما با قدرت فن بیان، تسلط به اطلاعات و پشتیبانی در نهاد حکومت شاید بتواند عقب ماندگی خود را جبران کرده و انتخابات را به دور دوم ببرد. تجربه دورههای قبل میگویند کسی که سمبل حاکمیت است در دوره دوم بازنده است. اتفاقی که برای آقای هاشمی در سال ۸۴ افتاد. آقای لاریجانی باید نگاه به ترکیب نامزدها داشته باشد. دوستان آقای لاریجانی را دست کم نگیرند.
خودم ۲۲ سال ایشان را میشناسم و واقعا شگردهای سیاسی او را در هیچ سیاستمداری سراغ نداریم. پس از آقای هاشمی سیاستمدار حرفهای به جز آقای لاریجانی نداریم. در مقابل، آقای رئیسی، چون ابزار قضا و تبلیغات قوی و پشتوانه حکومتی دارد، ایشان هم به لحاظ فن بیان و تحمل تنشها و حاضرجوابی و شخصیت چندوجهی، تحت فشار قرار گرفتن در مناظرهها با چالش مواجه میشود و آنجا فضای مجازی، شبکهها و کلاب هاوس یک گاف و اشتباه را بزرگنمایی میکند و مردم ایران هم نوعا وقتی در فضای تحمیل قرار بگیرند و حس کنند از یک فرد حمایت زیادی شود، همان واکنشی که مقابل اقای ناطق در ۷۶ ارائه دادند، نشان میدهند.
بعید ندانید اگر آقای سیدحسن خمینی و ناطق نوری به تدریج ورود میکنند و کسانی که در انتخابات منع شدند یا زخم خوردند وارد شوند. کسی که میتواند آقای لاریجانی را رئیس جمهور کند، شورای نگهبان است که بازی را یکطرفه بچیند و آقای لاریجانی باید بتواند از این فضا نهایت استفاده را کند ولو این که صحنه به ضررش چیده شده باشد.
*نامور حقیقی، تحلیلگر سیاسی
شنیدم آقای رئیسی اذن نگرفته یا تلفن هایش را از مقام بالادستی جواب نداده است. چطور میشود آقای رئیسی ناگهان اعلام نامزدی میکند. آیا استعفا داده است؟ آیا بیرون قوه قضاییه است؟ در این مورد خبری دارید چطور این اقدام صورت گرفته. صحبتی که ایشان گفته است در مطالعاتم به این نتیجه رسیدم، خب با مطالعاتش به نتیجه رسیده بود که به قوه برود، ایشان یک سال و نیم در قوه قضاییه است، چطور از روز نخست دنبال انتخابات بوده است؟ ایشان به تبعات خروج از قوه قضاییه اطلاع دارد؟ به نظر میرسد اگر میدانستند ایشان قراراست به انتخابات بیاید این سمت را نمیپذیرفت.
*سعید آجورلو، فعال رسانهای
اطلاع رسمی برای پاسخ به این سئوالات ندارم، ولی رهبری روز سه شنبه صحبتی داشتند و حاکی از این بود که اظهارنظر نکردند، چون حساسیت موضوع بالاست و صحبتی که اقای لاریجانی کردند که بعد از سخنان رهبری برای آمدن مصمم شدم، تفسیری از سخنان ایشان است. اگر جای مشاوران اقای رئیسی بودم حتما پیشنهاد میکردم این موضوع را تعیین تکلیف کنند. ایشان محبوبیت بالا و کارنامه خوبی در قوه قضاییه دارند. استدلالی دارند که در قوه مجریه میتوان مبارزه با فساد را بهتر دنبال کرد. ولی حضورشان در انتخابات میتواند کمپ منفی را علیه او فعال کند و ضربهای به آرای او بزند. اگر تصمیم او برای انتخابات همراه با تعیین تکلیف برای قوه قضاییه بود بهتر بود. از نظر حکومتی هنوز بحثی درباره قوه قضاییه نشده است. به نظر میرسد برای نظام بهتر است تعیین تکلیف قوه قضاییه انجام شود تا از تخریبهای ایشان کمتر شود.
*نامور حقیقی، تحلیلگر سیاسی
فرض کنیم دستگیریهایی انجام شود که به نوعی منتسب به رقبا باشند. چه کسی این موضوع را رسیدگی میکند؟
*سعید آجورلو، فعال رسانهای
ما منع قانونی نداریم. هیچ تفسیری از قانون اساسی، منع نکرده است، ولی از نظر تبلیغاتی میتواند اورا دچار چالش کند. باید فکری برای این موضوع کند. ممکن است این سئوال در مناظرهها مطرح شود. از آن سمت هم حتما اگر بخواهد در قوه قضاییه بماند باید فکری درباره تضاد منافع کند. ممکن است این مسئله تضادی کند.
*نامور حقیقی، تحلیلگر سیاسی
برخی حقوقدانان میگویند رجل سیاسی نمیتواند قاضی باشد و در قوه قضاییه باشد.
*سعید آجورلو، فعال رسانهای
بعید میدانم چنین چیزی باشد.
*محمدعلی وکیلی، نماینده سابق تهران
بیانیه امروز آقای لاریجانی موضع مطابق طبع اوست. او طبع روشنفکری و یک تاکتیک اقتضایی دارد. غالبا مواضع او اقتضایی است، ولی طبعش روشنفکری و اصلاح گرایانه است. امروز این بیانیه با طبع او سازگار بود. ولی تب جامعه با تم بیانیهها فاصله دارد برای همین به رغم تفاوت بیانیه ها، برآیند کلی برای کلیت جامعه و شرایط رخوت مردم، دستاوردی ندارد. بیانیهها برای تیپهایی مانند ما، جذابیت دارد، ولی آنچه ما میپسندیم با آن چیزی که در جامعه مورد توجه است، فاصله دارد. در خصوص آینده این آرایش میتوان گفت با این بیانیه ها، وجه سلبی نامزدها مشخص شد. معلوم شد آقای لاریجانی میآید تا زمین بازی را از دست اقای رئیسی در نقد دولت بگیرد و نقد دولت را متوجه خود نکند و دست کم دستاورد نقد دولت از آن خود کند.
