اقتصاد ۲۴-سرمایه‌گذاری خطرپذیر که از آن با عنوان‌های «سرمایه‌گذاری جسورانه» یا «سرمایه‌گذاری کارآفرینی» نیز نام می‌برند، در واقع ایجاد سرمایه لازم برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های کارآفربن و مستعد است. این صنعت در جهان امروز روز به روز در حال گسترده شدن است و نشریه اکونومیست در سرمقاله خود معتقد است که این اتفاق، واقعه‌ای خوب برای اقتصاد جهان است!
ولادیمیر لنین معتقد بود که یک پیشتاز کوچک می‌تواند از طریق نیروی اراده، نیرو‌های تاریخی را برای تغییر نحوه عملکرد سرمایه‌داری جهانی مهار کند. حق با او بود. با وجود این، در نظام سرمایه‌داری جدید انقلابیون، بولشویک‌های ریشدار نیستند بلکه چندهزار سرمایه‌گذاری هستند که اغلب در سیلیکون، ولی مستقر بوده و کمتر از ۲ درصد از دارایی‌های نهادی جهان را در اختیار دارند.
بیشتر بخوانید: حکمرانی اینترنت بر جهان؛ اول مردم حالا همه چیز
در پنج دهه گذشته، صنعت سرمایه‌گذاری جسورانه (vc) ایده‌های کارآفرینان را تامین مالی کرده و موجب تحولی در کسب‌وکار جهانی و اقتصاد جهان شده است. هفت شرکت از ۱۰ شرکت بزرگ جهان بر پایه همین نوع سرمایه‌گذاری ایجاد شدند. پول vc بودجه شرکت‌های تولیدکننده موتور‌های جستجو، آی‌فون‌ها، خودرو‌های برقی و واکسن‌های برپایه mrna را تامین کرده است.
بازار بزرگ ریسک‌پذیری
حال ماشین رویای سرمایه‌داری خود نیز بزرگ و متحول‌تر شده است. به تازگی ۴۵۰ میلیارد دلار نقدینگی جدید وارد حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر شده است. این موتور توربورشارژ جهان سرمایه‌گذاری جسورانه با خود ریسک قابل‌توجهی به همراه دارد، از بنیانگذاران خودشیفته که نقدینگی را می‌سوزانند تا هدر رفتن اندوخته‌های بازنشستگی روی استارتاپ‌های بیش‌از حد ارزشگذاری شده.
اما در بلندمدت این روند موجب جهان‌تر شدن این صنعت می‌شود، به طوری که سرمایه را به محدوده وسیعی از صنایع هدایت کرده و VC را برای سرمایه‌گذاران معمولی در دسترس‌تر می‌کند. استخر بزرگتری از سرمایه که به دنبال جهان بزرگتری از ایده‌هاست، رقابت را تقویت خواهد کرد و احتمالا موجب بهبود نوآوری شده و به پویایی بیشتر سرمایه‌داری کمک می‌کند.
ریشه سرمایه‌گذاری جسورانه
ریشه مبحث vc به دهه ۱۹۶۰ برمی‌گردد که در آن زمان یک وصله ناجور برای جهان مالی بود. بر خلاف کت و شلوار‌ها و عمارت‌های همپتون وال استریت، عرصه VC ویلا‌های خودمانی کالیفرنیا را ترجیح می‌دهد. البته وجه تمایز این عرصه مورد تاکید عقل هم است. هر چقدر جریان اصلی مالی بزرگتر و کمی‌تر می‌شود و شرکت‌ها در تخصیص جریان نقدی و داریی‌های خود بالغ‌تر عمل می‌کنند، VC همچنان یک صنعت کوچک باقی مانده که به دنبال یافتن و تامین مالی کارآفرینانی است که با نشستن در کنار بانکداران باوقار در یک اتاق غریبه‌اند.
بیشتر بخوانید: افزایش مهاجرت با ویزای استارتاپی
نتایج شگفت‌انگیز بوده است. با وجود سرمایه‌گذاری تقریبا متوسط در دهه‌های اخیر، صندوق VC آمریکا روی شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کردند که حالا مجموع ارزش بازار آن‌ها دستکم ۱۸ هزار میلیارد دلار است. این رکورد نشان‌دهنده صعود سرگیجه‌آور پلتفرم‌های بزرگی نظیر گوگل است. یونیکورن‌های اخیری که با VC تامین مالی شده‌اند (استارتاپ‌های خصوصی با ارزشی بالغ بر یک میلیارد دلار) در عصر عرضه‌های اولیه به بلوغ رسیده‌اند. استارتاپ‌هایی نظیر ریویان و اسلک. در دهه طلایی گذشته، شاخص صندوق‌های VC آمریکا بازدهی ترکیبی ۱۷ درصدی سالانه داشته است. تنها برخی از صندوق‌های دیگر عملکرد بهتری از این صندوق‌ها داشته‌اند.
صدور موفقیت
موفقیت حالا به جنبه‌های دیگر صنعت مالی هم کشیده شده است. همانند شرکت‌های پشتوانه Vc درآمد‌های بادآورده درون صندوق‌های جدید مستقر شده‌اند. در همین حال، با توجه به نرخ بهره پایین، طرح‌های بازنشستگی، وسایل و شرکت‌های ثروتمند حاکمیتی در تب حسادت به VCها می‌سوزند و در تلاشند تا نقدینگی بیشتری به صندوق‌های اختصاصی خود تزریق کرده یا خود را به سلاح‌های VC مجهز کنند. از ابتدای امسال تاکنون تقریبا ۶۰۰ میلیارد دلار به این صندوق‌ها تزریق شده که ۱۰ برابر سطح یک دهه پیش است.
