تولید باید محور کلیدی توسعه مناطق آزاد باشد

اقتصاد۲۴- حمیدرضا مؤمنی در بازدید از پایانه جدید مسافری فرودگاه بین‌المللی کیش، ضمن بررسی مسائل مالی و زمانبندی اتمام طرح، بر تسریع عملیات اجرایی این پروژه تأکید کرد.

پایانه جدید فرودگاه بین‌المللی کیش با ظرفیت پذیرش ۶ میلیون مسافر در سال، پس از پایانه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، دومین پایانه بزرگ فرودگاهی کشور خواهد بود. این پایانه در زمینی به مساحت ۲۲۰ هزار مترمربع با زیربنای ۴۹ هزار مترمربع و دارا بودن ۳۳ هزار مترمربع فضای سبز در حال ساخت است. ۹۷۰ مترمربع فضای تحویل بار سالن خروجی، ۱۳ آسانسور، ۱۰ پله‌برقی، ۱۰ پل تلسکوپی، ۴ دستگاه تسمه نقاله در سالن ورودی و تعداد ۴۸ کانتر پذیرش مسافر از جمله ویژگی‌های این پایانه است و امکان پهلوگیری همزمان ۱۰ هواپیما در آن وجود دارد.

ضعف برنامه‌ریزی در مناطق آزاد

مؤمنی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد وی پس از بازدید از پایانه جدید مسافری فرودگاه بین المللی کیش، در نشست هم‌اندیشی مدیران برنامه‌ریزی و بودجه سازمان‌های مناطق آزاد در جزیره کیش حضور یافت و در جریان نظرات و انتقادات مدیران مناطق قرار گرفت.

از جمله مهم‌ترین مسائلی که در این نشست مطرح شد، تورم ساختاری مناطق آزاد، رشد اقتصادی منفی، تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی، بهبود فضای کسب و کار، خصوصی‌سازی و آزادسازی، مشخص نبودن سهم و اهداف مناطق آزاد در جهت توسعه اقتصاد کشور، عدم شفافیت در اخذ مالیات بر ارزش افزوده، حاکم نبودن قانون در مناطق آزاد و خروج سرمایه از کشور بود.

مؤمنی در این نشست طی سخنانی گفت: در حوزه برنامه‌ریزی در دبیرخانه مناطق آزاد عملکرد قابل قبولی نداریم و متأسفانه به روزمرگی دچار شده‌ایم و نتیجه اقداماتی که در مناطق آزاد انجام می‌دهیم، منوط به بودجه سالیانه می‌شود.

بیشتر بخوانید: با واردات واکسن کرونا به مناطق آزاد، ساکنان و گردشگران این مناطق واکسینه می‌شوند

مشاور رئیس‌جمهور افزود: در بررسی روند تغییر و تحولات مناطق آزاد مشخص می‌شود که فعالیت‌ها در حوزه‌ای متمرکز می‌شود که مدیران منصوب شده به آن‌ها علاقه‌مند هستند. به طور مثال منطقه آزاد قشم تقریباً همزمان با جبل‌علی (امارات) فعالیت خود را آغاز کرد، ولی به نتیجه مورد نظر نرسید چرا که هر کدام از مسئولان منطقه آزاد قشم در دوره خود علاقه‌مندی‌های خود را دنبال می‌کردند و عملاً هیچ اتفاق خاصی نیفتاد.

مؤمنی اظهار داشت: در جزیره قشم نمی‌توان فقط گفت که باید صرفاً گردشگری، نفت، گاز و پتروشیمی و … توسعه یابد بلکه باید همه این ظرفیت‌ها به بلوغ برسد و توسعه یابد.

یکی از تهدید‌های جدی در دبیرخانه نوع تفکر مدیران است

دبیر شورای عالی مناطق آزاد با بیان اینکه یکی از تهدید‌های جدی در دبیرخانه، نوع تفکر مدیران است، گفت: برنامه هفتم توسعه را در دستور کار داریم و موظف هستیم از یک برنامه جامع نیز برخوردار باشیم و با نقشه راهی که برای مناطق آزاد ترسیم می‌شود، چشم‌انداز و نقشه‌ها را مشخص کنیم؛ این مسئله یک الزام است و حتماً باید اجرایی شود.

وی با اشاره به تغییر دولت گفت: ما فرض را بر این گذاشته‌ایم که با تغییر دولت، همه مدیران و مسئولان عوض می‌شوند، ازاین‌رو باید برنامه‌ای تهیه کنیم که اگر فرد جدیدی آمد، بداند برنامه مصوبی وجود دارد و باید طبق برنامه عمل کند.