تلاش کرد همچنین وجه سلبی مخاطب اصلی خود را آقای رئیسی قرار دهد. همچنین موضوع کدهای دوگانه سازی را در این بیانیه آورد. بقیه این نامزدها هم به همین ترتیب به جز آقای رئیسی که وجه سلبی موضع گیری اش ضعیف بود. وجه سلبی بقیه در این موضع گیریها غالب بود.
لاریجانی کنشکری تهاجمی است.
اما کار آقای لاریجانی سخت است، چون آقای رئیسی پایگاه رای ثابتی دارد. آقای جهانگیری هم پایگاه رای حداقلی اصلاح طلبان را دارند. آقای لاریجانی آمده تا رای مستقل ایجاد کند. آیا ظرف مناظرهها کشش این را دارد که برای آقای لاریجانی چنین ظرفیت رای بسازد؟ این تابع اتفاقاتی است که پیش میآید. نوع حضور نماینده اصلاح طلبان هم مطرح است. اگر شورای نگهبان طوری تمهید کند آقای جهانگیری در مناظرهها حضور یابد چه کسی نماد وضع موجود دولت و نظام و چه کسانی اپوزیسیون دولت و نظام در مناظرهها میشود. در مجموع آقای لاریجانی کنشگر آرامی است، ولی واکنشگر تهاجمی است و در واکنشها به نفع اوست کنشگر تهاجمی باشد. سعید جلیلی یار کمکی بسیار مغتنمی برای آقای لاریجانی در این انتخابات خواهد بود.
*بهروز نعمتی، نماینده سابق مجلس
دیروز خبری منتشر شد که آقایان تاجگردون و باهنر به عنوان روسای ستاد آقای لاریجانی هستند. شرایط و موقعیت خبرگزاری منتشر کننده این خبر مشخص است. این خبر را منتشر کرد. تحلیل شما چیست؟
*محمدعلی وکیلی، نمایند سابق تهران
متوجه سئوال نمیشوم این که خبرگزاری منتشر کننده چه رویکردی دارد چه ربطی به بحث دارد؟ این که خبر آقایان باهنر و تاجگردون به لحاظ نمادین برای آقای لاریجانی چه پیامی به جامعه میدهد باید دید. آقایان تکذیب کردند، ولی اگر درست باشد به معنی این است که آقای لاریجانی به دنبال جریان سازی مستقل است. هر چند همه امروزادعای استقلال داشتند، ولی حداقل به تیپ آقای لاریجانی میآید جریان وسط باشد. آدمهایی که طرح کردند به عنوان ستاد او، هر کدام کف اصلاح طلب و اصولگرا هستند. معمولا جریانات مستقل از کف جریانات شکل میگیرد نه سقف آنها. آقای تاجگردون کف اصلاح طلبی و آقای باهنر کف اصولگرایی تعریف میشود. طبیعتا با همین چهرههای کف دو جریان و بدنه کف دو جریان، باید آقای لاریجانی جریان خود را شکل میدهد.
*محسن ماندگاری، روزنامه نگار
دوستان در تحلیل خود مشارکت را لحاظ نکردند. در حالی که این دوره متفاوت از ادوار گذشته است و درصد مشارکت اینقدر بالا نیست که بتوان پیش بینی کرد چه کسی شانس اصلی است. به نظر میرسد مهم آن باشد چه گفتمانی بر انتخابات حاکم شود. دوگانه سازیها میتواند در انتخابات موثر و حیاتی باشد. اصولگرایان بحث تعامل و مذاکره و انزوا را دارند. با انتشار فایل آقای ظریف بحث تعامل با دنیا بسیار مهم شده است. امروز آقای لاریجانی توییتی زدند که چطور میتوانید مشکلات اقتصاد را حل کنید؟
در مورد آقای رئیسی هم صحبت شد و همچنین آقای ابطحی تعجب کرد چرا اینقدر اجماع در اصولگرایان شکسته شد، به نظر میرسد یک سیاست است که اغلب کسانی که شانس نامزدی داشتند یا توانایی مناظره کردن داشتند یا اینطور فکر میکنند، به آنها اعلام شد منع برداشته شده تا بتوانند در انتخابات ثبت نام کنند و ضعف آقای رییسی که میدانیم در مناظرهها دست پایین را دارد جبران کنند. قطعا همه اینها به جز آقای جلیلی ممکن است انصراف دهند. آقای رضایی هم گفته است بعد از مناظرهها به نفع آقای رئیسی کنار میروم. اگر انتخابات با مشارکت پایین باشد، اقای رئیسی برنده است. آقای جهانگیری هم قطب انتخابات نیست. اگر قطبها را آقای رئیسی و لاریجانی بدانیم چالش بزرگ آقای لاریجانی این است که آرای خاموش را میتواند پای صندوق بیاورد و اصلاح طلبان را با خود همسو کند یا نه. آقای رئیسی در انتخابات گذشته ۱۶ میلیون رای داشته است. باید دو پارامتر نرخ مشارکت و گفتمان مسلط بر فضای رقابتها را در نظر بگیریم.
*سیدحمید حسینی، فعال بخش اقتصادی
نامزدها هر یک گفتمانی را میخواهند نمایندگی کنند تا یک جریان سیاسی را. نظرسنجی ایسپا هم میگوید مشارکت پایین است. بیش از ۵۷ درصد گفتند اگر کسی به ضد فساد بیاید ما شرکت میکنیم. دومین گروه با ۵۶ درصد گفتند اگر کسی برای بیکاری برنامه داشته باشد حاضر به شرکت هستیم. چهارمین گروه هم درباره برجام اظهارنظر کردند. به نظر میرسد جریان به سمتی میرود که به سمت فسادستیزی بروند نه برجام.
