اقتصاد ۲۴ - طی دو روز گذشته نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری با حضور در برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، فضای مجازی و مجامع به تشریح برنامه‌های خود برای اداره امور کشور در دولت آینده پرداختند. عمده مواضع نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری همچون روز‌های گذشته بر مسئله اقتصادی و راهکار‌های حل مشکلات اقتصادی مردم متمرکز بود که نگاه متفاوت سه نامزد انتخابات به مسئله خودروسازی کشور و تلاش آن‌ها برای خروج انحصار از این صنعت از نکاتی بود که بیشتر مورد توجه قرار گرفت؛ صنعتی که با تمرکز در دو شرکت خودرو ساز، در کنار اینکه طی چهار دهه گذشته نتوانسته است خود را به استاندارد‌های جهانی برساند، همچنان با نارضایتی مشتریان روبه‌رو است. این درحالی است که عرضه و تقاضای آن هم از تناسب برخوردار نیست و قیمت‌گذاری‌های فصلی و یک‌طرفه هم بر دامنه نارضایتی‌ها افزوده است.
اکنون نامزد‌های انتخابات معتقدند ادامه روند فعلی قابل تحمل نیست و صنعت خودروسازی علاوه بر اینکه باید محصولات خود را از نظر کیفیت به سطح استاندارد‌های جهانی برساند، در عین حال باید از انحصار هم خارج شود.
رئیسی: خودرو را از انحصار خارج می‌کنم
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در حاشیه ضبط برنامه‌های استانی در معاونت سیما، در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره رونق صنعت خودروسازی و واردات خودرو‌های خارجی گفت: مسئله خودرو از دغدغه‌های مهم مردم است که البته قابل حل است. وی بر لزوم برنامه‌ریزی برای افزایش کمیت و کیفیت و قیمت‌گذاری خودرو تأکید کرد و افزود: در کشور ما تولید خودروی داخلی به اندازه مورد نیاز نیست. خودرو باید به نحوی از حالت انحصاری خارج شود تا برای آن قیمت عادلانه تعیین کنیم.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم گفت: جوانان عزیز ما به حق و به‌درستی می‌پرسند چرا در صنایع دفاعی می‌توانیم موشک بسازیم، اما نمی‌توانیم خودرو با کیفیت تولید کنیم؟ علت آن است که فناوری موجود در صنایع دفاعی و نظامی در صنعت خودروسازی سرریز نمی‌شود. وی تصریح کرد که با سرریز فناوری صنایع موجود به صنعت خودروسازی افزایش کیفیت خودروی داخلی امکانپذیر است و باید این کار انجام شود. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری درباره واردات خودروی خارجی هم اظهار داشت: اگر کیفیت خودرو‌های ما به حدی برسد که بتواند با دیگر خودرو‌ها رقابت کند، دیگر نگران ورود دو تا خودروی خارجی به کشور نیستیم، چون مردم اصلاً دل از خودروی داخلی برنمی‌دارند.
بیشتر بخوانید: خطر سعید جلیلی و محسن رضایی برای سبد رأی رئیسی
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری همچنین روز پنج شنبه در دیدار با اهل سنت با بیان اینکه دولت ما دولت منت‌گذار نخواهد بود بلکه دولت خدمتگزار است، گفت: حتماً باید شرایط فعلی را متحول کنیم. رئیسی اظهار داشت: آنچه قطعی است، اینکه هزار سال در این کشور شیعه و سنی کنار هم زندگی می‌کنند و منافع و سفره مشترک دارند. ۱۳ هزار شهید عالی‌قدر اهل سنت در کنار شهدای شیعه از این کشور صیانت کردند و پشتوانه نظام بودند. رئیسی عنوان کرد: شهدای اهل سنت خود ما هستند، «انفسنا» هستند، دو تایی وجود ندارد. وی افزود: محور تحول، اجرای عدالت است و هر کجا بی‌عدالتی است باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد. تبعیض‌های اقلیمی، گویشی، شیعه و سنی و تبعیض در استفاده از ظرفیت‌های کشور باید از بین برود.