بیشتر بخوانید: تامین مالی طرح‌های دانش بنیان در قالب مسابقه کارویا اجرایی می‌شود
با ورود پول، VCها نفوذ گسترده‌تر و عمیق‌تری در اقتصاد پیدا کرده‌اند. موضوعی که زمانی تنها یک رفتار آمریکایی بود حالا به یک رویه جهانی تبدیل شده است. ۵۱ درصد از قرارداد‌های حوزه VC در سال ۲۰۲۱ در خارج از آمریکا رخ داده است. عرصه VC چین به دلیل ممنوعیت شرکت‌های تکنولوژی از سوی شی جین‌پینگ اخیرا با نزول مواجه شده است. با وجود این، این صنعت در بقیه آسیا بعد از یک دهه چرت‌زدن در حال رونق است، نوآوری در اروپا بیدار شده و بیش از ۶۵ شهر میزبان یونیکورن‌های جدید هستند.
رونق سرمایه‌گذاری جسورانه
رونق سرمایه‌گذاری خطرپذیر تاکنون روی گروه محدودی از شرکت‌های فناوری مصرف‌کننده و خدماتی نظیر ایربی‌ان‌بی و دلیورو متمرکز شده است. اکنون نقدینگی بیشتر به سمت حوزه‌هایی می‌رود که اختلال در پیشرفت آن‌ها کمتر است. سرمایه‌گذاری امسال در حوزه‌های انرژی پاک، فضا و بایوتکنولوژی نسبت به سال ۲۰۱۹ دو برابر شده است؛ و این صنایع روز به روز بازتر می‌شوند.
در حالی که زمانی برخی از صندوق‌های برتر قدرت غیرمعمول داشتند، اکنون شرکت‌های مالی جریان اصلی درگیر این حوزه شده و عرصه‌ای به وجود آمده که سرمایه‌گذاران معمولی هم با قیمت ارزان در معرض دید قرار بگیرند. رقابت VCها را مجبور کرده که استراتژی‌های جدیدی را تجربه کنند، راهبرد‌هایی نظیر رصد کردن مشاغلی افراد خلاق!
ریسک‌های خطرپذیری
چیزی که مشخص است این است که خطر‌هایی هم وجود دارد. یکی از این خطرات این است که پول فساد با خود میاورد. افزایش ارزش و سرمایه فراوان می‌تواند شرکت‌ها و حامیان آن‌ها را افراط‌کار کند.
از میان ۱۰۰ شرکت ثبت شده در سال ۲۰۲۱ در بورس‌های جهانی ۵۴ شرکت عملکردی منفی داشته‌اند و زیان تجمیعی آن‌ها ۷۱ میلیارد دلار بوده است. حاکمیت می‌تواند افتضاح باشد. صندوق چشم‌انداز ۱۰۰ میلیارد دلاری سافت‌بانک که در حوزه تامین مالی و شتابدهندگی استارتاپ‌ها پیشتاز بوده، حالا گرفتار تعارض منافع شده است. به نظر می‌رسد برخی از بنیانگذاران از ریل خارج شده‌اند.
خطر دیگر این است که هر نوع کلاس دارایی با تزریق پول به آن با کاهش بازده مواجه می‌شود. صندوق‌های جریان اصلی ممکن است این موضوع را درک کرده باشند، که علاوه بر اینکه باید با رونق VCها کنار بیایند، بازدهی بلندمدتشان هم نسبت به آنچه امید دارند کمتر است.
بیشتر بخوانید: زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای استارتاپ‌ها فراهم شد
با این حال، آنچه برای سرمایه‌گذاران ملالت‌آور است، همچنان می‌تواند برای اقتصاد خوب باشد. بهتر است حاشیه سود یک دلاری نصیب شرکت‌های نوپا شود تا روی بازار اوراق قرضه یا بخش متورم مسکن سرمایه‌گذاری شود. سقوط VCها توسط افزایش نرخ بهره، نظام مالی را بی‌ثبات نخواهد کرد. چرا که استارتاپ‌ها بدهی‌های کمی دارند. حتی اگر یک شرکت حمایت‌شده توسط VCها بی‌پروایانه پولسوزی کند، بخش عمده‌ای از آن به سمت مصرف‌کننده‌ها خواهد رفت. در بدترین حالت، رونق VCها رقابت را تقویت می‌کند. سرمایه‌گذاری VC در سال جاری از مجموع هزینه‌های سرمایه‌ای و تحقق و توسعه پنج شرکت بزرگ فناوری دنیا فراتر رفته است.
نوآوری، پاداش جسارت
بزرگترین پاداش، نوآوری بیشتر است. درست است که هیچ مقداری از نقدینگی می‌تواند درخشندگی خام بوجود آورد و دولت‌ها اغلب برای دستاورد‌های علمی معمولی را تامین مالی می‌کنند. با این وجود، عرضه جهانی کارآفرینی به سختی ثابت می‌ماند و بخش عمده‌ای از ایده‌ها هنوز کشف نشده‌اند. رونق قبلی VC نشان داد که افق ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران به حوزه‌های سخت‌تر و ماجراجویانه‌تری گسترش یافته است. همانطور که سرمایه‌گذاری خطرپذیر در جهان گسترش می‌یابد، کارآفرینان در خارج از آمریکا شانس بهتری برای پیوستن به آن پیدا می‌کنند. این در حالی است که به لطف محاسبات ابری ارزان و دورکاری، همزمان موانع ایجاد کسب‌وکار‌های جدید هم در حال کاهش است. هدف سرمایه‌گذاری جسورانه، جذب ایده‌ها و بزرگ و بهتر کردن آنهاست: بکارگیری این منطق تنها در خود صنعت کار درستی است.
تجارت نیوز