یک عامل دیگر در دوقطبی سازی هم بستگی به عملکرد شورای نگهبان دارد. اگر تیپهایی مانند زاکانی و شمس الدین حسینی را تایید کند آنها برای کمک به آقای رئیسی میآیند. بخشی از سبد رای آقای رئیسی منتقدان دولت، آرای احمدی نژاد و اصولگرایان است. اگر شورای نگهبان بخشی از نامزدهای اصولگرایان را در صحنه نگه دارد، برای آقای رئیسی معادله سخت میشود. نظامیان مسایل کارآمدی را مطرح میکنند، اصلاح طلبان بحث برجام را طرح میکنند، اصولگرایان بحث فسادستیزی را مطرح میکند. آقای لاریجانی هم گفتمان بینابینی برجام و بین الملل و مسایل اقتصادی را مطرح میکند. میز مذاکراتی که صدا و سیما طراحی کرده شنیده ام ۵ تا بیشتر جا ندارد و به نظر میرسد بیش از ۸ نفر تایید نشوند.
*محمدعلی آهنگران، فعال اصلاح طلب
در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد تحقق شکستن انحصار اصلاح طلب و اصولگرا هستیم. کسی که بخواهد جریانی به موضوع انتخابات و فعالیت تبلیغاتی نگاه کند توفیق چندانی ندارد. آقای لاریجانی از بدو ورود تصمیم بر داشتن پرچم جریان سوم دارد. مطالبه عبور از اصولگرا و اصلاح طلب را میخواهد نمایندگی کند که این کار کم چالش نیست. این موضوع از جانب جریان اصولگرا و اصلاح طلب با واگرایی مطرح است. به نظر میرسد اینچنین که آقای لاریجانی در بیانیه انتخاباتی و توییت اخیرشان مطرح کرده، میتواند هوشمندانه این موضوع را راهبری کند. فعالان سیاسی داخل جریان اصولگرایی که تحمل نقطه ضعفهای پرشمار نامزدهای خود را ندارند و همچنین در جریان اصلاح طلبی کسانی که منتقد وضعیت موجود این جریان هستند را حول محور خود جمع میکند.
*فرید مدرسی، فعال رسانهای
خیلی از مسایل انتخابات مشخص نیست و یکی از مهمترین قسمتها سازمان رای اصولگرایان است که بخشی از حاکمیت تلاش میکند از فرصتهای خود برای آنها رای بسازد. برنامههای این سازمان مشخص نیست. مشخص نیست تایید صلاحیتهای شورای نگهبان به نفع کدام جریان باشد. مهمترین مسئله این است که جهانگیری آمده است اصلاح طلبان را نمایندگی کند، ولی مشخص نیست اصلاح طلبان رادیکال را نمایندگی میکند یا نه.
رئیسی با اعلام استقلال خود از جریان اصولگرایی و ثبت نام بسیاری از اصولگرایان وضعیت خوبی ندارد. اینها پوششی نیستند و جنگهای درون اردوگاهی است و جریانها در حال نزاع هستند و تلاش میکردند این نزاع عمومی نشود. تفاوت چشمگیری بین آقایان رئیسی، رضایی، جلیلی و ضرغامی میبینم. در جریان نیروهای نظامی هم اختلافات زیاد است. در بین اصلاح طلبان هم اردوکشی کابینه آقای روحانی نشان میدهد همه دنبال آینده سیاسی خودشان هستندو فکر میکنند این طناب کشی امروز در آینده سیاسی آنها موثر است.
انتخابات ۱۴۰۰ آینده سیاسی جریانات سیاسی را میسازد. اگر نامزدها بروز خوبی نکنند نمیتوانند در جریانهای سیاسی نقش ایفا کنند. رئیسی در رهبری گفتمان مسلط یعنی گفتمان ضدفساد موفق نبود. صحبتهای او کلیشهای بود. این که بگوید من برای مبارزه با فساد آمدم این شوخی است. مگر میشود کسی که از محل مبارزه با فساد است، به قوه مجریه برود تا با فساد مبارزه کند؟
جریان سیاسی بشدت عصبانی است، چون در حال مرگ هستند. آقای پژمانفر و قدوسی شروع به سخنان بی معنی مانند انتشار سند کردند که یا دروغ میگویند یا موفق نخواهند شد. اینها نشان میدهد فضا قابل تحلیل نیست. همه باید حرفهایشان را بزنند. دو بخش شورای نگهبان و سازمان رای اصولگرایان هم تحت کنترل حاکمیت است و ما به آنها اشراف نداریم.
*محمود صادقی، نامزد اصلاح طلب انتخابات ریاست جمهوری
در شعارهای آقای رئیسی فاصله گرفتن از ادبیات جبهه پایداری را شاهدیم. هم بحث تعامل بین المللی و هم آزادیها و حقوق شهروندی را مطرح کردند که کلا متعلق به اصول انقلاب اسلامی است که همه از آن فاصله گرفته اند. او آشکارا خود را مستقل اعلام کرد در حالی که پایداری تعلق جناحی را بسیار پررنگ میداند. در مقام گفتار او فاصله آشکاری از جبهه پایداری گرفت. اگر در واقعیت هم باشد این نشانگر شکاف در آن جریان است. من شخصا رویکردهای او در قوه قضاییه را در اسنادی که منتشر کردند (رویکرد اعلامی) خیلی با جبهه پایداری فاصله دار میبینم.
