چرا نرخ گاز فولاد مبارکه به قیمت جهانی محاسبه نمی‌شود؟/ اعمال تعرفه سنگین گاز برای مشترکین

اقتصاد۲۴- مریم وحیدیان: این روز‌ها گرانی حامل‌های انرژی به شیوه نامحسوس و به نام مشترکین پرمصرف در جریان است. اخیراً محمد عسگری، سخنگوی شرکت ملی گاز اعلام کرده: «۲۵ درصد مشترکان صنعت گاز پرمصرف هستند که حدود ۱۳ میلیون مشترک را در برمی گیرد و قرار شده که از این ماه جرایم سنگینی برای آن‌ها اعمال شود.» این درحالی است که با نزدیک شدن به فصل سرما مصرف گاز افزایش یافته و در تابستان امسال نیز مشابه همین اتفاق درباره قیمت آب افتاد و گزارش‌های متعددی در رسانه‌ها منتشر شد که خانواده‌هایی که تغییر چندانی در الگوی مصرف خود نداده و تنها کولر آبی روشن داشتند، مشمول قبوض نجومی شده بودند. در یکی از موارد قبض یک ساختمان ۱۰ واحدی، طی سه ماه بیش از ۱۲ میلیون تومان شده بود. در موارد مشابه دیگری نیز گزارش‌هایی مبنی بر افزایش قیمت دیده می‌شود.

گرانی حامل‌های انرژی

در سال جاری کسری بودجه کشور در حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که در نوع خود بی‌سابقه محسوب می‌شود. دولت‌ها در ایران عموماً برای جبران کسری بودجه به سراغ راه حل‌هایی همچون کاهش ارزش پول ملی، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، حذف سوبسید‌ها و خدمات اجتماعی دولتی و در یک کلام به سراغ تعدیل ساختاری می‌روند که غالباً بار گرانی و تورم را بر دوش دهک‌های درآمدی پایین جامعه سنگین‌تر می‌کند. این دست سیاست‌ها در برخی موارد اعتراضات اجتماعی را هم در پی دارد. چنانکه در یکی از این موارد گرانی ناگهانی بنزین در آبان ماه ۹۸، منجر به اعتراضات سراسری در کشور شد. به نظر می‌رسد اکنون نیز دولت قصد دارد از طریق بستن جریمه‌های سنگین برای مشترکین خانگی بخشی از هزینه‌های خود را جبران کند و درعینحال مسئولان از طریق مقایسه تعرفه گاز مشترکین با قیمت‌های جهانی به دنبال زمینه‌سازی فضا برای افزایش احتمالی تعرفه گاز مشترکین هستند.

بیشتر بخوانید: چند میلیون مشترک متحمل جریمه گازی می‌شوند؟

سیاست‌های افزایش قیمت حامل‌های انرژی همچون ماجرای افزایش قیمت بنزین همیشه بر دوش دهک‌های پایین درآمدی است تا صنایع و سرمایه‌داران. علیرغم اینکه گفتمان غالب سعی دارد تا هدفگیری این دست سیاست‌ها را ثروتمندان جلوه دهد، کسانی که به طور واقعی این سیاست‌ها متضر می‌شوند، دهک‌های درآمدی پایین جامعه هستند. اصفهان یکی از استان‌هایی که به علت وجود صنایع فولاد و ذوب آهن و نیروگاه‌ها مصرف‌کننده گاز محسوب می‌شود، مطابق آماری که اخیراً ارائه شده به شدت دچار افزایش مصرف بوده است. مصطفی علوی، مدیرعامل شرکت گاز استان اصفهان روز گذشته اعلام کرد: «اصفهان در مصرف گاز طی ماه گذشته رکورد زد. در حال حاضر ۳۱ میلیون مترمکعب گاز در بخش صنعت و بیش از ۴۵ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی مصرف شده است. همچنین طی شبانه روز گذشته فولاد مبارکه بیش از ۱۰ میلیون مترمکعب، ذوب آهن بیش از ۲ میلیون مترمکعب، نیروگاه شهید منتظری ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار مترمکعب و نیروگاه اصفهان ۴ میلیون و ۶۱۹ هزار مترمکعب گاز مصرف کرده اند. پیش از آن مصرف گاز نیروگاه اصفهان حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون مترمکعب بوده که این به دلیل ظرفیت نهایی تولید آن است.»

