تاریخ انتشار: ۱۰:۰۸ - ۲۱ آذر ۱۴۰۰

اتفاق عجیب در بودجه خانوار

رکورد تاریخی سهم مسکن در سبد هزینه خانوار‌ها زده شد و به ۳/ ۱ برابر «حد مجاز» رسید. مطابق یک آمار رسمی جدید، خانوار‌ها در شهر‌های کشور طی سال ۹۹ به‌صورت میانگین، ۴۳ درصد از هزینه ماهانه خود را صرف «اجاره مسکن» کردند.

اتفاق عجیب در بودجه خانوار

اقتصاد ۲۴- سهم مسکن در سبد هزینه‌های مصرفی خانوار‌های ایرانی به رقم بی‌سابقه‌ای رسید. مطابق یک آمار رسمی جدید، خانوار‌ها در شهر‌های کشور طی سال ۹۹ به‌صورت میانگین، ۴۳ درصد از هزینه ماهانه خود را صرف «اجاره مسکن» کردند. وزن مسکن در سبد هزینه خانوار به بالاترین میزان تاریخی خود رسیده است.

اجاره‌نشین‌ها در نیمه دهه ۸۰، حدود ۲۸درصد از هزینه‌های زندگی را برای اجاره‌بها پرداخت می‌کردند که با توجه به سقف متعارف سهم مسکن در سبد هزینه‌ها -۳۰درصد- آن زمان یکی از دوره‌های کم‌فشار بازار اجاره بود.

در حال حاضر، اما هزینه اجاره به ابرهزینه بودجه خانوار تبدیل شده که یک علت اصلی آن، جهش ۴۲درصدی اجاره‌بها در سال گذشته است که خود معلول تورم بالا طی سه سال اخیر و جهش قیمت مسکن بوده است.

تازه‌ترین آمار‌های رسمی درباره سهم آیتم‌های مختلف در سبد هزینه‌ای خانوار‌های شهری نشان‌دهنده تبدیل هزینه اجاره مسکن به ابرهزینه در مقطع زمانی فعلی است. براساس آمارها، سهم مسکن در سبد هزینه خانوار‌ها به ۳/ ۱ برابر «حد مجاز» رسیده است.

بررسی‌ها با استناد به نتایج تازه‌ترین آمار رسمی در خصوص سهم پارامتر‌های مختلف در سبد هزینه‌ای خانوار‌ها نشان می‌دهد، هزینه اجاره نشینی در شهر‌های کشور در سال ۹۹ به ۴۳‌درصد افزایش یافته است که یک رکورد تاریخی برای وزن مسکن در سبد مصرفی به حساب می‌آید.

این سهم در ابتدای دهه ۹۰ برابر ۳۴‌درصد و در میانه دهه ۹۰ یعنی در سال ۹۶ برابر ۳۳‌درصد بوده است. رسیدن سهم هزینه تامین مسکن (اجاره بها) در سبد هزینه‌ای خانوار‌ها به ۴۳‌درصد از کل هزینه‌های خانوار، نشان‌دهنده افزایش بی سابقه اجاره بهاست. این سهم نه تنها در دهه اخیر بی سابقه بوده است بلکه در یک ونیم دهه اخیر نیز بالاترین سهم هزینه تامین مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار‌های شهری محسوب می‌شود.

آمار جدید منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، نشان می‌دهد هزینه تامین مسکن برای خانوار‌های اجاره نشین در شهر‌های کشور نسبت به ابتدای دهه ۹۰ ونیمه دهه ۸۰ تبدیل به ابرهزینه شده است. در سال ۸۴ سهم هزینه تامین مسکن (اجاره بها) در سبد هزینه‌ای خانوار‌ها برابر ۲۸‌درصد بود. این سهم در سال ۹۰ به ۳۳‌درصد و در سال ۹۵ به ۳۴‌درصد رسید. در سال ۹۹، اما این میزان به ۴۳‌درصد افزایش یافت.