سوال: شما در انتخابات ثبت نام کردید. آیا آقای جهانگیری نماینده اصلاحطلبان خواهد بود؟
پاسخ محمود صادقی: هنوز تصمیم گیری نشده است. موضع رسمی را سخنگوی اصلاح طلبان میگویند. چالشی را برای جمع بندی درگیر هستیم و هنوز نامزد اصلی تعیین نشده است. فکر نمیکنم آقای جهانگیری را بتوانیم کاندیدای اصلی تلقی کنیم. نقدی درباره معرفی او وجود دارد. آن ۱۴ نفر منهای آقای ظریف که از ابتدا گفت نمیآید، همه نامزدها در جبهه اصلاح طلبان حاضر شدند. تعهداتی از آنها شفاها گرفته شد، ولی درباره آقای جهانگیری، چون در تردید بودند این فرآیند طی نشد. فکر میکنم او متکی به شیخوخیت هستند تا فرآیند تشکیلاتی که این ایراد آیین نامهای دارد و تاثیرات واقعی خواهد داشت. تک تک افراد درباره تیمشان و برنامه هایشان حرف زدند و تعهداتی دادند، ولی این فرآیند درباره او طی نشده است و باید حتما این فرآیند طی شود. او باید از لاک شیخوخیت خارج شوند و در روند مدنی قرار گیرند.
*محمد مهاجری، فعال رسانهای
سئوال شده است هر یک از این سه بزرگوار چه پایگاهی دارند؟ یک موضوعی را دوستان در گروه مطرح میکنند و مفروض میکنند آقای رئیسی ۱۶ میلیون رای دارند. در نظرسنجیها میگویند بالاترین میزان مشارکت ۴۰ درصد است یعنی ۲۴ میلیون نفر شرکت میکنند. آقای رئیسی در بهترین وضعیت ۳۰ درصد رای دارند. یعنی ۳۰ درصد ۲۴ میلیون میشود ۷ میلیون نفر. این ۱۶ میلیون کو؟ این تصور غلط در بین همراهان آقای رئیسی وجود دارد که ایشان را زمین میزند. این تلقی غیرواقعی میتواند به نفع جریانات رقیب باشد. منظورم فقط آقای جهانگیری یا لاریجانی نیست.
*رجبعلی مزروعی نماینده اسبقمجلس
بیانیهها و مصاحبههای منتشر شده هیچ گونه اثرگذاری در شکستن فضای سرد انتخاباتی جامعه ندارد. اگر تصور کنیم بر پایه نظرسنجیهای انجام شده بین ۳۰ تا ۴۰ درصد واجدان شرایط رای دهندگی با ترکیبی که آقایان لاریجانی، رئیسی و جهانگیری متصور شده ایم اگر این سه نفر نامزدهای اصلی صحنه انتخابات باشند، فکر میکنم انتخابات در مرحله اول به نتیجه نمیرسد. اگر پیش بینی کنیم رئیسی با جهانگیری یا لاریجانی به مرحله دوم بروند، بازنده آقای رئیسی است و هر کس در مقابل او درمرحله دوم قرار بگیرد برنده خواهد بود. فعلا با توجه به شرایط امروز و تصور از حضور نامزدها میتوان برداشت کرد.
البته نکته مهم این است که بیانیههای صادر شده نامزدها و مناظرههای آینده یک نکته را برای همه فعالان نشان میدهد که از نظر همه کسانی که از سوی اصولگرایان، مستقلها و اصلاح طلبان نامزد شده اند روشن شده است صحنه انتخابات ایران بسیار دشوار است و کسی که میخواهد در انتخابات آینده به مقام ریاست جمهوری برسد راه بسیار سخت و دشواری در پیش دارد.
امروز خوشحال شدم یک فرد مانند اقای رئیسی که در همه سالهای بعد از انقلاب پستهای کلیدی داشته است سخن از تحول و دگرگونی میگوید و بیان میکند این وضعیت موجود قابل تحمل نیست. الان مسئله اصلی پیشروی همه ایرانیان این است که از فرصت انتخاباتی چگونه باید استفاده کرد تا از مسایل و مشکلات دشوار کشور عبور کنیم.
بیشتر بخوانید: تبلیغات هالیوودی ستاد علی لاریجانی
امیدوارم از مجموعه صحبتها، مناظرهها و بیانیهها بشود اشتراک نظری درباره مسایل سیاست داخلی، خارجی و اقتصادی به وجود آورد که هر کسی در انتخابات منتخب شد، مقید و متلزم به این اجماع نظر باشد.
همه میگویند باید در سیاست خارجی تنش زدایی کنیم و در مسایل داخلی نقطه ثقل اصلاح را بر رفع مشکلات اقتصادی بگذاریم. اگر هر کسی منتخب شد به این برآیند متلزم شوم به خیر و صلاح کشور خواهد بود.
*حسن بیادی، دبیر کل جمعیت آبادگران ایران اسلامی
تاسف خوردم که همه از ناامیدی حرف میزنند. در مدیریت جزیرهای سالیان سال حضور داشتند و خیلی جاها خراب کردند و خیلی جاها کار خوب کردند، ولی معلوم نیست از کی شکایت دارند. از نظام شکایت دارند؟ از رهبری شکایت دارند؟ از مردم شکایت دارند؟ از چه کسی شکایت میکنید؟ شما همدیگر را در دوره قبل دزد خطاب میکردند بعد پشت سر همدیگر نماز میخوانند. این همه دروغ مردم میشنوند، دورویی میبینند و حرفهای ناامیدی میبینند. مردم میگویند تو رو خدا غصه نخور، ما میآییم رای میدهیم. نوعا دوستانی که ذکر میکنید بسیاری با هلی کوپتر باندهای قدرت و ثروت رفته اند بالا قرار گرفتند. میگویند حزب فراگیر نداریم بعد موقع ثبت نام میگویند ما با افتخار مستقل هستیم.
