اقتصاد ۲۴-طی چندسال اخیر، متاسفانه دولت به‌جای سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد در بخش تولید و اشتغال‌زایی، با انواع یارانه‌ها، کمک‌های معیشتی و سبد‌های کالا، موجب شده مردم مدام چشم به دست دولت داشته باشند، اما این کمک‌های بسیار جزیی و اندک در حالی‌که کف تورم کشور ۵۳ درصد است، گره‌ای از هزاران گره معیشت مردم نمی‌گشاید و مشکلی از نخواندن دخل‌وخرج آنان حل نمی‌کند. نکته عجیب، اما این است که دولت‌ها، همچنان این روند را که دقیقا با «کرامت» مردم در نقطه تعارض قرار دارد، ادامه می‌دهند.
در این رابطه «فراز» گفتوگویی داشته است با حسن حمزه‌زاده، مدیرعامل مجمع خیرین کشور و نظر وی را در رابطه با توزیع «کارت هوشمند تغذیه» جویا شده است.
روش‌های این‌چنینی را برای مبارزه با فقر تا چه حد موثر می‌دانید
در این‌که اوضاع مردم خراب است، شک و بحثی نداریم. ما که به‌عنوان مجمع خیرین کشور با خیریه‌های مختلف و افراد تحت پوشش آن‌ها در تماس هستیم، متوجه وضعیت بد معیشتی مردم هستیم. مقام معظم رهبری هم در نشست اخیر با دولت در مورد وضعیت معیشتی مردم صحبت کردند. خیرین به انحاء مختلف و به‌طور مداوم در حال ارسال بسته‌های کمک معیشتی برای نیازمندان هستند. الان کف قیمت میوه‌ها ۵۰ هزار تومان است! به این ترتیب حتما عده‌ای میوه را از سبد خود حذف می‌کنند. انجام چنین اقداماتی درپی یارانه و هزینه کمک معیشتی چندان زیبنده جمهوری اسلامی نیست. اما باید بپذیریم که مردم در شرایط سختی قرار دارند.
کرامت مردم ...؟
با توجه به وضعیت اقتصادی مردم، طبیعی است که چنین روش‌هایی نه تنها مشکلات معیشتی مردم را حل نخواهند کرد، بلکه تاثیر منفی بر کرامت مردم خواهد گذاشت. شما اگر به مناطق فقیر نشین و اطراف میدان شوش بروید، افراد کارتن خوابی را خواهید دید که به‌شدت در فقر به‌سر می‌برند. تعدادی از خیرین شبانه بین این افراد غذا توزیع می‌کنند و گرم‌خانه تدارک می‌بینند. بعضی از خانواده‌های پرجمعیت در این مناطق شبی تا ده پرس غذا دریافت می‌کنند. اما با این کار عملا چه اتفاق خاصی می‌افتد؟ ما قرار نیست «گداپروری» کنیم؛ آن‌هم در برخورد با مردم کرامت‌مندی که در حال تحمل شرایط بسیار سختی هستند. وقتی کارمندی یا کارگری همراه فرزندش برای خرید می‌رود، با توجه به موجودی کارتش ممکن است سر صندوق دو سه قلم از اجناسی را که برداشته، حذف کند و طبعا صدای اعتراض فرزندش بلند می‌شود و همین موجب شرمندگی سرپرست خانواده خواهد شد. نوسان در قیمت‌ها، مردم را در شرایط بسیار نامطلوبی قرارداده و این روش‌ها (کارت تغذیه هوشمند) هم جواب نخواهد داد.
آیا خیرین اولویت بندی دارند؟
طبعا وقتی نیازمندی‌ها را در یک سبد قرار می‌دهیم، اولویت‌بندی‌هایی انجام می‌شود، طبیعی است که اگر کودکی شب سر گرسنه روی زمین می‌گذارد حتما اولویت با سیر کردن و رفع محرومیت اوست. اما دولت نباید انتظار داشته باشد که فقط خیرین در رفع محرومیت‌های اجتماعی مشارکت داشته باشند. مگر می‌شود توان و بودجه خیران را با توان و بودجه دولت مقایسه کرد؟ توان خیرین به تنهایی کافی نیست. یک کارگر و کارمند باعزت و کرامت هم امروز با دست خالی به خانه‌اش می‌رود. او مجبور است گاهی نیاز‌های فرزندانش را نادیده بگیرد. همین عدم تعهد دولت و ورود تعداد زیاد خیرین و سمن‌ها، موجب شده این حوزه‌ها با یک روند و سیاست خاص، اداره نشوند. مثلا برای یک خیر مشخص نیست که جامعه هدفش که قرار است به آن کمک کند، فقط از او دارد کمک می‌گیرد یا دولت و سمن‌ها و خیر‌های دیگر و بهزیستی هم در این حوزه حضور دارند. اطلاعات جامع و اولویتبندی و در واقع یک بانک اطلاعاتی منسجم در این زمینه وجود ندارد تا خیران و دولت و سمن‌ها و بهزیستی با دید بازتری جامعه هدف خود را برای کمک انتخاب کنند. با این روش می‌توان کارت ملی نیازمند را به خیر متصل و مشکل او را حل کرد و همین موجب شده یک نفر یا یک خانوار گاهی از چند جا کمک بگیرد و یکی هم که حیای بیشتری دارد یا صدایش به‌جایی نمی‌رسد دستش از خدمات خالی مانده.
دولت در کجای کار قرار دارد؟
رفع نسبی فقر و محرومیت و داشتن یک بیمه اولیه و برخورداری از حداقل امکانات برای شهروندان یک مملکت از وظایف دولت است، وظیفه خیرین نیست. مگر این‌که ما بیائیم شیفت کنیم و جای دولت و خیرین را عوض کنیم! بدیهی است که برخورداری از حداقل‌های زندگی، در همه کشورها، چه توسعه‌یافته و چه توسعه‌نیافته از وظایف دولت است. شما ببینید از ابتدای شیوع کرونا چقدر به مردم کمک شده است؟ و این کمک‌های دولتی عملا تا چه حد مشکل مردم را حل کرده‌اند؟ آیا کمک‌های دولتی توانسته آسیبی را که کرونا به اشتغال وزندگی افراد زده را جبران کرده؟ آیا در کشور‌های دیگر هم به همین میزان بسیار اندک به مردم کمک شده؟ مسلما نه. تا آن‌جا که من اطلاع دارم حتی به یک دانشجوی خارجی که در کشور خارجی درس می‌خواند، علاوه بر کمک هزینه‌های دانشگاه، به دلیل پاندمی کرونا، دولت به هر دانشجو در ماه ۴۰۰ یورو هم پرداخت می‌کند، و البته نه در یک کشور ثروتمند، بلکه در ایتالیا که می‌دانیم وضعیت اقتصادی چندان مساعدی هم ندارد، سطح کمک به مردم در کشور ما در نظر گرفته نمی‌شود. در کشور‌های مختلف خیرین هرگز در بخش‌هایی که مربوط به دولت است وارد نمی‌شوند. اما متاسفانه در کشور ما تا حدودی جای دولت و خیرین عوض شده؛ خیرین در حوزه‌های مختلف وارد شده‌اند، و همین موجب شده که دولت در آن حیطه از وظیفه خود شانه خالی کرده و کل مسئله را به حوزه خیرین سپرده است.
منبع: فراز