اقتصاد ۲۴- هر چند چین به عنوان اصلی‌ترین صادرکننده کالا در میان تمام کشور‌های جهان شناخته می‌شود، اما این کشور برای تامین نیاز‌های خود یکی از اصلی‌ترین واردکنندگان کالا نیز به شمار می‌رود. این کشور برای تامین نیاز‌های تجاری خود از بسیاری از کشور‌های جهان وارداتی گسترده داشته و ایران نیز در این فهرست قرار دارد، هر چند رقم صادراتی ایران به چین فاصله‌ای قابل توجه حتی با رقبای منطقه‌ای دارد، اما کماکان در فهرست تجارت خارجی این کشور قرار دارد.
بنا بر آمار اتاق بازرگانی ایران، میزان صادرات نفت ایران به چین در ۷ ماه اول سال ۲۰۲۱ حدود ۱۱ میلیون دلار بوده است، آن هم در حالی که چین تا پیش از این یکی از اصلی‌ترین مشتریان نفت ایران بوده است، به نظر می‌رسد چینی‌ها در این ۷ ماه نفت خود را از مجرای دیگر تامین کرده‌اند، زیرا درست در زمانی که میزان صادرات نفت ایران به چین به ۱۱ میلیون دلار رسیده، عربستان سعودی به عنوان اصلی‌ترین صادرکننده نفت خام به چین ۲۳ میلیارد دلار نفت به چین فروخته است، یعنی ۲۰۰۰ برابر ایران. همچنین بر اساس آمار اداره گمرک چین، صادرات نفت عربستان به چین در ماه آگوست نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد افزایش داشته است.
خوانساری: کشور‌های منطقه سهم صادرات کالا‌های نفتی ایران را تصاحب کرده‌اند
در همین رابطه مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران در توییتی از این کاهش انتقاد کرده و نوشته است؛ میزان صادرات کالا‌های نفتی ایران به چین با افت شدید در ۷ ماهه سال به ۱۱ میلیون دلار رسیده در حالی که سال ۲۰۱۸ این عدد ۹۵۳۹ میلیون دلار بوده و در این مدت کشور‌های منطقه سهم صادرات کالا‌های نفتی ایران را تصاحب کرده‌اند و با ادامه تحریم‌ها اقتصاد ایران فرصت‌های بیشتری را از دست می‌دهد. کارشناسان حوزه تجارت خارجی بر این باورند که کاهش صادرات ایران با وجود امضای قرارداد ۲۵ ساله و عضویت در سازمان همکاری شانگ‌های بسیار دور از انتظار است، چراکه زمانی که چنین قرارداد طولانی و استراتژیکی امضا می‌شود، معمولا سیاست‌های عمومی هم در آن لحاظ می‌شوند، با امضای سند برنامه همکاری جامع فیمابین ایران و چین در مدت ۲۵ سال، طرفین تاکید دارند این سند ظرفیت‌ها و چشم‌انداز همکاری دوجانبه ایران و چین در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، فرهنگی را مدنظر قرار داده و بیش از پیش توسعه مداوم و مشارکت جامع راهبردی دو کشور را مورد توجه قرار خواهد داد. در جریان امضای این سند بین ایران و چین و محتوای اقتصادی آن با تاکید بر حوزه تجارت بررسی گزارش تجاری دو کشور قابل توجه است.
حسن خسروجردی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در این باره به «اعتماد» گفت: در دو دولت گذشته میزان صادرات نفت خام ایران به کشور چین بسیار کم شد و کشور‌هایی نظیر عربستان، عمان و عراق و سایر کشور‌های منطقه توانستند جایگزین ایران در فروش نفت خام به این کشور شوند و این کشور‌ها از به حاشیه رفتن ایران در این مدت بیشترین استفاده را کردند.
بیشتر بخوانید: عزم جزم دولت برای همکاری نفتی با چین
در ماه‌های آینده این کاهش جبران خواهد شد
رییس سابق اتحادیه نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه در ماه‌های آینده این کاهش جبران خواهد شد، ادامه داد: با توجه به عضویت ایران در سازمان همکاری شانگ‌های به نظر می‌رسد سفارشات کشور‌های عضو این سازمان، بیشتر از قبل شود و بسیاری از گره‌ها باز خواهند شد، ضمن اینکه بنده هم عازم سفر به ترکیه برای ملاقات با چینی‌ها برای عقد یک قرارداد هستم و امیدواریم با سیاستگذاری‌های مناسب مشکلات کمتر از قبل شود. این عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی خاطرنشان کرد: چینی‌ها در این مدت در بخش جاده‌ای، راه‌آهن و ... سرمایه‌گذاری‌هایی در ایران داشته‌اند و همچنان هم خواستار سرمایه‌گذاری در این بخش هستند و در سایر پروژه‌های صنعتی نیز با ما همکاری دارند و اغلب قطعات‌مان در بخش صنعتی را از این کشور تامین می‌کنیم. خسروجردی با اشاره به جاده‌سازی چینی‌ها گفت: چین در بسیاری از کشور‌هایی که با آن‌ها متحد شده پروژه‌های راهسازی را در دست گرفته و این موضوع تنها مربوط به ایران نیست.
دپوی نفت در بندر دالیان چین اشتباه بود
این عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با بیان اینکه در این مدت رقبای ایران حذف نفت ایران به چین را جبران کردند، گفت: وزیر نفت در دولت گذشته کمی به صادرات نفت به چین بی‌توجه بود البته همان زمان هم ما به این قضیه اعتراض داشتیم و در پی این انتقادات از اشتباهات دولت در خصوص دپوی نفت در بندر دالیان چین شکایت‌هایی هم از بنده شد و به دادگاه هم رفتم و در حال حاضر نیز تا بخواهیم مجددا به ارقام گذشته صادرات نفت به این کشور بازگردیم نیازمند زمان بیشتری هستیم.
خسروجردی با بیان اینکه مصرف نفت در کل دنیا رو به کاهش است، تصریح کرد: تا سال ۲۰۳۰ نفت جایگاه امروز خود را از دست می‌دهد و خودرو‌ها اغلب برقی و هیبریدی می‌شوند و سوخت فسیلی کمتر از قبل مصرف می‌شود.
رییس اتاق بازرگانی ایران و آفریقا افزود: البته در این مدت بسیاری از انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی جایگزین نفت خواهد شد و پتروشیمی و گاز رونق بیشتری پیدا خواهند کرد و ایران هم باید برای به حداکثر رساندن میزان بهره‌وری ظرفیت‌های جدید تولید خود، بازار‌های صادراتی تازه‌ای در کشور‌های همسایه بیابد.
انتقاد رییس اتاق بازرگانی ایران و چین از افشای آمار صادرات نفت
مجیدرضا حریری، رییس اتاق ایران و چین نیز از آمار منتشر شده توسط «اتاق پژوهش‌های ایران» انتقاد کرده و گفته است: «نمی‌دانم این آمار را از کدام مجرا و با چه مجوزی منتشر کرده‌اند، اما نباید روش‌ها و میزان فروش در دوران تحریم‌ها را افشا کنیم.» حریری با اذعان به اینکه «صادرات نفتی ما به چین نسبت به سال‌های ۹۴ و ۹۵ کاهش پیدا کرده و این آمار با کمی شیطنت پخش شده است»، بیان کرده: سال گذشته حدود ۳۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم. پس چگونه ۴۰ میلیارد دلار کالا وارد کرده‌ایم؟ وقتی صادرات غیرنفتی ما کفاف نیمی از واردات ضروری ما را نمی‌دهد، پس «حتما» بقیه پول آن با فروش نفت تامین شده است.