با این سیستم اجرایی غلط کشور و انتخابات بهتر از این نتیجه نمیدهد. هر کسی هم بیاید همین است. وقتی یخچال خراب است هر غذایی در آن بگذارید خراب است. هیچ کس محبوب نمیماند. هیچ دولتی ادامه دولت قبلی نیست. همه میگوییم یک مخروبه تحویل گرفته ایم. همه هم در این مشکلات سهیم هستیم. شما برای مردم هم یک ذره صحبت کنید. چه اتفاقی برای مردم میافتد؟ همه مشارکت مردم را حذف کرده اند.
سئوال: اینطور مطرح شده که در بین اصولگرایان، آقایان جلیلی، زاکانی و ضرغامی برای پوشش دادن و کمک به اقای رئیسی آمده اند. نظر شما چیست؟
*پاسخ حسن بیادی: مگر اصلاح طلبان از این کارها نمیکنند؟ اصولگراها و اصلاح طلبان از روشهای نامزد پوششی استفاده میکنند. آرایی با توهم ساخته میشود و برخی با جوسازی و گول زدن مردم رای میگیرند. تهش هم مردم ضرر میکنند. کسی وزیر مسکن بوده است و آمده است. میگوید افتخار میکنم یک خانه نساختم بعد میگوید میخواهم کشور را درست کنم. دانه دانه شان آمده اند مردم را گول بزنند. یکی شان حاضر نیستند وزیر و معاون خود را معرفی کنند. بگویند با این تیم میآییم. یک نفره میآیند حرف میزند وقتی رای آورد ورق برمی گردد. کسی که رای میآورد در یک گردابی میافتد که خودش باور نمیکند. باندهای متصل به قدرت و ثروت اثرگذارند و در کلاب شما هم حضور دارند.
*مسعود ده نمکی، کارگردان
در مورد جریان اصولگرایی فکر میکنم این جریان یک پوست اندازی در مرحله اول دارد. یعنی حرفهایی که برخی چهرهها میزنند با وجودی که اخلاقمدار هستند، نسل نوین اصولگرایی در حال عبور از نسل قدیمی است. اقبال جریان سنتی اصولگرایان به آقای لاریجانی میتواند تبدیل به تقابل جریان اصلاح طلب و اصولگرا، تبدیل به جریان تقابل نسل جدید و قدیم باشد. در حوزه فرهنگ این را میبینید در حوزه اقتصاد این را میبینید و بستگی به شرایطی دارد که در آن هستیم.
این مسئله نیاز به نقد و آسیب شناسی دارد. بازنگریهایی در گذشته نیاز دارد. عمل جراحی میخواهد که از عهده آدمهایی برمی آید که پتانسیل و کاریزما را داشته باشند. از بیرون هم ببینیم انقلاب در سال چهل و دوم خود است. غرب این دوره بلوغ درباره شناخت ساختار سیاسی کشور را در ۴۰۰ سال گذرانده است. وزیر امور خارجه آمریکا هفته گذشته درباره سرنوشت مذاکرات و انتخابات ایران گفت ما داریم با نظام مذاکره میکنیم نه دولتها. این را برخی حاکمیت دوگانه و مانند آن میگویند.
در داخل هم میبینیم یک جریانی مانند اصلاحات منجر به رفتارهای ساختارشکنانه بشود. به نظر میرسد این تحول خواهی نیست و دعوای بین چپ و راست است که اسمش عوض شده است. جریان اصلاحات باید بداند با طیف سنتی اصولگرایی مواجه نیست. مردم هم این را متوجه میشوند با حرفهایی که در مناظرهها زده میشوند و همدیگر را دزد خطاب میکنند، بلوغ سیاسی اتفاق میافتد و با این حرفها دیگر نمیشود دوقطبی ایجاد و سر مردم کلاه گذاشت. اینطور مواقع مردم مجبور میشوند به نامها رای بدهند نه جریانات.
*فرج کمیجانی، فعال سیاسی اصلاح طلب
مشخص است هر یک از این سه نفر جریان خاص خود را دارند. آقای رئیسی بیانیهای خواندند و علی رغم ۴۰ سال فعالیت در جریان اصولگرایی و این که آقای زاکانی میگوید شورای ائتلاف با پیشنهاد آقای رئیسی و ۱۳ نفر دیگر تشکیل شده، آقای رئیسی گفت من مستقل هستم. آقای لاریجانی هم دنبال راه انداختن خط سوم است، ولی آقای جهانگیری خود را اصلاح طلب معرفی کرد.
به نظر میرسد آقای رئیسی ۱۶ میلیون رای را ندارد. به این دلیل که تنها ۴۰ درصد افراد شرکت میکنند و از بین این افراد ۳۰ درصد به آقای رئیسی رای میدهند که همان ۷ میلیون میشوند. این نیست که ریزش فقط مال اصلاح طلبان باشند. به نظر میرسد مشاوران آقای رئیسی پوست خربزهای زیرپایش انداختند که نتیجه گیری خیلی سخت خواهد بود.
انتخابات مانند انتخابات در سال۸۴ است. با این تفاوت که یک طرف آن انتخابات مرحوم آیت الله هاشمی معلوم بود و دیگران رقابت میکردند نفر دوم باشند. بستگی دارد شورای نگهبان چطور آرایش را میچیند که مشخص نیست چه خواهد بود. نمیتوان جریان اصلاحات را ضعیف تلقی کنند.
اصلاح طلبان اگر نامزد خوبی داشته باشند که امروز آقای جهانگیری دل اصلاح طلبان را به خوبی به دست آورد، برای مشارکت هم افراد حرکت خوبی داشت. آقای رئیسی میگوید من مستقل هستم این برای افراد حزبی اصولگرا غصه دار است.
در سال ۷۶ همه مردم ایران میگفتند رئیس جمهور آقای ناطق نوری میشود و اگر میپرسیدی به او رای میدهی میگفتند نه. نتیجه آنطور شد. در ارتباط با آقای رئیسی اکثریت افراد میگویند رئیس جمهور آقای رئیسی است، ولی اگر بپرسی شما به او رای میدهی میگویند نه. انتخابات حتما دو مرحلهای خواهد بود که یک پای رقابت حتما اصلاح طلب خواهد بود.