همتی: خودروسازی ایران نباید بدون رقیب باشد
عبدالناصر همتی هم پس از ضبط برنامه تبلیغاتی استانی خود در جمع خبرنگاران، درباره برنامه‌های خود برای صنعت خودروسازی افزود: اینکه خودروسازی داخلی و زنجیره تولید آن‌ها را تکمیل کنیم یک اولویت است، اما اینکه خودروسازان را بدون رقیب بگذاریم بحث انحرافی است. وی گفت: بازار در رقابت شکوفا می‌شود که رقابت یا باید داخلی باشد یا با خودرو‌های خارجی، اما نکته مهم این است که رقابت با خودرو‌های خارجی نباید به تخریب چرخه تأمین تولید داخلی منجر شود.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری افزود: واردات در صورتی می‌تواند اتفاق بیفتد که منابع ارزی کافی را در اختیار داشته باشیم، این در حالی است که تحریم سالانه ۴۰ میلیارد دلار یعنی حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد ارزی ما را کاهش داده است، بنابر این در این شرایط نمی‌توانیم واردات خودرو داشته باشیم، اما اگر امکانش وجود داشته باشد حتماً باید در کنار تولید داخلی واردات داشته باشیم البته با تعرفه مناسب، نه اینکه تعرفه‌ای برای خودرو‌های وارداتی وضع کنیم که دوباره صنعت نوزاد خودروسازی ما به همین روند فعلی خود به کار ادامه دهد. همتی گفت: همچنان داریم به صنعت خودروسازی وام و امکانات می‌دهیم و قیمت آن را طوری تعیین می‌کنیم که شرایط خود را حفظ کنند، اما باید گفت می‌توان اقداماتی انجام داد که صنعت خودروسازی ما اشتغال خوبی ایجاد کند.
جلیلی: حمایت از خودروی داخلی را مشروط می‌کنم
سعید جلیلی نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هم در اظهار نظری از تدوین سند جامع و راهبردی برای رونق صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی کشور به منظور افزایش کیفیت خودرو‌های داخلی در دولت جهاد و جهش خبر داده است.
جلیلی درباره برنامه‌اش برای رونق صنایع خودروسازی گفت: صنعت خودرو یکی از صنایعی است که گردش مالی‌اش حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان و پراشتغال‌ترین صنایع کشور است. وی تأکید کرد: به همین علت دولت حتماً باید در این باره برنامه دقیق و مشخص داشته باشد؛ هم از نظر حجم بالای گردش مالی این صنعت و هم از نظر حجم بالای اشتغالی که در آن وجود دارد، اما متأسفانه در کشور چند نقص اساسی در این زمینه داریم. نخست آنکه سندی جامع و راهبردی اساسی برای این صنعت که مورد وفاق تمام کنشگران این عرصه باشد، نداریم. نامزد انتخابات ریاست جمهوری افزود: متناسب با همین موضوع، ایراد‌های دیگر نیز وجود دارد و آن اینکه نهاد بالادستی که بتواند بر تمام بخش‌های این صنعت نظارت داشته باشد، نداریم. وی افزود: ما برای تدوین سند بالادستی صنعت خودرو و رئوس آن فکر کردیم و این سند نوشته شده است. جلیلی درباره اینکه آیا با واردات خودرو‌های خارجی موافق است یا تولید و عرضه خودرو صرفاً باید در اختیار خودروسازان داخلی باشد، گفت: یکی از ایراد‌هایی که وجود دارد این است که به علت نداشتن راهبرد در صنعت خودروسازی کشور، این صنعت به جای اینکه مولد و مستقل باشد بیشتر به صنعت مونتاژ تبدیل شده است. وی افزود: این دو موضوع با هم بسیار متفاوت است، زیرا وقتی مولد باشیم برای قطعه سازان متناسب با شرایط تولید تصمیم می‌گیریم؛ باید میان کارخانه‌های خودروسازی و قطعه‌سازی در کشور چرخه‌ای منسجم وجود داشته باشد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: نمی‌شود سه خودرو ساز داشته باشیم و هر یک واحد تحقیق و توسعه جداگانه‌ای برای تولید قطعه‌های مختلف داشته باشند، این روند به علت نداشتن سند راهبردی و نهاد نظارتی بالادستی، هزینه‌ها را افزایش می‌دهد پس باید به این موضوع توجه شود. جلیلی درباره حمایت دولت از صنایع خودروسازی تأکید کرد: حمایت دولت باید مشروط باشد، زیرا نمی‌شود بگوییم، چون می‌خواهیم از تولید داخلی حمایت کنیم، مثلاً تعرفه را بالا می‌بریم یا واردات را ممنوع می‌کنیم تا کسی نتواند خودرو وارد کند.
