اقتصاد ۲۴- افت نسبی تقاضا و بهبود شرایط تولید و عرضه مرغ زمینه کاهش قیمت خرده‌فروشی هر کیلوگرم از این ماده پروتئینی را به 30تا 32هزار تومان فراهم کرده است. همزمان این روزها مصرف‌کنندگان شاهد سیر صعودی قیمت هر شانه تخم‌مرغ تا 65هزار تومان هستند.
فعالان صنفی تثبیت شرایط تامین نهاده‌های تولید و رشد تولید در فصول سرد سال را زمینه رشد عرضه و واقعی شدن قیمت مرغ می‌دانند و تأکید می‌کنند تغییر رفتار مصرف‌کنندگان برای تعیین اولویت‌های سبد خانوار به خرید مایحتاج تحصیل دانش‌آموزان در مهرماه و تداوم سیر صعودی نرخ تورم از عوامل مؤثر در افت تقاضای خرید این ماده پروتئینی بوده است. با برومند چهارآیین، رئیس هیأت‌مدیره شرکت مادرتخصصی توسعه صنعت طیور کشور گفت‌وگو کرده‌ایم.
علت اصلی کاهش اخیر قیمت مرغ چیست؟
رشد عرضه و کاهش تقاضا 2علت اصلی کاهش اخیر قیمت خرده‌فروشی مرغ بوده است. در بخش تقاضا به‌دلیل کاهش روزبه‌روز قدرت خرید و تغییر اولویت‌های خرید مصرف‌کنندگان در مهرماه مواجه هستیم.
در بخش عرضه نیز هر ساله با خنک‌تر شدن هوا شرایط برای وزن‌گیری جوجه‌ها و رشد تولید مرغ فراهم می‌شود. با فاصله گرفتن از گرمای تابستان اکنون شاهد افزایش 30گرمی وزن‌گیری جوجه‌ها در دوره پرورش هستیم که این افزایش وزن‌گیری زمینه رشد 30هزار تنی عرضه مرغ در هر ماه را فراهم کرده است.
با این شرایط شاهد کاهش قیمت هر کیلوگرم مرغ تازه از 45هزار تومان به 30تا 31هزار تومان هستیم. میزان عرضه مرغ، با نرخ مصوب 24هزار‌و900تومان، در میادین میوه‌و‌تره‌بار نیز افزایش یافته است. با این روند شاهد کاهش 14تا 15هزار تومانی قیمت مصرف‌کننده هر کیلوگرم مرغ نسبت به اوج افزایش قیمت این ماده پروتئینی هستیم.
چه عواملی در افت تقاضای خرید مرغ در مهرماه جاری مؤثر بوده است؟
همواره با فرارسیدن فصل پاییز، بخشی از هزینه‌های سبد مصرفی خانوارها به خرید مایحتاج تحصیل فرزندانشان مانند نوشت‌افزار منتقل می‌شود و خرید سایر اقلام کاهش می‌یابد. امسال نیز تداوم تدریس آنلاین در فضای مجازی هزینه‌های ناخواسته‌ای را به خانوارها تحمیل کرده و موجب تغییر اولویت‌های خرید آنها شده است.
علاوه بر آن قدرت خرید اقشار کم‌درآمد و حقوق بگیر به‌دلیل رشد مداوم تورم نقطه‌به‌نقطه کاهش یافته است. با شرایط موجود اگر تورم کنترل نشود، قدرت خرید این اقشار بیش از پیش کاهش یافته و این اقشار از مصرف مواد پروتئینی مانند گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات محروم می‌شوند.
اگرچه نمی‌توان به‌طور قطعی میزان افت تقاضای خرید مرغ را برآورد کرد اما روند کاهشی قیمت این محصول نشان می‌دهد با توجه به رقم ثابت ماهانه 100میلیون قطعه جوجه‌ریزی، در این بخش، شاهد رشد عرضه نبوده‌ایم اما با سردتر شدن هوا اکنون در 90درصد نقاط کشور شرایط برای پرورش طیور نسبت به تیر و مرداد‌ماه مناسب است که این امر موجب افزایش 30گرمی وزن‌گیری جوجه‌ها و رشد تولید و عرضه ماهانه 25تا 30هزار تن مرغ در بازار شده است.
با بهبود شرایط تولید و نیاز بازار میزان عرضه مرغ چقدر افزایش یافته است؟
نیاز بازار و میزان عرضه ماهانه مرغ 200تا 230هزار تن است. در فصول سرد سال به دلایل مذکور حتی با تثبیت میزان جوجه‌ریزی نیز تولید ماهانه مرغ بین 25تا 30هزار تن افزایش می‌یابد. علاوه بر آن رشد عرضه مرغ در میادین میوه‌و‌تره‌بار به نرخ مصوب نیز موجب شدت گرفتن روند کاهش قیمت مرغ می‌شود.
