اقتصاد ۲۴- میرا قربانی فر - بحران اقتصادی حالا بیشتر از هر زمانی خود را به رخ می‌کشد و تقریبا کمتر روزی است که خبری از بحران سوتغذیه در کشور منتشر نشود. در آخرین خبر و بر اساس آمار منتشر شده از سوی اداره بهداشت استان سیستان و بلوچستان، ۱۲ هزار کودک زیر ۵ سال در این استان به سوء تغذیه و کم وزنی مبتلا هستند و به عبارتی سیستان و بلوچستان بیش از یک ششم کل جمعیت کودکان دارای سو تغزیه در کشور را به خود اختصاص داده است.
از سوی دیگر ایران اکنون بیش از یک سال است که شیب افزایش قیمت مواد غذایی بسیار شتابان بوده تا حدی که طبق آخرین داده‌های مرکز آمار تورم گروه خوراکی‌ها اکنون صدرنشین تورم میان گروه‌های کالایی و خدمات است. همچنین در ماه‌های اخیر با حذف تدریجی ارز دولتی برای واردات کالا‌های اساسی قیمت خوراکی‌ها با موج دوباره افزایش قیمت روبه رو شده است.
رستوران‌های لاکچری در دوران بحران اقتصادی
حال و در این شرایط که خبر‌ها مدام از بحران‌های اقتصادی روزافزون و به خصوص در حیطه مواد غذایی حکایت می‌کند، یکی از اعجایب ایران را شاید بتوان سبز شدن روزافزون رستوران‌های گران قیمت و لاکچری دانست. رستوران‌هایی که برای رسیدن به آن باید خیابان ولیعصر را رو به بالا رفت و مسیر یک طرفه ولیعصر را آن قدر پیمود تا به بخش‌های دو طرفه آن رسید. سپس می‌توان انتخاب کرد، انتخابی که برای یک شب یک خانواده ۴ نفره گاه می‌تواند تا دو میلیون تومان هزینه دربرداشته باشد. یعنی تقریبا ۸۰ درصد حقوق پایه وزارت کار یک کارمند در ماه (حقوق پایه دو میلیون و ۶۴۰ هزار تومان است) و تا نصف حقوق وزارت کاری با احتساب مزایا (رقمی حدود ۴ میلیون تومان است) را برای یک شب هزینه خواهد کرد.
دورهمی‌های چند نفره، اما میلیون تومانی
اما این تنها مدل‌های موجود نیست. امیرعلی یکی از این مشتریان است که می‌گوی برای شب تولدش با ۵ نفر از دوستانش به رستوران رفته و برای یک شب این ۵ نفر با احتساب شام و پیش غذا رقمی در حدود ۸ میلیون تومان هزینه کرده است، یعنی برای هر نفر حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان!
این ارقام شاید برای بیش از ۹۰ درصد جامعه چنان رویاست، اما سوال این است که در سازوکار معیوب اقتصادی ایران که نفس تولید و بورس و بازار سرمایه به شماره افتاده است، کسانی هستند که با امید به طبقه‌ای خاص چنین رستوران‌هایی دایر می‌کنند و کدام طبقه اقتصادی در حالی که کشتی تولید ایران به گل نشسته است سهمی از این فضا‌های خاص لاکچری دارند؟
کافی است در این میان سری به صفحات موسوم به فودبلاگر‌ها در شبکه‌های اجتماعی هم، چون اینستاگرام بزنید تا با تبلیغات گسترده در این رابطه رو به رو شوید.
تبلیغات مکان‌هایی که در یک نمونه رستورانی که خود رابرزیلی می‌نامند مبلغی حدود ۵۷۵ هزار تومان ورودی طلب می‌کند و تبلیغاتش بار‌ها در صفحات اینستاگرامی دیده شده است. از سوی دیگر اعجاب آور این است که به دلیل آزاد بودن بوفه به طور کامل در این سیستم بسیاری این رستوران را به اصطلاح در ردیف خوش قیمت‌ها ارزیابی می‌کنند و این یعنی که با ارقامی نجومی‌تر نیز در ادامه گزارش رو به رو خواهیم شد.
سجاد یکی از کسانی است که اخیرا مهمانی تولدش را در دوران کرونا به خاطر محدودیت‌ها در یکی از رستوران‌های مشهور تهران در دیباجی جنوبی گرفته است. می‌گوید ۲۰ نفر از دوستانش را به این رستوران که به سردست هایش معروف است برده است و هزینه‌ای معادل هفت میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بابت شام پرداخته و بسیار هم راضی بوده است. او می‌گوید سینی‌های سر دست ۴ نفره باعث شده هزینه شام منطقی‌تر شود و می‌گوید سردست‌های این رستوران مشهور ۴ نفره هستند و هر کدام ۷۸۰ هزار تومان قیمت دارد. در مقابل می‌گوید یک کاسه کوچک سوپ ۳۰ هزار تومان یا کاسه کوچک سالاد شیرازی ۳۵ هزار تومان است که برایش غیرمنطقی بوده است نه رقم سردست‌های ۴ نفره!