سئوال: درباره تشکیلات «ناسا» آقای صادقی اشکال شکلی درباره گزینه بودن آقای جهانگیری داشتند. میتوانید توضیح بدهید؟
پاسخ فرج کمیجانی: جبهه اصلاحات ایران داریم نه ناسا. ۵ نفر ثبت نام نکردند و ۹ نفر ثبت نام کردند. منتظریم ببینیم شورای نگهبان چه کسی را تایید میکند. کسی نامزد اصلاح طلبان میشود که بتواند دو سوم آرای اصلاح طلبان را بیاورد. دوم این که هر چند نفر تایید شدند دو هفته در رقابتها مناظره میکنند و بعد بر اساس نظرسنجی علمی از بین این افراد نامزد نهایی را انتخاب میکنیم و مابقی افراد به نفع ایشان کناره گیری میکنند.
*امیرابراهیم رسولی، سخنگوی شورای ائتلاف و مشاور رئیس مجلس
آقای لاریجانی رایی به جز پتانسیل رای آقای جهانگیری و دوستانشان را ندارند. وضعیت ایشان در آخرین رای گیری در قم در مجلس دهم نشان دهنده وضعیت ایشان در آرای مردمی است. این ربطی به شخصیت و کارنامه او ندارد، ولی در مجموع سبد رای آقای لاریجانی مشخص است.
دوستان دیگری که کنار ایشان قرار میگیرند به نظر میرسد یک راهبرد مشخص انتخاباتی است. آقای لاریجانی خط و مرزش را با دولتیها جدا میکنند و به نوعی خود را از ۷ سال ریاست مجلس همراه با آقای روحانی جدا میکنند. جریان نیروهای انقلاب حتما طراحی خود را دارد و با دوستانی که ثبت نامشان پایان یافت، پلنهایی را تا روز پایانی رای گیری با توجه به فضای موجود به جمع بندی خواهیم رسید.
درباره دوستان اصلاح طلب هم فضا مشخص است. دوستان باید پاسخگوی وضع موجود باشند و این پاسخگویی نمیتواند با وعده به آینده اتفاق بیفتد. باید راجع به وضع موجود توضیح بدهند. امروز وضعیت وعده دادن و فرار به جلو را شاهد بودیم. دوستان اصلاح طلب یا باید پای گزینهای بایستند و باخت را بپذیرند یا به نفع آقای لاریجانی حداقل سهم در دولت آینده خود را حذف نشده ببینند. دوست اصلاح طلبی به نکتهای اشاره کرد که اگر به سال ۹۲ برگردیم بهتر بود با آقای عارف در سال ۹۲ میباختیم و چنین اشتباهی را انجام نمیدادیم. این ممکن است باعث شود با یک نامزد صددرصد اصلاح طلب وارد شوند و ببازند و اگر قاعده سیاست را دنبال کنند چارهای به جز کنار آقای لاریجانی قرار گرفتند ندارند.
سوال: شما در شورای ائتلاف بارها گفتید گزینه تان آقای رئیسی است و امروز ایشان گفتند من مستقل آمده ام. این در تضاد با زحمات شورای ائتلاف نیست؟ دوم با حجم زیادی از نام نویسی اصولگرایان روبرو هستیم. آیا اینها پوششی هستند یا تا آخر میمانند؟
پاسخ رسولی: آقای رئیسی حتما درست گفته اند و مستقل آمده اند. شورای ائتلاف نیروهای انقلاب یک حزب نیست. مستقل بودن یعنی وابستگی به یک حزب سیاسی ندارند. در شورای ائتلاف فقط احزاب سیاسی حضور ندارند. دور میز ائتلاف اقشار داریم که در تصمیم گیریها موثرند. از جهادگران، فرهنگیان و نظایر آن نماینده داریم. شورای ائتلاف تشکلی جامع است نه یک تشکل سیاسی. آقای رئیسی درست گفته اند و ایشان متعلق به کسانی هستند که دغدغه شان تحول است و مشی سیاسی یک گروه خاص را هم نمیپذیرند. در تاریخ تشکیل ائتلاف نیروهای انقلاب خود آقای رئیسی با پشتوانه ۱۶ میلیون رای این ائتلاف را تشکیل دادند و بعد که راهی قوه قضاییه شدند ترجیح دادند دوست دیگری این ائتلاف را مدیریت کند.
درباره سوال دوم ما سه پلان را داریم که اجازه بدهید نشکافم، چون قاعده حرفهای گری نیست. ما با سبد رای دوستان در دقایق پایانی تصمیم میگیریم چه کسی بماند و چه کسی انصراف دهد. شاید لازم باشد دوستانی را حتی تا پایان جریان انتخابات داشته باشیم. گزینه اصلی ما آقای رئیسی است که از ۳۵۰ دفتر در نقاط مختلف کشور مطالبه داشتیم و دوستان دیگری که ثبت نام کرده اند حتما در چهارچوب نیروهای انقلاب حرکت میکنند با یک هدف که تغییر وضعیت موجود است.
سئوال: سخنرانی امروز آقای رئیسی نشان میدهد خیلی قائل به این مرزبندیها نیستند و خیلی خود را مقید به این مرزبندیهای جبهه انقلاب نمیدانند. در عرف رایج هم اگر کسی بگوید مستقل هستم یعنی فراجناحی ام.
رسولی: ما هم نگفتیم ایشان جناحی هستند. کسی که میخواهد رئیس جمهور باشد رئیس جمهور همه مردم خواهد شد بر این اساس ایشان گفتند من مستقل هستم و از تمامی مردم استقبال میکنم. به نظر میرسد سیاست ایشان معقول است و ما به عنوان یک جریان انقلابی با افتخار کنار ایشان خواهیم بود.
