مذاکره غیر مستقیم با عربستان درباره گرد و غبار

اقتصاد۲۴- ایران قصد دارد با کشور‌های منطقه و از جمله عربستان سعودی درباره مدیریت بحران‌های محیط زیستی همچون گرد و غبار مذاکره کند. ابراهیم رئیسی از همان ابتدای کار دولت سیزدهم و حتی به‌نحوی دیگر، پیش از آغاز به کار و زمانی که در قامت کاندیدای اصلی انتخابات ۱۴۰۰ اظهارنظر می‌کرد، هرجا از او درباره سیاست خارجی دولتش و هر آنچه به راهبرد دیپلماسی آینده مربوط بود، سوال می‌شد از این می‌گفت که تعامل با همسایگان و گسترش روابط با کشور‌های منطقه برایش در اولویت است. آن زمان البته کمتر کسی به دیپلماسی محیط زیست فکر می‌کرد و از آن‌جا که طی سال‌های قبل، هر گاه بحثی از سیاست خارجی به میان می‌آمد، احتمالا پرونده هسته‌ای بود که بیش از هر موضوع دیگر به‌عنوان موضوع اصلی آن دیپلماسی و سیاست‌ورزی بین دولتی مورد نظر قرار می‌گرفت، طبیعتاً این تاکید بر همکاری منطقه‌ای اگر نگرانی ناظران را افزایش نمی‌داد، کورسوی امیدی را هم در دل آنان روشن نمی‌کرد. اما اگر موضوع بحث محیط زیست باشد، اوضاع متفاوت است و اتفاقاً این راهبرد خاص دیپلماسی مبتنی بر تعامل و همکاری منطقه‌ای و گسترش روابط با همسایگان است که شاید بیش از هر نوع نگاه دیگر به سیاست خارجی، امیدبخش باشد. چه آن‌که به‌هرحال مشکلات و مصائب محیط زیستی لزوماً اقلیمی بوده و وقتی مرز‌های سیاسی، اقلیمی را میان دو یا چند کشور تقسیم می‌کنند، این راهبرد خاص در سیاست خارجی بیش است که راهگشا است. راهبردی مبتنی بر گسترش روابط با همسایگان و تعامل با کشور‌های منطقه که از قضا دیروز و در جریان برگزاری گردهمایی محیط‌زیست، دیپلماسی منطقه‌ای، مدیریت تغییر اقلیم، آب و مقابله با گرد و غبار که در سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، درحالی مورد تاکید قرار گرفت که رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست نیز در سخنانش در این گردهمایی بر آن انگشت تاکید گذاشت.

بیشتر بخوانید: چرا هزینه تخلفات عبدالباقی از بیت المال پرداخته می‌شود؟

علی سلاجقه در همایشی که با حضور سفرای کشور‌های همسایه برگزار شد، گفت: گرد و غباری که نفس ایرانیان را به شماره انداخته، بیش از آنکه ناشی از منشا داخلی باشد، منشا خارجی دارد. سلاجقه افزود: «بنابر نقشه‌های تهیه شده در سازمان حفاظت از محیط زیست، در حالی که درمجموع ۲۷۰ میلیون هکتار سطوح از کشور‌های همسایه ایران را ریزگرد‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهند. یک سوم آن یعنی ۹۰ میلیون هکتار مربوط به عربستان سعودی و پس از آن ۲۴ میلیون هکتار مربوط به عراق و ۴ میلیون هکتار مربوط به سوریه است و ان‌شاءالله با رویکرد‌های تدبیر شده شرایط برای همکاری بین‌المللی فراهم می‌شود.» این سخنان علی سلاجقه در حالی مطرح شده که کمتر از ۲ ماه پیش نیز دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار در گفت‌وگویی با «پیام ما» به آمار و ارقامی مشابه اشاره کرده بود.

علی‌محمد طهماسبی بیرگانی در آن گفتگو با تاکید بر اینکه «در مقابل کانون‌های داخلی، ما نه‌تن‌ها با وسعت بیشتر، بلکه با شدت و غلظت بیشتری از کانون‌های خارجی غبار مواجه‌ایم»، از این خبر داد که «متوسط غبارخیزی کانون‌های خارجی ۴ برابر کانون‌های داخلی است» و در عین حال گفته بود: «بیشترین تکرار و مقدار را از ناحیه غرب و جنوب غرب داریم؛ همان جبهه‌ای که معمولا بین عراق و سوریه و اردن شکل می‌گیرد. در حال حاضر بیشترین درگیری ما با همین جریان است. از طرف دیگر یکی، دو جریان هم داریم که از سمت عربستان است و از جنوب کشور وارد می‌شود و در زمستان رخ می‌دهد.» آنچه، اما فراتر از بحث شناسایی منشا گرد و غبار در میان کشور‌های منطقه حائز اهمیت است، قطعاً چگونگی حل این مشکل است که علی‌القاعده باید از طریق برقراری تعامل دیپلماتیک و منطقی با آن کشور‌ها دنبال شود. موضوعی که به‌خصوص حال که صحبت عربستان سعودی به‌عنوان مهمترین منشا گرد و غبار ایران به میان آمده، با توجه به قطع روابط کنسولی میان تهران و ریاض، به‌طور مضاعف نگران‌کننده است. با این حال، اما رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست دیروز به پرسش در ارتباط با چگونگی حل این مشکل نیز پاسخ داده و گفته است: «از طریق کشور‌های ثالث رایزنی‌ها در حال انجام است تا عربستان سعودی همکاری لازم را انجام دهد و رویکرد و تمایلات به سمت همکاری است.»، اما در شرایطی سلاجقه بر این تمایل به‌سوی همکاری در کشور‌های منطقه سخن گفته که کمتر از یک سال پیش بود که وزیر منابع آب عراق از طرح شکایت از ایران به دلیل آنچه مشکلات میان دو کشور بر سر آنچه «آب‌های مرزی» خواند، خبر داده بود. اختلافی که با توجه به نقش و جایگاه غیررسمی دولت بغداد که این اواخر در مذاکرات تهران و ریاض ایفا کرد و احتمالا منظور رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست از «کشور ثالث» نیز همین کشور عراق باشد، می‌تواند علاوه بر مشکلات آب‌های مرزی، در بحث گرد و غبار نیز اخلال ایجاد کند.

با این همه، اما سلاجقه دیروز با تاکید بر ضرورت همگرایی کشور‌های منطقه برای حل تمامی مسائل محیط زیستی با تاکید بر لزوم توجه اساسی کشور‌های منطقه و همکاری با یکدیگر برای حل مشکل گرد و غبار گفت: «می‌طلبید با همسایگان نشستی داشته باشیم و چاره‌اندیشی کنیم. وزارت خارجه و سازمان محیط زیست ایران ماموریت یافتند تا نسبت به ایجاد این هم سویی در غرب آسیا و منطقه خاورمیانه اقدام کنند.» معاون رئیس‌جمهوری همچنین با ابراز امیدواری نسبت‌به این‌که گردهمایی دیروز مقدمه و پیش‌درآمدی مناسب برای نشست مهمی باشد که قرار است با ابتکار سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران روز ۲۱ تیر امسال و با حضور وزیران محیط زیست ۱۵ کشور همسایه برگزار شود، گفت: «مطمئنیم این نشست‌ها می‌تواند در حول محور محیط‌زیست یک اتحاد برای مردم منطقه ایجاد کند تا با استفاده از ظرفیت‌های مردمی منطقه مسائل حل شوند.»

منبع: پیام ما