مشاور رئیس‌جمهور با اشاره به تهیه برنامه سه ساله مناطق آزاد اظهار داشت: در این برنامه باید چند نکته مهم شامل محور‌های توسعه، تبیین وضعیت کنونی، اولویت‌ها و … طرح شود، اما محور کلیدی توسعه مناطق آزاد باید بر روی بحث تولید متمرکز شود چرا که از این طریق، اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و صادرات رونق می‌گیرد البته منظور ما از تولید، صرفاً تولید کالا نیست بلکه تولید خدمات را نیز دربر می‌گیرد که از جمله آن می‌توان به صنعت گردشگری اشاره کرد.

مؤمنی ادامه داد: همچنین اصلاح قانون مناطق آزاد باید در دستور کار قرار گیرد تا نقاط ضعف را به حداقل برسانیم.

مناطق آزاد نباید زمین بفروشند

وی افزود: مناطق آزاد دیگر نباید به سمت فروش زمین برود. در انزلی زمین‌ها تمام شده و باید ۵۰ هکتار از بازار آزاد زمین بخریم و در اختیار صنایع قرار دهیم. با زمین فروختن نمی‌توان به توسعه پایدار رسید.

دبیر شورای عالی مناطق آزاد تأکید کرد: اگر بتوانیم مناطق آزاد نسل جدید را از ابتدا به گونه‌ای شکل دهیم که ساختار درستی داشته باشند، می‌توان گفت که توسعه پایدار به صورت جدی آغاز می‌شود.

مؤمنی با بیان اینکه عقب‌افتادگی معناداری در مناطق آزاد داریم، گفت: اصلی‌ترین اشکال کار این است که نتوانسته‌ایم از بازار‌های مالی و سرمایه به خوبی استفاده کنیم. باید بتوانیم در قالب کنسرسیومی با بانک‌های خصوصی، شرکت‌ها و بازار‌های مالیاتی سرمایه‌ای طرح موضوع کنیم.

وی به مناطق ویژه نیز اشاره کرد و گفت: مناطق ویژه مورد غفلت واقع شده و ما باید سیاستگذاری‌های مربوط به توسعه را در مناطق ویژه نیز اجرایی کنیم. مناطق ویژه باید بودجه و برنامه پنج ساله داشته باشد و مأموریت و نقش‌اش در اقتصاد کشور مشخص شود.

همکاری وزارت خارجه با دبیرخانه برای توسعه مناطق آزاد

دبیر شورای عالی مناطق آزاد افزود: معتقدیم اگر مناطق ویژه را در سیاستگذاری‌هایمان دخیل نکنیم، یک چالش جدی پیدا خواهیم کرد.

مؤمنی همچنین گفت: بخش اقتصادی وزارت امور خارجه به ما قول همکاری داده تا مناطق آزاد توسعه یابد.

وی اظهار داشت: ما باید برنامه‌های خود را با دو چشم‌انداز «با برجام» و «بی‌برجام» تدوین کنیم.

تأکید بر استفاده مشاور داخلی برای تدوین برنامه‌ها

دبیر شورای عالی مناطق آزاد گفت: برای تهیه برنامه‌ها یک نظر این است که خودمان به واسطه یک مشاور داخلی برنامه‌ها را تدوین کنیم و نظر دوم نیز استفاده از مشاور خارجی در تدوین برنامه‌ها است.

وی افزود: تجربه‌ای که در قشم داشتیم نشان داد که استفاده از مشاوران خارجی مزیت چندانی ندارد و هیچ‌کدام به اندازه خودمان نمی‌تواند در برنامه‌ریزی برای مناطق آزاد دقیق باشد چرا که ما خود در بطن کار هستیم. نباید خودمان را دستکم بگیریم و می‌توان با استفاده از توان دانشگاه‌ها و مشاوران داخلی کار را جلو برد.

جایگاه حقوقی مناطق آزاد باید تقویت شود

همچنین در این جلسه آهنگران مدیرعامل منطقه آزاد کیش گفت: ما سیاست‌های کلان منطقه آزاد را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه داده‌ایم. ساختار کلان باید اصلاح و مناطق آزاد از ذیل وزارت امور اقتصادی و دارایی خارج شود.

وی افزود: ما به لحاظ ساختاری مشکل داریم و به لحاظ حقوقی باید جایگاه مناطق آزاد و دبیرخانه مشخص شود.

به گفته آهنگران، عدم حضور در دولت، ما را با چالش‌های گسترده‌ای مواجه کرده است.

مدیرعامل منطقه آزاد کیش از مؤمنی درخواست کرد که این موضوع را با اولویت پیگیری کند.

مؤمنی توجه به مزایای متمایز کننده مناطق آزاد از سرزمین اصلی را مهم عنوان کرد و گفت: هنوز فعالان مناطق آزاد در مسائلی مانند مالیات، سردرگم هستند.

وی با کم‌اهمیت دانستن مسئله فعلی صدور روادید، افزود: گمرک و تسهیلات آن هم در مناطق آزاد تمایز خود را از دست داده‌اند.