وقتی از سجاد می‌پرسم شغلش چیست، پاسخ می‌دهد با پدرم کار می‌کنم و وقتی از شغل پدر می‌پرسم، می‌خندد و می‌گوید بیزنس می‌کند و تمایلی ندارد توضیح بیشتری در این رابطه بدهد که چطور هزینه مهمانی که نفری ۳۵۰ هزار تومان برای وی هزینه در برداشته است را مناسب می‌داند.
محسن اما شغل آزاد دارد و اخیرا یک مهمانی هشت نفره را در رستورانی معروف به سردست های گران و خاص در حوالی ارتش برگزار کرده است. او می گوید برای این تعداد نفرات، دو سردست ۴ نفره و یک غذای ساده سفارش داده است و با احتساب پیش غذا و دورچین ها رقمی حدود ۳ میلیون تومان پرداخته است که میانگین برای نفری حدود ۳۷۵ هزار تومان هزینه پرداخت شده است.
سینی‌های چند نفره پس از ساندویچ‌های بمبی
در ماه‌های اخیر و پس از انواع ساندویچ‌های چند نفره که با نام بمب‌های مختلف عرضه می‌شد و پاتق بیشترشان نیز در خیابان ستارخان تهران بود و بعد چنان ویروسی در تمام تهران پخش شد، حالا نوبت به انواع سینی‌های کباب و سردست‌های چند نفره در رستوران سنتی و مدرن تهران رسیده است.
رستوران‌هایی که سینی‌های سردست و سینی کباب‌های ۴ تا ۸ نفره را از ۷۰۰ هزار تومان تا دو میلیون و هشتصد هزارتومان ارائه می‌دهند.
تقریبا ارزان‌ترین سینی‌های ترکیبی رستوران‌ها از انواع مختلف را می‌توان سینی ۴ نفره دانست که کف قیمت آن ۷۰۰ هزار تومان است و گران‌ترین این مدل نیز سینی ۸ نفره رستورانی خاص بین تهران و جاجرود دانست که باغ رستوران معروفی است که سینی خود را به قیمت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان ارائه می‌دهد، یعنی غذا بدون مخالفات خاص برای نفری حدود ۳۵۰ هزار تومان که با مخالفات دیگر هم، چون نوشیدنی و سالاد این رقم تا ۵۰۰ هزار تومان نیز افزایش پیدا می‌کند.
اما این مدل سینی‌ها نیز هم چنان برای بسیاری رستوران‌های میان قیمت محسوب می‌شوند و هم چنان رستوران‌های لوکس تری نیز هستند که نه تنها سینی ارائه نمی‌دهند بلکه پرس‌های غذای آنان خاص و لاکچری محسوب می‌شود.
لوکس‌های شمال شهری
فرشته حالا یکی از آن خیابان‌های خاص تهران است که اگر روزگاری به مراکز خرید لاکچری و برج‌ها و آپارتمان‌های گران قیمتش مشهور بود حالا رستوران‌های خاص آن نیز به این مجموعه اضافه شده است. یکی از این رستوران‌های لاکچری که شعبه اصلی آن در ترکیه است و به داشتن خدمه ترکیه‌ای نیز شهره است نیز در خیابان فرشته دائر است.
بیشتر غذا‌هایی که در این رستوران ارائه می‌شود بر پایه گوشت تهیه می‌شوند و عجیب این که وقتی نظرات مشتریان را در شبکه‌های اجتماعی یا رسانه‌ها دنبال می‌کنید میزان بالای نارضایتی از قیمت و حجم غذا‌ها و برخورد پرسنل را می‌توان دید، اما هم چنان بدون رزرو ابدا نمی‌توان به سراغ این رستوران رفت و هم چنان نیز وقتی برای رزرو می‌کنید باز بدون صف و ماندن در انتظار نمی‌توان وارد این رستوران شد.
قیمت ارزان‌ترین غذا‌های این رستوران از ۳۵۰ هزار تومان بدون مخلفات آغاز می‌شود و قیمت استیک مخصوص آن تا ۵۰۰ هزار تومان نیز می‌تواند افزایش یابد.
یکی از مشتریان این رستوران که شرکتی در حوزه کار صادرات و واردات دارد می‌گوید برای قرار‌های ناهار مشتریان مخصوصش این رستوران را انتخاب می‌کند و معمولا یک ناهار ۴ نفره با مخلفات تا ۳ میلیون تومان برای شرکت هزینه دارد و البته در ادامه می‌گوید ۳ میلیون تومان برای کاری که قرار است آغاز شود چندان مهم نیست.
