تصویب استاندارد ملی برای افزاره‌های فیلم نازک آلی

اقتصاد۲۴ - صد و نهمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد‌های فناوری نانو در روز دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۴۰۰ به‌صورت مجازی برگزار شد و استاندارد «فناوری نانو – نانوساخت – مشخصه‌های کنترلی کلیدی – قسمت۳-۵: افزاره‌های الکترونیکی فیلم نازک آلی/ نانو – اندازه‌گیری غلظت حامل بار» تصویب و آماده انتشار شد.

افزاره‌های فیلم نازکی که نانومقیاس هستند یا از ترکیبات آلی ساخته شده‌اند (با عنوان افزاره‌های الکترونیکی فیلم نازک آلی/ نانو)، به‌عنوان جایگزین‌های قابل اطمینان برای افزاره‌های سبک، کم‌هزینه، انعطاف‌پذیر و قابل چاپ، در کاربرد‌های الکترونیکی توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در دیود‌های ساطع‌کننده نور آلی (OLED) و ترانزیستور‌های فیلم نازک آلی (OTFT) که از نوع افزاره‌های فیلم نازک آلی/ نانو هستند، ناخالصی حامل در اطراف نواحی الکترود اتصالی با دوپ‌کننده‌ها به‌منظور افزایش جریان الکتریکی در دستگاه‌ها استفاده می‌شود. هر چند که اهمیت زیاد دوپ‌کننده حامل در لایه‌های آلی/ نانو به خوبی شناخته شده است، اما سازوکار‌های ناخالصی حامل هنوز به‌طور کامل مشخص نگردیده و روش ارزیابی غلظت حامل بار برای این مواد ایجاد نشده است.

روش‌های مرسوم برای ارزیابی غلظت حامل بار (یا غلظت ناخالصی) و نوع حامل بار (الکترون یا حفره) در مواد نیم‌رسانای آلی، اندازه‌گیری اثر هال و اندازه‌گیری ظرفیت- ولتاژ هستند. به دلیل جریان‌ها و حساسیت‌های کمتر در اثر هال، روش اندازه‌گیری اثر هال را نمی‌توان برای مواد با مقاومت بالاتر مانند نیم رسانا‌های آلی کم تحرک به کار برد. به علاوه اندازه‌گیری ظرفیت- ولتاژ بر اساس ساختار‌های فلزی/ عایق/ نیم رسانا، برای نیم رسانا‌های آلی بسیار دوپ شده که سطحی از رفتار فلزی را نشان می‌دهند، قابل استفاده نیست؛ بنابراین روش‌های استاندارد و رهنمود‌های اندازه‌گیری غلظت حامل بار در لایه‌های نیم رسانای آلی نیاز به توسعه دارند.

این قسمت از مجموعه استاندارد‌های ملی شماره ۱۹۷۵۸، به تعیین ساختار‌های نمونه برای ارزیابی طیف گسترده‌ای از غلظت حامل بار در مواد آلی/ نانو را می‌پردازد. این استاندارد برای اندازه‌گیری ظرفیت- ولتاژ در ساختار‌های انباشته فلزی/ عایق/ نیم رسانا و اندازه‌گیری اثر هال با پیکربندی وان دِر پاو تهیه شده است. معیار‌های انتخاب روش اندازه گیری غلظت حامل بار در لایه‌های نیم رسانای آلی نیز در این استاندارد ارائه شده است.

برای تدوین این استاندارد ملی، از استاندارد بین‌المللی ایزو به شماره ۳-۵-۶۲۶۰۷ به‌عنوان منبع استفاده گردید که توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است. این استاندارد ملی با مشارکت خانم افسانه نقوی جورشری (کارشناس اداره کل استاندارد استان گیلان)، به‌عنوان دبیر تدوین استاندارد و متخصصانی از دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، سازمان ملی استاندارد، شرکت‌های مرتبط و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو تدوین گردید.