اقتصاد ۲۴- مسعود خوانساری رییس اتاق بازرگانی تهران روز دوشنبه در صفحه شخصی خود در توییتر نسبت به بروز تورم بالا در انتهای سال هشدار داد و نوشت: طبق آمار بانک مرکزی میزان نقدینگی از ۳۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و نسبت به دو سال پیش ۲ برابر شده است. اگرچه طی ماه‌های گذشته نسبت به عواقب افزایش نقدینگی بر اقتصاد و تورم هشدار داده شده «امادریغ». با این روند در ماه‌های آینده دولت با تورمی روبه‌رو خواهد شد که هیچگاه در کشور تجربه نشده است. با توجه به سخنان رییس اتاق بازرگانی تهران و کسری بودجه ۳۵۰هزارمیلیارد تومانی دولت و قول و وعده‌های رییس‌جمهور جدید در خصوص پرداخت یارانه به اقشار ضعیف جامعه باید دید این بودجه به چه صورت و از چه منبعی تامین خواهد شد؟ براساس این گزارش؛ در یک اقتصاد سالم و مولد، رشد نقدینگی نتیجه رشد تولید است، در این شرایط هرچه نقدینگی افزایش پیدا کند همچنان مابه ازای آن کالا و خدمات وجود دارد و رابطه عرضه و تقاضا متناسب می‌ماند. درحالی که در یک اقتصاد غیرمولد و ناسالم در ازای رشد نقدینگی، کالایی تولید نمی‌شود و در نتیجه، افزایش نقدینگی مستقیما به جهش تورم دامن می‌زند و نقدینگی مجموع اسکناس‌ها و مسکوکات و سپرده‌های دیداری در کشور است و پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی، اجزای نقدینگی به حساب می‌آیند و نقدینگی از طریق اجزا و ترکیب آن قابل تحلیل است. حجم پایه پولی در پایان خرداد ماه امسال مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان را شکست. این متغیر پولی تورم‌ساز در یک سال منتهی به خرداد امسال ۱۱۷ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است، به بیان دیگر روزانه بالغ بر ۳۲۰ میلیارد تومان پول چاپ شده است.
رشد نقطه به نقطه شبه‌پول بی‌سابقه است
نقدینگی دیگر متغیر پولی نیز در خردادماه رقم ۳ هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان را رد کرده است. رشد نقطه به نقطه نقدینگی در خردادماه بالغ بر ۳۹ درصد به ثبت رسیده است. رشد ماهانه و سه‌ماهه نقدینگی نشان می‌دهد که افزایش این متغیر تورم‌ساز تا حدودی آرام گرفته و در روند نزولی قرار گرفته است. همچنین رشد نقطه به نقطه شبه‌پول در خردادماه امسال در ۶ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. حجم نقدینگی موجود در اقتصاد ایران در پایان خردادماه سال جاری به رقم ۳ هزار و ۷۰۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد نقطه به نقطه این متغیر تورم‌ساز در خرداد امسال، ۳۹.۴ درصد به ثبت رسیده است و می‌توان بیان کرد که از پایان خرداد ۹۹ تا پایان خرداد ۱۴۰۰ متوسط به‌طور روزانه ۲.۸ هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی توسط نظام بانکی صورت گرفته است و رشد نقطه‌ای نقدینگی در خردادماه نسبت به رشد نقطه‌ای همین متغیر در اردیبهشت‌ماه با افزایشی جزیی مواجه بوده است. براساس اعلام بانک مرکزی حجم نقدینگی در ۱۲ ماهه منتهی به خردادماه امسال ۳۹.۴ درصد رشد داشته که نسبت به پایان اسفندماه سال گذشته ۶.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: CGT اهرم فشار بر سفته‌بازان
پیمان مولوی، اقتصاددان و دبیر کل انجمن اقتصاددانان ایران در این خصوص معتقد است؛ امیدواری زیادی وجود دارد که در دولت جدید مذاکرات وین به نتیجه برسد و با آزاد شدن منابع بلوکه‌شده ایران روند اقتصادی کشور تغییر کند.
مولوی در این باره به «اعتماد» گفت: نقدینگی ۳۷۰۰ هزارمیلیارد تومانی بدون به نتیجه رسیدن مذاکرات وین و تغییر ندادن نرخ بهره بانکی تورم کشور را بالاتر از سال ۱۳۹۹ خواهد برد و این موضوع در اقتصاد کاملا طبیعی است.
رمقی برای اقتصاد کشور باقی نمانده است
این اقتصاددان در ادامه با بیان اینکه تمامی برنامه‌های رییس‌جمهور جدید ناشی از خوشبینی‌ها از روند مذاکرات وین است، خاطرنشان کرد: مسلما یک بخشی از تحریم‌ها در ادامه مذاکرات برداشته خواهد شد، اما واقعیت این است که توان حرکت اقتصاد ایران با رویه کنونی از بین رفته است زیرا از یک طرف نگران رشد اقتصادی و از سوی دیگر با مشکلات ساختاری در اقتصاد مواجه هستیم که این مشکل تنها با رفتن به سمت اقتصاد رقابتی و اقتصاد آزاد قابل حل است که اصلا کار راحتی نیز به نظر نمی‌رسد و ذینفعان در اقتصاد ایران این اجازه را فعلا نداده‌اند. مولوی تصریح کرد:، اما باید دید بالاخره به این نتیجه می‌رسند که این بازی برد - برد برای همه مردم ایران است تا اقتصاد به سمت رقابت حرکت کند یا نه شبیه دهه‌های قبل با تورم اقتصاد کشور را پیش ببریم، این پرسشی است که پاسخ ساده‌ای ندارد، اما امیدوار بودیم جوابی برای آن پیدا می‌شد.
اقتصاد بازار تبدیل به تابو شده است
این اقتصاددان ادامه داد: متاسفانه ذینفعان در ایران چنان نعل وارونه‌ای زده‌اند که حرکت به سمت اقتصاد بازار تبدیل به یک تابو شده و این موضوع خود باعث نگرانی هم شده است. مولوی خاطرنشان کرد: اقتصاد هیچ کشوری با وجود شرایط تحریمی رشد نمی‌کند و کلیه عوامل کلان اقتصادی نیز این موضوع را به ما نشان می‌دهد. از زمانی که تحریم‌ها به اوج خود رسیده‌اند متوسط رشد اقتصادی در ایران صفر شده است.
فرار ۱۰ میلیارد دلاری سرمایه از کشور
او با بیان اینکه قدرت خرید امروز به‌شدت افت کرده، گفت: براساس آمار‌های اتاق بازرگانی تهران هر سال۱۰ میلیارد دلار فرار سرمایه از کشور انجام می‌شود و آنچه مهم است این است که تشکیل سرمایه ثابت سال‌هاست وجود ندارد و نقطه استهلاک از نقطه سرمایه ثابت نیز رد شده است.
مولوی تصریح کرد: تحریم‌ها بالاخره باید روزی به اتمام برسند و نکته بعدی اینکه ضرورت دارد تا دولت و نهاد‌های دولتی از اقتصاد کشور خارج شوند و اقتصاد را به سمت اقتصاد رقابتی پیش ببرند که در این راستا می‌توانند کشور‌هایی مانند چین، اندونزی یا حتی ترکیه را الگو قرار دهند، اما متاسفانه این نگرش در اقتصاد ایران هنوز وجود ندارد و دولت و اقتصاد دولتی همچنان وجود دارد و این‌گونه تفکر‌ها نمی‌تواند پتانسیل یک اقتصاد پویا را داشته باشد.