محدثه، اما یکبار به این رستوران رفته و آن هم قرار دو نفره با همسرش پس از مراسم خصوصی عقدشان و جدا شدن از مهمان‌های محدود بوده است و می‌گوید هزینه‌ای که متحمل شدند چیزی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده و پیش خودشان گفته اند که خب یک بار است و نه یک قراری که تکرار شود. وقتی از او می‌پرسم راضی هم بوده یا خیر، می‌خندد و می‌گوید باکلاس بود.
صنم، اما مشتری دیگری است که می‌گوید وقتی به این رستوران رفته و تصمیم گرفته اند دو نفری یک غذا سفارش بدهند احساس کرده اند مورد تمسخر خدمه هستند و احساس تحقیر شدن کرده اند.
دیزاین های خاص و قیمت های نجومی
یکی دیگر از رستوران‌های لاکچری منطقه فرشته را باید رستورانی دانست که به دیزاین عجیب غذاهایش در ترکیب قیمت‌های عجیب‌تر آن شهره شده است.
این رستوران برای یک بشقاب شامل ۳ عدد فلفل کباب شده همراه با پنیر رقمی حدود ۸۵ هزار تومان طلب می‌کند و برای سه عدد شلغم با عنوان سالاد شلغم رقمی معادل ۹۰ هزار تومان در منو نوشته است.
این رستوران خاص که به دیزاین‌های مختلف و تنوع طعم‌های مختلف شهره است یکی از محل‌های بحث درباره رستوران‌ها در شبکه‌های اجتماعی مختلف نیز بوده است. حواشی سوسیس پلو ۱۷۵ هزار تومانی این رستوران در کنار ترکیب‌های مختلف غذایی آن همواره مخالفان و موافقان جدی داشته است. اما آن چه مشخص است نه انتقادات به قیمت و مدل دیزاین‌ها و نه انتقاد به طعم‌ها ابدا از مشتریان این مجموعه کم نکرده است.
البته رستوران مشابه این رستوران خاص در خیابان فرشته تهران حالا کم نیست، مثلا رستورانی دیگر که قیمت همبرگر‌های آن از ۱۸۵ هزار تومان شروع می‌شود و برای سالاد سزاری که فقط کاهو است ۸۵ هزار تومان از شما طلب می‌کند.
رستوران‌ها هم نجومی شده اند
در این میان رستوران‌های سنتی دیگری نیز هستند که سعی می‌کنند ترکیبی از سنت و مدرنیته را در هم آمیزند؛ و البته باز پای خیابان فرشته در میان است. رستوران دیوان خیابان فرشته یکی از گران قیمت‌ها و لوکس‌های ایران حساب می‌شود که به ادعای خود سعی کرده ترکیبی از سنت و مدرنیته را در هم آمیزد.
یکی دیگر از نجومی‌ترین رستوران تهران را باید رستوران‌های مجموعه هتل اسپیناس پالاس دانست. رستوران‌هایی که هیچ غذای خاصی، هیچ دیزاین خاصی یا طعم جدیدی را به شما ارائه نمی‌دهند، اما زمانی که صورت حساب را مقابل شما می‌گذارند احتمالا سرتان سوت می‌کشد و شاید حتی نتوانید تصور کنید که کسی بتواند یک چای ساده را برایتان تا ۸۰ هزار تومان فاکتور کند.
بفرمایید روکش طلا با غذا
اگر تصور کرده اید لیست لاکچری‌ها به همین تعداد و همین ارقام می‌رسد باید بگویم سخت در اشتباه هستید، چون تازه گروه خوراک‌های مختلف با روکش طلا بعد از این موارد که گفته شد جای می‌گیرد.
رستورانی در پاسداران تهران یکی از گران قیمت‌ترین این مدل خوراک‌ها را با سرو استیک با ورق طلای خوراکی سرو می‌کند. این مدل استیک‌ها قیمت آن بنا به سفارش مدل استیک و ورق‌های طلا متفاوت است، اما پایین‌ترین رقم یک استیک با این رقم چیزی حدود ۸۰۰ هزار تومان است که این رقم تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان نیز می‌تواند افزایش یابد.
هر چند شاید برای بسیاری عجیب باشد که بدانند نخستین خوراک با روکش طلا نه در تهران که در دو رستوران در رشت بود که خبرساز شد. هر دو این رستوران‌ها نیز بنا به سفارشی که باید از قبل داده می‌شد استیک با روکش طلا ارائه می‌دادند که حتی ماجرا تا اظهار نظر رئیس اتحادیه صنف اغذیه‌فروشان گیلان نیز بالا گرفت و پس از آن بود که مشابه این مدل سرو غذا نیز در برخی رستوران‌های تهران خود را به رخ کشید.