وی افزود: کلیت این حرف درست است، اما باید دانست چه وقت قابل تأیید است؟ زمانی که منجر به کاهش کیفیت و افزایش قیمت‌ها نشود؛ پس در هر دو موضوع دولت باید برنامه داشته باشد. جلیلی تأکید کرد: در برنامه‌ای که ما داریم از صنعت خودروسازی حمایت جدی می‌شود، اما این حمایت، باید مشروط به افزایش کیفیت و کاهش قیمت باشد. بهترین راه برای تحقق این هدف این است که بتوانیم برای تولید و عرضه محصولات متناسب با تقاضا در جامعه، تعادل ایجاد کنیم.
زاکانی: انحصار را می‌شکنم
نخستین اقدام دولت اقدام و اصلاح در بحث خودرو، شکستن انحصار و شفاف کردن صنعت قطعه‌سازی است.
علیرضا زاکانی، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برای رونق صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی چه برنامه‌ای دارید، افزود: نخستین کاری که می‌کنیم این است که انحصار را می‌شکنیم و از این وضع اسفناکی که در صنعت خودرو است، عبور می‌کنیم. با بهره‌مندی از توانمندی‌ها و شرایطی که در متن جامعه است صنعت قطعه‌سازی را شفاف می‌کنیم تا در انحصار بخشی از جامعه نباشد، لذا مهم‌ترین اقدام ما شکستن انحصار و توجه به توانمند‌سازی و به روز کردن صنعت خودرو و ارتباط هر چه بیشتر میان این صنعت با دانشگاه است. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا موافق واردات خودرو‌های خارجی هستید یا معتقدید که انحصار خودرو باید در اختیار خودروسازان داخلی باشد، افزود: با واردات ماشین‌های خارجی هم مخالفتی نداریم، اما آن‌ها که تمایل به این خودرو‌ها دارند باید پول و مالیات حسابی بدهند و کسی که می‌خواهد شیک و استفاده ویژه کند باید هزینه آن را بپردازد.
مهرعلیزاده: صنعت خودرو باید رقابتی شود
محسن مهرعلیزاده هم قطعه‌سازی را از خودروسازی مهم‌تر دانست و گفت: ایران می‌تواند هاب منطقه در قطعه‌سازی باشد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه توان قطعه‌سازی در کشور ما بسیار توسعه یافته است، گفت: اگر یک هاب در خصوص قطعه‌سازی در کشور ایجاد کنیم می‌توانیم قطعه فروشی را در منطقه باب کنیم که از سوی دیگری برای تأمین این بازار می‌توانیم قطعه‌سازی را تقویت کرده و ارتقا دهیم. وی با ابراز مخالفت در خصوص واردات صرف خودرو گفت: با انحصار صرف نیز موافق نیستم.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: در دنیا موضوعی با عنوان تعرفه گمرکی وجود دارد که ابزاری برای کنترل بازار است. کنترل بازار خودرو به نحوی باید باشد که هم کیفیت محصول افزایش یابد و هم استاندارد‌ها رعایت شود و از سویی دیگر بهره وری ارتقا یافته و قیمت تمام شده کاهش پیدا کند. وی اضافه کرد: باید بازار رقابتی برای خودرو‌ها ایجاد شود که در خصوص صنعت خودروی ایران باید این کار صورت گیرد.