وضع تامین نهاده‌ها چگونه است؟
هرچند هنوز هم تحویل نهاده‌ها همچنان با تأخیر صورت می‌گیرد اما با استفاده از سامانه بازارگاه دست دلال‌ها از بازار این اقلام کوتاه شده و تولید‌کنندگان می‌توانند در نهایت این نهاده‌ها را تامین کنند. در این سامانه عرضه‌کننده و مصرف‌کننده نهاده مشخص است و از انجام معاملات صوری خبری نیست.
تنها مشکل تأخیر سامانه بازارگاه در عرضه نهاده‌هاست که آن هم ناشی از پیامدهای تحریم مانند مشکلات نقل و انتقال ارز یا مشکلات ناوگان حمل‌ونقل است.
با این روند قیمت تمام‌شده مرغ چقدر است؟
قیمت تمام‌شده واقعی هر کیلوگرم مرغ در مرغداری 21هزار تومان است، با این نرخ، باید قیمت مصرف‌کننده هر کیلوگرم مرغ گرم در بازار 30تا 31هزار تومان باشد. البته قیمت مصوب کنونی هر کیلوگرم مرغ در مرغداری 17هزار‌و100تومان است که با قیمت تمام‌شده 21هزار تومانی، 4هزار تومان فاصله دارد در نتیجه باید این نرخ اصلاح شود. اگر این نرخ مصوب تداوم یابد، با توجه به روند تورم، در ماه‌های آینده دچار کمبود عرضه می‌شویم.
واقعیت آن است که فعالان اقتصادی بنگاه خیریه نزده‌اند. زمانی که تولید به‌صرفه نباشد به شکل موقت از فضای تولید خارج می‌شوند که این کاهش تولید زمینه افت عرضه و افزایش قیمت‌ها را فراهم می‌کند. رویکرد وزیر جدید جهادکشاورزی نیز مخالفت با قیمت‌گذاری دستوری است.
بیشتربخوانید:تحویل ۷۸ هزار تن ذرت به مرغداران طلبکار
وزیر جدید معتقد است نباید از جیب تولید‌کننده به مصرف‌کننده یارانه داد. تولید‌کنندگان نیز این رویکرد را سازنده و رو به جلو می‌دانند. در چنین شرایطی مصرف‌کننده باید بتواند با خیال آسوده مرغ را به قیمت ثابت بخرد و به ایستادن در صف و عرضه چندنرخی این محصول در بازار مصرف نیازی نیست.
نرخ مصوب مرغ تا چه زمانی اصلاح می‌شود؟
تولید‌کنندگان در دولت گذشته تقاضای اصلاح نرخ مصوب مرغ به 21هزار تومان را ارائه کردند اما به‌دلیل تغییر دولت، هنوز شورای قیمت‌گذاری در وزارت جهادکشاورزی تشکیل نشده تا قیمت مصوب نهاده‌های تولید مانند ذرت، سویا، جوجه یک روزه و مرغ و تخم مرغ و... را بررسی کند.
منتظر تشکیل این کارگروه هستیم تا قیمت‌ها اصلاح شود و مصرف‌کنندگان در نیمه دوم سال بدون نگرانی قادر به خرید مرغ خارج از صف و به شکل چندنرخی باشند.
چه تضمینی وجود دارد که افزایش نرخ مصوب مرغ موجب بالا رفتن قیمت مصرف‌کننده این محصول نشود؟
با رشد تولید میزان عرضه مرغ افزایش یافته و شاهد شکل‌گیری بازار رقابتی هستیم. در چنین شرایطی حتی درصورتی که قیمت مصوب مرغ نیز افزایش یابد، میزان نوسان قیمت این محصول منطقی و معقول و 2تا 3هزار تومان در هر کیلوگرم خواهد بود اما باید توجه کرد قیمت جهانی برخی نهاده‌ها مانند سویا و ذرت در حال افزایش است، در نتیجه مرغداران که اکنون هر کیلوگرم سویا را به نرخ 3هزار‌و700تومان خریداری می‌کنند ناگزیر به خرید آن به قیمت 4هزار‌و200تومان خواهند شد.
این امر در افزایش هزینه تمام‌شده تولید مرغ تأثیر می‌گذارد و در نهایت می‌تواند زمینه افزایش 2هزار تومانی قیمت هر کیلوگرم مرغ در مرغداری و به تبع آن رشد نسبی قیمت مرغ در بازار مصرف را به‌دنبال داشته باشد.