سوال: آیا امکان دارد شورای ائتلاف در دقیقه ۹۰ تصمیم به کنار رفتن آقای رئیسی بگیرد؟
پاسخ رسولی:نمی توانیم پیشگویی کنیم و بر اساس شرایط دقیقه ۹۰ بهترین تصمیم را میگیریم. این مهم است که اجازه ندهیم نوع تفکری که ۸ سال کشور را در این شرایط قرار داده ادامه پیدا کند. همه دوستانی که تعلق خاطر به این جریان دارند با این هدف ثبت نام کرده اند. اجازه بدهید شرایط انتخابات را پیشگویی نکنیم. اهداف ما و آقای رئیسی در یک مسیر است. ما پیرو اهداف هر دو تفکر که در یک مسیر قرار دارد حرکت میکنیم. باید برای آن تصمیم صبر کنیم.
آنچه برای ما محرز است ایشان به جریان نیروهای انقلاب دلبستگی دارد. شاید برخی مواقع جریانات اصولگرا در شورای ائتلاف خیلی برخورد یکسانی با مسایل روز ندارند. ما بر اساس مطالبات روز، مطالبه مردم را به ایشان منتقل کردیم نه به عنوان یک حزب ایشان را انتخاب کرده باشیم.
سوال: احیانا آقای رئیسی تصمیم دارند در این دوره رقابت در پست قوه قضاییه بمانند یا استعفا میدهند؟
پاسخ رسولی: قانون محدودیتی بر این کار قائل نشده. از تصمیم شخصی ایشان اطلاع نداریم. شاید ایشان راهکاری برای این یک ماه آینده داشته باشند، ولی قانون مانعی را ایجاد نکرده است.
سوال: شاید به صورت عرفی تعارض منافع ایجاد کند؟
پاسخ رسولی: شورای نگهبان وجود دارد و در هر لحظه نامزدها را ارزیابی میکند. نهادهای نظارتی هم وجود دارد. ما تصمیم گیر و کارشناس این حوزه نداریم و اساسا وظیفه تجسس و سخنگویی ایشان را نداریم.
کار کردن با رئیس جمهوری که وامدار احزاب نباشد سخت است
*محسن ماندگاری، روزنامه نگار
مشکلی که اصولگرایان دارند و امروز خود را در مستقل خواندن اقای رئیسی نشان داد، این است که آقای رئیسی حاضر به اقتضائات شورای ائتلاف نیست و برای کسی که میخواهد بدون وامدار بودن با گروهها و احزاب خود را رئیس جمهور میداند کار کردن با او سخت است.
درباره مقصران وضع موجود تصور من این است که گفتمان اصلی انتخابات همین است. شاید رمز پیروزی آقای لاریجانی یا آقای رئیسی این است که نشان دهند مقصران وضع موجود چه کسی است. از نگاه ما اصولگرایان مقصر وضع موجود دولت اقای روحانی است. منتهی احتمال دارد اقای لاریجانی از موضع دیگری مقصران وضع موجود را تشریح میکند و بتواند با دقت ودرستی مقصران وضع موجود را ثابت کند.
* امیرابراهیم رسولی، فعال سیاسی اصولگرا
نیت خوانی نکنید. شورای ائتلاف به دنبال سهم خواهی نیست. اساسا دوستان بیکار نیستند. بنده شغلی دارم سر کارم هستم. بهتر است نیت خوانی برای دادن تحلیل نکنید. من نظرم را عرض کردم. آقای لاریجانی در طول سالهای کاری اش به هیچ عنوان در سیستم ساختارشکنی نمیکند. شناختم این نیست ایشان دست به انتحار میزند که رئیس جمهورشود.
*محسن ماندگاری، فعال رسانهای
معرفی مقصران وضع موجود نیاز به انتحار ندارد.
*امیرابراهیم رسولی، فعال سیاسی اصولگرا
اگر آقای لاریجانی قرار است کاری کند در ۸ سال دولت آقای روحانی ۷ سال رئیس قوه مقننه بود. ایشان در خانه که ننشسته بود.
*فرج کمیجانی، فعال سیاسی اصلاح طلب
در ارتباط با بحثهای موجود، مقصران را میگویند معرفی میکنید. بعد از خروج ترامپ از برجام، تمام تصمیمات اقتصادی در شورای سران قوا گرفته شد. هر قدر آقای روحانی مقصر است، آقای قالیباف و آقای رئیسی هم مقصرند.
*امیرابراهیم رسولی، فعال سیاسی
این طور که شما مساوات در روسای قوا میگیرید اینطور نیست. جایگاه قوا متفاوت است. این بحث سیستماتیک است. این که بگوییم همه روسا قوا به یک اندازه مقصرند یک دانشجوی سال اول رشته علوم سیاسی میدانند اینطور نیست. از نمایندگان ادوار بپرسید اینطور نیست. اتفاقات را اجازه دهید شفاف مردم بشنوند.
*فرج کمیجانی، فعال سیاسی اصلاح طلب
*امیرابراهیم رسولی، فعال سیاسی
شما درباره وضع موجود صحبت میکنید. شما اصرار بر مساوات دارید.
*محسن ماندگاری، فعال رسانهای
بدیهی است دولت ضعفهایی داشته که قابل انکار نیست، ولی این که بخواهیم مقصران وضع موجود را فقط آقای لاریجانی یا روحانی معرفی کنید باعث میشود آقای رئیسی به مشکل بربخورد.
*مصطفی داننده، روزنامه نگار
انگار برخی ستاد انتخابات را با راهپیمایی ۲۲ بهمن اشتباه گرفتند. آنجا باید حضور مییافتند نه در ستاد انتخابات. زلزله خبری امروز شکل گرفت و مهمترین خبر امروز خبر حضور و ثبت نام آقای لاریجانی بود. استقلال و مستقل بودن آقای رئیسی یعنی چهره فراجناحی هستم. اگر آقای رئیسی رئیس جمهور شوند و کابینه تشکیل دهند روی همین فراجناحی بودن میایستند و از دیگر گروهها استفاده میکنند؟ به نظر میرسد این یک شوی سیاسی است نه یک عمل سیاسی.