مهرعلیزاده گفت: باید تلاش کنیم به هر نحوی از طریق تغییر مالکیت خودروسازی‌ها با تغییر در مدیریت آن‌ها کاری کنیم که خودروساز‌ها بتوانند به شکل رقابتی کار انجام دهند. وی اقتصاد صنعت خودروسازی را اقتصادی قابل تکیه بیان کرد و افزود: حتما باید از بعد کیفیت نیز به خودروسازی رسیدگی کنیم که به مشتری اجحاف نشود. مهرعلیزاده پایش کیفیت خودرو، کنترل قیمت تمام شده آن و افزایش بهره وری را در صنعت خودروسازی مهم خواند. وی گفت: از سویی دیگر توزیع نیز باید به نحوی باشد که خودرو را از حالت کالای بورسی خارج کنیم به گونه‌ای که بخشی از قدرت تخریب نقدینگی به سمت خودرو نرود تا تولید را تحت تأثیر خود قرار ندهد.
رضایی: خودروسازی ما ناقص متولد شد
با اصلاح تعرفه‌ها و حرکت به سمت واردات خودرو‌های خارجی، بازار صنعت خودروی کشور را رقابتی و اصلاح می‌کنیم.
محسن رضایی میرقائد در پایان گفت‌وگوی ویژه خبری در جمع خبرنگاران گفت: خودروسازی ما از ابتدا ناقص متولد شد و درحالیکه این صنعت با خودروسازی کره‌جنوبی همزمان تشکیل شد، اما صنعت ما از خودروسازی کره‌جنوبی بسیار عقب‌تر است. من اقتصاد را باز معماری خواهم کرد و حتماً خودرو‌های خارجی را به صورت مرحله‌ای وارد خواهیم کرد تا رقابت ایجاد شود.
نامزد انتخابات ۱۴۰۰ ریاست جمهوری اسلامی ایران افزود: خوشبختانه قطعه‌سازی ما در وضعیت خوبی است و می‌توانیم در این بخش صادرات هم داشته باشیم که باید تقویت شود. خیلی از کشور‌ها دنبال خودروسازی نرفتند، اما در قطعه‌سازی حرف زیادی برای گفتن دارند.
رضایی همچنین هیبریدی کردن خودرو‌های داخلی و برقی کردن خودرو‌های عمومی را در شهر‌ها از اولویت‌های اصلی خود دانست و گفت: با برقی یا هیبریدی کردن خودرو‌های عمومی در مصرف سوخت صرفه جویی زیادی می‌شود که می‌توانیم با صادر کردن آن ارز فراوانی وارد کنیم. وی وجود ۳۵۰ هزار خودروی سنگین که ۱۵۰ هزار خودروی آن فرسوده و ۲۰۰ هزار خودروی دیگر را که مصرف بالای ۵۰ لیتر گازوئیل دارند از دیگر مشکلات بخش حمل و نقل کشور دانست و گفت: با استفاده از منابع موجود و بهینه‌سازی منابع و مصارف موجود می‌توانیم نوسازی و بهینه‌سازی ناوگان موجود را عملی‌سازیم.
تولید مشترک خودرو با شرکای منطقه‌ای
قاضی زاده هاشمی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری هم گسترش بازار خودرو به خارج از مرز‌های کشور و تولید مشترک با کشور‌های دیگر را علاج صعنت خودرو عنوان کرده و معتقد است: به علت وجود انحصار و الزام ما برای حمایت از تولید داخل، باعث شده تولیدکننده دنبال ارتقای کیفیت نباشند. ما معتقدیم بازار ۸۰ میلیونی برای خیلی از تولیدات و ایجاد رقابت برای آن تولیدات بازار کوچکی است. ما باید استاندارد‌ها را بالا ببریم، باید با قوت و قدرت فرایند تولید را اصلاح کنیم.
هزینه‌های بالاسری را کاهش بدهیم. باید نقدینگی کشور را که توسط این صنایع به گروگان گرفته شده، آزاد کنیم. اما فراتر از این‌ها آن چیزی که بنیادین هست باید برنامه ریزی کنیم برای بازار ۶۰۰ میلیونی. یعنی بازار منطقه و زنجیره تأمین ما این بازار ۶۰۰ میلیون نفری باشد. یعنی به جای اینکه همه کار را داخل کشور انجام بدهیم با داشتن شرکای منطقه‌ای به صورت مشترک خودرو تولید کنیم، تا قدرت رقابت جهانی پیدا کنیم.