این موضوع نشان می‌دهد سهم هزینه مسکن (اجاره بها) در سبد هزینه‌ای خانوار‌های شهری در انتهای دهه ۹۰ نسبت به ابتدای این دهه، معادل ۳/ ۱ برابر شده و در مقایسه با نیمه دهه ۸۰ نیز ۵/ ۱ برابر شده است. نسبت هزینه خالص مسکن به کل هزینه‌های خانوار (نسبت اجاره‌بها به سایر هزینه‌های خانوار‌های شهری)، همچنین در سال ۹۷ به ۵۲/ ۳۵‌درصد، در سال ۹۸ به ۸۲/ ۳۹‌درصد و در سال ۹۹ به ۴۳‌درصد افزایش یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد در کشور‌های دنیا این سهم معادل ۳۰‌درصد است.

از تهران چه خبر؟

در تهران نیز آمار‌ها نشان‌دهنده رشد بی سابقه هزینه اجاره نشینی و سهم هزینه تامین مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار است. تازه‌ترین آمار رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد میانگین اجاره بهای مسکن در شهر تهران بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته ۵۱‌درصد افزایش یافته است. میانگین اجاره بهای هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران در بهار امسال، به ۸۴‌هزار تومان افزایش یافت. این در حالی است که در مناطق شهری کشور، میانگین اجاره بهای مسکن در همه ماه‌های سپری شده از سال ۱۴۰۰ تاکنون به طور متوسط ۵۰‌درصد رشد کرده است.


بیشتر بخوانید: در کجای تهران خانه ۷۰۰ میلیون تومانی پیدا می‌شود؟


این ارقام نشان‌دهنده تورم شدید در بازار اجاره تهران و سایر شهر‌های کشور در مقطع زمانی حاضر است. اجاره بها هم اکنون به بزرگ‌ترین مکنده بودجه خانوار‌ها تبدیل شده است. اما سوال و نکته مهم مربوط به این موضوع است که چرا هزینه اجاره نشینی در شهر‌ها و در سبد هزینه خانوار‌های شهری به ابرهزینه تبدیل شده است؟ در پاسخ به این پرسش سه دلیل مهم قابل شناسایی است. در واقع می‌توان اعلام کرد بنا بر سه علت مهم سهم اجاره بها در سبد هزینه‌ای خانوار‌های شهری به ابرهزینه تبدیل شده است و بخش زیادی از درآمد خانوار‌های شهری را می‌مکد. اولین دلیل به رشد بیشتر هزینه خانوار در مقایسه با رشد درآمد خانوار‌ها مربوط می‌شود. در واقع در سال‌های اخیر تورم عمومی از میزان رشد درآمد خانوار‌ها سبقت گرفته است که این موضوع به معنای کاهش درآمد واقعی خانوار‌ها نیز هست. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» براساس آمار‌های رسمی نشان می‌دهد، تورم عمومی در سال گذشته ۳۷‌درصد بوده است. در سال ۹۸ نیز این میزان (تورم عمومی) ۳۴‌درصد بود. این در حالی است که اولا درآمد خانوار‌ها طی دو سال اخیر به این میزان افزایش پیدا نکرد و از آن مهم‌تر، هزینه‌های ضروری زندگی از جمله هزینه تامین اقلام خوراکی و مسکن خیلی بیشتر از نرخ تورم عمومی، رشد کرد. علت دوم به فشار غیرمستقیم جهش قیمت مسکن به اجاره‌بها مربوط می‌شود. از آنجا که همواره بخشی از رشد اجاره بهای مسکن تابع رشد قیمت مسکن است، جهش قیمت مسکن در شهر‌های کشور که از سال ۹۷ آغاز شد به تدریج به بازار اجاره نیز سرایت کرد و سطح اجاره بها نیز به دنبال جهش قیمت مسکن تحت‌تاثیر قرار گرفته و به شدت افزایش یافت. علت سوم رشد اقتصادی نزدیک به صفر در دهه ۹۰ است که سطح رفاه و مصرف خانوار‌های ایرانی را کاهش داده است.