آقای لاریجانی نامزد بینابینی است و رای اصلاح طلبان و اصولگرایان را خواهد داشت و با توجه به شرایطی که اقای روحانی به وجود آورده خیلیها دوست دارند آقای لاریجانی که هم روشنفکر است هم مذهبی و هم شرایط را میشناسد به عنوان خیرالموجودین قبای ریاست جمهوری به تن کند.
آقای جهانگیری کار سختی دارد، چون باید جواب کارهای دولت آقای روحانی را بدهد. ایشان باید به صورت شفاف درباره ۸ سال گذشته حرف بزنند. موضع آقایان لاریجانی و جهانگیری در انتخابات قویتر است. نامزدهای پوششی این دو بهتر از نامزدهای پوششی آقای رئیسی است. آقایان ضرغامی و جلیلی هم خود را در قامت رئیس جمهور میبینند نه یار پوششی.
*محمود صادقی، فعال سیاسی اصلاح طلب
این که دوستان حمایت اصلاح طلبان با آقای لاریجانی را مفروض تلقی میکنند در حالی که ایشان به صورت روشن مرزبندی با اصلاح طلبان را مشخص کردند و تلاش دارند عامدانه از دولت فاصله بگیرد و از اصلاح طلبان و از بخشی از اصولگرایان و خط سومی را ترسیم کرد. پایگاه رای ایشان بخشی از پایگاه رای اصولگرایان سنتی است. اگر مقداری این کیاستی که از ایشان سراغ دارم معارض میدانم. خانواده لاریجانیها در ذهن مردم وجهه خوبی ندارد. ایشان تعلقات جناحی خود را از بین برد و از موضع اصلاح طلبی شانسی برای حمایت از ایشان نمیبینم.
*محمد مهاجری، فعال رسانهای
امروز بحثمان درباره آقایان لاریجانی، رئیسی و جهانگیری است. کار قشنگ آقای رئیسی این بود که پیام ایشان در توییتر منتشر شد. یادتان باشد دادستان کل کشور یک هفته در میان درباره غیرقانونی بودن توییتر صحبت کرد و عملا رئیس قوه قضاییه نشان داد توییتر یک فضای کاملا قانونی است و فیلترینگ یک کار خنده دار است. این را در آستانه انتخابات به معنی مثبت ارزیابی میکنیم.
موضوع مستقل بودن آقای رئیسی به این معنی است که نمیخواهد اختلافات و کج سلیقگی برخی اصولگرایان را بپذیرند. میدانند بخشی از پایگاه رای ایشان در جبهه پایداری است، ولی نمیخواهد اسمشان را بیاورد و رایشان را میخواهد. این که میگویند اصلاح طلبان بیایند مسئولیت دولت آقای روحانی را به عهده بگیرند به این معنی است که باید فردا مسئولیت کارهای آقای رئیسی را اصولگرایان بر عهده بگیرد. آقای جهانگیری هم حرف نویی مطرح نکرد و چهره سنتی اصلاح طلبی خود را نشان داد.
بمب خبری امروز آقای لاریجانی بود که تصور میشد محافظه داری دارد، ولی توفنده ظاهر شد. آقای لاریجانی در طول یکسال گذشته همیشه نامزدی اش تکذیب میشده، ولی در طول یک هفته گذشته به نتیجهای رسیده است که من اطلاع ندارم به واسطه دیدار با اشخاصی در نظام باشد. به نظر میرسد به او وحی نشده بلکه توصیه شده است برو ثبت نام کن.
درباره آقای روحانی و آقای لاریجانی یک بحث با اصلاح طلبان است که هر دو اصلاح طلب نبودند و شاید آقایان لاریجانی و جهانگیری آرای خاموش را به صحنه بیاورند. اگر این افراد هر یک ۱۰ درصد را به صحنه بیاورند متعلق به اصلاح طلبان نیست و اگر این درصدها به میدان بیایند نتیجه انتخابات تغییر میکند.
*محمود صادقی
مقصود ایشان از سازشکاران چه کسانی بوده؟
*محمد مهاجری
قطعا سخن ایشان از تیپ اشخاصی مانند آقای ظریف نبود. شما خودتان را مرجع آن ضمیر پیدا نکنید. چرا شما به خودتان گرفتید؟
*محمود صادقی
من به خودم نگرفتم. میپرسم. ایشان از ابتدا مرزبندی کرده است.
*محمد مهاجری
شما که در مجلس بودید میدانید آقای لاریجانی بیش از آنکه هوای اصولگرایان را داشته باشد هوای اصلاح طلبان را دارد.
*محمود صادقی
اتفاقا این را قبول ندارم. ایشان یکی از عوامل ناکامی اصلاح طلبان بود.
*محمد مهاجری
یعنی انتظار دارید ایشان اقلیت اصلاح طلب را تبدیل به اکثریت کند؟
*محمود صادقی
این کلمه سازشکار به نظرم دلالت خوبی نداشت. ایشان عنصر موثری در برجام و گشایش سیاست خارجی بوده و در عین حال طیفی که مرجع ضمیرش به طور طبیعی چیز دیگری نیست. یعنی کسانی که در مذاکره بودند را متبادر به ذهن میکند که متهم به سازشکاری کردند. این قرائت جدید از تعامل بین المللی است که میخواهند اعلام کنند. در حالی که یکی از نقاط قوی ایشان همان تصویب برجام در ۲۰ دقیقه است و ایشان میتوانست روی همین نکته تاکید کند و دیگران را متهم به سازشکاری کند. کسانی که برای ایشان این کلیدواژهها را درست کرده اند شاید بهتر جواب میدادند.