مدیرعامل شرکت گاز استان فارس نیز که در آن پنج نیروگاه یک، دو، سه کازرون، جهرم، حافظ و سیکل ترکیبی فعال هستند، از افزایش مصرف گاز خبر داده و گفت: «میزان مصرف این صنایع نسبت به سال قبل بیش از هشت درصد افزایش داشته است.»

فولادی‌های پرمصرف تعرفه گاز مجانی دارند

تعرفه گاز مصرف خانگی و صنایع در ایران تفاوت چندانی ندارد. شرکت‌های فولادی و صنایع پرمصرف با وجود اینکه بخش مهمی از محصولات خود را به کشور‌های دیگر صادر می‌کنند و درآمد دلاری کسب می‌کنند، هزینه‌های ریالی بابت انرژی دارند. این صنایع برخلاف صنایع مشابه خود در تمام دنیا که نرخ انرژی را معادل قیمت جهانی استفاده می‌کنند. نیستند. براساس مصوبه شرکت گاز در خصوص تغییر نرخ تعرفه گاز بهای مشترکین صنعتی در فروردین ماه ۱۴۰۰ منتشر شد، تعرفه گاز مورد استفاده صنایع از جمله فولاد، پتروشیمی، پالایشگاه، صنایع فلزی ۶۳۲۵ ریال است. درحالیکه در حال حاضر نرخ جهانی گاز طبیعی تقریباً ۵ دلار بوده که معادل ریالی آن با دلار ۲۸ هزار تومانی ۱۴۰ هزار تومان است. در واقع مشخص است که با وجود درآمد دلاری صنایع فولاد، پتروشیمی و معدنی در ایران، می‌توان ادعا کرد که صنایع گاز مجانی دریافت می‌کنند.

جالب اینجا است که هرچه قیمت دلار بالاتر باشد، منافع صنایع از بهره‌گیری از گاز مجانی در ایران بیشتر می‌شود؛ درحالیکه با صنایع با مصرف گاز ۵ دلاری و کارگر گارن قیمت‌تر رقابت می‌کنند، همچنان انجمن‌ها و سندیکا‌های کارفرمایی این صنایع از عدم حمایت دولت از صنایع می‌گویند.  

جالب اینجا است که دولت وقتی بحث گرانی حامل‌های انرژی مطرح می‌شود، به سراغ مشترکین خانگی می‌رود و ادعا می‌کند که از محرومان در مقابل پرمصرف‌های ثروتمند حمایت می‌کند. در حالیکه عملاً هزینه‌های صنایع را در حوزه انرژی را به صرف رسانه و منجر به رشد سود خالص این شرکت‌ها شده است. برای نمونه فقط سود فولاد مبارکه اصفهان در یک دهه گذشته ۲۳ برابر شده است. آیا فولاد مبارکه که فقط در شش ماه نخست سال ۹۹، نزدیک به ۱۱۴ میلیون دلار محصولات به بازار‌های خارجی تحویل داده باید گاز مجانی دریافت کند و در مقابل کارگران که با حقوق ۴ میلیون تومانی یعنی ۱۴۲ دلار در ماه زندگی می‌کنند و براساس آخرین آمار کمیته دستمزد شورایعالی کار این رقم چیزی حدود ۳۶ درصد مبلغی است که باید برای رفع نیاز‌های بدیهی و اولیه زندگی خرج کنند، باید اولین گزینه گرانی‌ها قرار بگیرند؟