سه آسیب افزایش اجاره بها

افزایش سهم هزینه تامین مسکن (اجاره بها) در سبد هزینه خانوار‌ها دست کم سه آسیب مهم را به زندگی خانوار‌های شهری وارد کرده است. اولین آسیب مربوط به کاهش کیفیت زندگی خانوار‌های ساکن در شهر‌ها به دلیل افزایش سهم هزینه تامین مسکن است. تبدیل هزینه مسکن به ابرهزینه در سبد هزینه خانوار‌ها در سال گذشته اثرمنفی بر «کیفیت زندگی» خانوار‌ها داشته است. کیفیت زندگی خانوار‌ها از جنبه‌های مختلف تحت‌تاثیر قرار گرفته و کاهش یافته است چرا که در نتیجه افزایش اجاره بها، بسیاری از خانوار‌ها از دسترسی به مسکن ملکی محروم مانده و بسیاری دیگر ناچار به اجاره نشینی در واحد‌های با مساحت کمتر، عمربنای بیشتر و واقع در مناطق ضعیف‌تر شده اند.

آسیب دوم مربوط به کاهش «مصرف کالری» خانوار‌ها به دنبال افزایش سهم هزینه تامین مسکن در سبد هزینه‌ای خانوارهاست. هزینه‌های واقعی خانوار‌های شهری در انتهای دهه ۹۰ در مقایسه با ابتدای این دهه ۲۰‌درصد کاهش یافته است. در کل خانوار‌ها به دنبال افزایش سهم اجاره بها در سبد هزینه‌ای خانوارها، ناچار به کاهش سهم هزینه تامین کالری، تفریح، بهداشت و فرهنگ شده اند.

در این دهه به طور متوسط مصرف گوشت در میان خانوار‌های شهری ۵۰‌درصد و مصرف لبنیات ۳۵‌درصد کاهش یافته است که علاوه بر افزایش شدید قیمت این محصولات، افزایش سهم هزینه تامین مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار‌ها نیز یک دلیل مهم برای این موضوع است. کاهش محسوس سطح رفاه خانوار‌ها نیز سومین آسیبی است که از ناحیه افزایش سهم اجاره بها در سبد هزینه‌ای خانوارها، رخ داده و زندگی خانوار‌های شهری را تحت‌تاثیر قرار داده است.

تورم اجاره مسکن در کشور در حالی در سال گذشته به طور میانگین به ۴۲‌درصد رسید که این میزان هم اکنون شدیدتر شده است و در سال ۱۴۰۰ به طور متوسط معادل ۵۰‌درصد به ثبت رسیده است که این موضوع نشان‌دهنده وخامت بیشتر اوضاع خانوار‌ها از ناحیه رشد اجاره بهای مسکن، در سال‌جاری نسبت به سال ۹۹ و همه سال‌های گذشته است.

این در حالی است که یافته‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در تهران یک رویداد منفی دیگر هم در بازار اجاره رخ داده است؛ مبنی بر اینکه وام اجاره مسکن که براساس مصوبه کرونا به مستاجر‌ها پرداخت می‌شود تبدیل به بهانه‌ای شده برای آنکه موجر‌ها دست کم به همان میزان رقم اجاره بها را افزایش دهند.

این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد ضوابط و شرایط دریافت این وام به قدری دشوار است که وام اجاره فقط به کارمندان دولت تعلق می‌گیرد. بانک‌ها برای پرداخت وام اجاره تنها ضامن دولتی طلب می‌کنند. اما برداشت موجران در بازار اجاره این است که همه مستاجر‌ها «وام به دست» وارد بازار شده اند بنابراین دست کم به همان میزان باید رقم اجاره بها افزایش یابد.

منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز شنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ لباس زنان در تشریفات دربار پهلوی ۵۰ سال پیش

عکس/ ساعت میلیاردی محمدرضا گلزار خبر ساز شد

عکس/ سرویس و نگهداری لامبورگینی چقدر هزینه دارد؟

عکس/ ایران رتبه پنجم جدیدترین رنکینگ لیگ‌ فوتبال آسیا

عکس/ نمایی دیدنی از حرم امام رضا ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

اینفوگرافی/ شلوغ‌ترین مسیر‌های مهاجرتی دنیا کجاست؟

عکس/ تئاتر دهقان ۵۴ سال پیش ابتدای خیابان لاله‌زار

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

عکس/ تیپ اروپایی جمیله ۵۳ سال پیش با لباس رنگارنگ

ارزش سهام عدالت امروز ۱۱ اسفند ۱۴۰۳+ جدول

داوران دیدار استقلال و النصر مشخص شد

نتیجه واگذاری‌ها در بودجه ۱۴۰۴ استقراض بیشتر دولت است

ایران بناچار با تخفیف‌های بیشتری به چینی‌ها نفت فروخت

عکس/ نمایی باورنکردنی از ۶۴ سال پیش فرودگاه کرمانشاه

تکرار اظهارات ضدایرانی وزیر خارجه ترکیه در دوران پسااسد

هر لیتر بنزین ۴۶ هزار تومان!

فیلم/ بارش شدید برف تنکابن را سفید پوش کرد

اثر پروانه‌ای تنش در اتاق بیضی کاخ سفید؛ تاثیر دیدار ترامپ و زلنسکی بر اقتصاد اوکراین و جهان

مسعود پزشکیان فردا به مجلس می‌رود

عکس/ گریم متفاوت یکتا ناصر و امین حیایی در کوکتل مولوتف

آغاز بلیت فروشی استقلال و النصر+ لینک خرید

فیلم/ خبر مهم وزیر کشور درباره تغییر قیمت بنزین و گازوئیل

منطقه آزاد انزلی، فرصتی استراتژیک برای توسعه گیلان

عکس/ ژست گرم و دوستانه پوری بنایی و فلور نظری ۱۳ سال پیش

عکس/ مراسم عروسی گریس کلی و شاهزاده موناکو ۶۹ سال پیش با لباس نظامی

عکس/ تیپ اجق وجق جواد عزتی و همسرش با کلیپس دهه ۸۰ و عینک آفتابی

علی فروتن کیست؟/ از تئاتر تا تلویزیون، چهره‌ای ماندگار در برنامه‌های کودک

عکس/ استوری دیدیه اندونگ برای تیم زنان استقلال

آیا هیوا سیفی‌زاده مجوز تکخوانی داشت؟

برنامه تازه سعید جلیلی کلید خورد

توسعه خدمات ارزی، اولویت بانک دی در سال جدید

بانک دی در آستانه جهش ارزی؛ چشم‌انداز ۱۴۰۴ روشن‌تر از همیشه

زیبایی خیره کننده جنگل‌های مازندران در یک روز برفی

تصویب ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان آسیب‌دیده از قطعی برق و گاز/ افزایش ۱۹ درصدی ارزش صادرات غیرنفتی/ به آینده اقتصاد کشور امیدوارم

"برات الکترونیک" بانک سپه رونمایی شد

عکس/ ژست صمیمی شهناز تهرانی در کنار عباس قادری با تیپ پلنگی

رکورد تاریخی وصول مطالبات خارجی بانک صادرات ایران

عکس/ حرکت عاشقانه سحر ولدبیگی وهمسرش در جشن سالگرد ازدواجشان

گزارش بورس امروز شنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۳

اتوبوس‌های برقی زاکانی دیزلی از آب درآمدند!

فیلم/ حجم سنگین برف در روستای امام کندی شهرستان خدابنده

ضرورت انعقاد قرارداد‌های بلندمدت تأمین خوراک/ هیچ موضوعی مهم‌تر از جان کارکنان نیست

تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به ۱۴۰۴ موکول شد

عکس/ احتمال حضور رونالدو در تهران قوت گرفت

فیلم/ حضور محمدرضا گلزار در افتتاحیه مزون همسرش

فرصتی برای اشتغال از سوی مؤسسه اعتباری ملل

عکس/ بلایی که صداوسیما بر سر نمایش خانگی می‌آورد

اعلام ساعت جدید فعالیت واحد‌های بانک ملت

عکس/ حال و هوای ۵۲ سال پیش جاده قدیم تهران - کرج

عکس/ واکنش علی مطهری به درگیری لفظی ترامپ و زلنسکی

نوپی؛ راهکاری جدید برای اعتباردهی

حضور بانک ملی ایران در رویداد فینشورتک ۱۴۰۳؛ همراه با معرفی خدمات نوین بانکی

عکس/ افزایش ارزش سهام آمریکا پس از مشاجره ترامپ و زلنسکی

عکس/ غایبان سرشناس النصر مقابل استقلال

دکتر پهلوانی: توسعه در بنگاه‌ها؛ اجماع، اراده، تخصص، آرامش، تمرکز و توازن مدیریتی می‌خواهد

دکتر پهلوانی: توسعه در بنگاه‌ها؛ اجماع، اراده، تخصص، آرامش، تمرکز و توازن مدیریتی می‌خواهد