لیست بلند بالای رستوران‌های لاکچری و گران
هر چند از اواسط دهه ۸۰ همواره مساله بستنی‌های با روکش طلا در برج میلاد تهران چنان افسانه‌ای دهان به دهان می‌چرخید، اما ردی از آن حداقل در سال ۱۴۰۰ و در این برج پیدا نشد، اما یکی دیگر از لاکچری‌ترین و گران‌ترین رستوران‌های تهران را باید رستوران گردان برج میلاد دانست.
بوفه صبحانه رستوران گردون برج میلاد روز‌های پنجشنبه و جمعه دایر است که هزینه هر نفر ۱۷۵ هزار تومان است و بوفه شام برای هر نفر ۴۲۰ هزار تومان و روز‌های پنجشنبه و جمعه نیز این هزینه برای هر نفر تا ۴۹۰ هزار تومان افزایش می‌یابد.
اما این تنها مدل‌های موجود نیست، منوی ناهار ارقام دیگری دارد که کمترین رقم برای هر نفر حدود ۳۰۰ هزار تومان است و بنا به سفارش این رقم می‌تواند تا ۴۰۰ هزار تومان نیز افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: چلوکباب‌های ۲۸ هزارتومانی ادعای علم الهدی کجا فروخته می‌شوند؟/ کارگران در بحران مواد غذایی و مسئولان در خیال روزی یک پرس چلوکباب
به این ارقام و رستوران‌ها می‌توان رستوران‌هایی چون؛
تراس، پارک وی، رستوران کوبابا، رستوران بیستانگو، رستوران هتل پارسیان، رستوران تاج محل، رستوران هتل پارسا یا سندباد معروف، رستوران نارنجستان، رستوران مانسون لانژ از گران‌ترین رستوران‌های پایتخت در خیابان جردن، رستوران مداین، رستوران عالی قاپو، شعبه‌های مختلف رستوران شاندیز، رستوران آنتروکت، ستوران مانسون، رستوران لوشاتو، رستوران ناکایا، رستوران فلورانس، رستوران مس توران، رستوران لیو آن، رستوران آرارات، رستوران آنتروکوت، رستوران زنبق آبی، رستوران نایب، رستوران حس توران از مجموعه رستوران‌های توران، رستوران دارچین، رستوران کاخ لیدوما، رستوران درخت ژینگو، رستوران ارکیده و بسیاری دیگر را نیز اضافه کرد.
بیشتر این رستوران‌های ممتاز و گران قیمت که آن‌ها را لوکس‌ترین و لاکچری‌ترین رستوران‌های تهران می‌دانند مدعی هستند که سرآشپز‌های بین المللی دارند و هم چنین در منوی آنان انواع غذا‌های ملل مختلف از هندی و فرانسوی و ایتالیایی و آسیایی و در کل اروپایی و آسیایی و آفریقایی و عربی و ترکی و چینی یافت می‌شود. این مجموعه رستوران‌ها را می‌توان در ردیف گران‌ترین رستوران‌های ایران نیز دانست و اگر قصد دارید دو نفره به سراغشان بروید حداقل حدود یک میلیون تومان و شاید حتی بیشتر را باید در کارت بانکیتان برای یک ناهار یا شام کنار بگذارید و اگر خانواده‌ای ۴ نفره بخواهند به سراغ چنین رستوران‌هایی بروند حداقل حقوق یک ماه وزارت کار را به طور کامل برای یک وعده باید هزینه کنند.
اگر هم شما در ردیف کسانی هستید که قصد دارید مهمانی یا دورهمی خود را در این رستوران‌ها برگزار کنید پس احتمالا برای شارژ شدن کارت بانکی خود منتظر اول هیچ ماهی نیستید و نگرانی‌های طبقه متوسط شهری این روز‌های ایران را نیز ندارید.
دریایی‌ها در صدر فهرست گران‌ترین غذا‌های کشور
از سوی دیگر هر چند در فهرست غذا‌های لاکچری که بررسی کردیم، مجموعه‌ای از غذا‌های ایرانی و فرنگی وجود داشت، اما هم چنان با فاصله گران‌ترین خوراک‌هایی که در ایران سرو می‌شود را باید غذا‌های دریایی دانست.
غذا‌های دریایی در جهان تنوع بسیاری دارد، اما به نظر می‌رسد در ایران هنوز در بخش‌هایی غذای دریایی چندان مورد استفاده نیست و از سوی دیگر مدل‌هایی از طبخ غذا‌های دریایی در یک دهه اخیر در ایران باب شده است و شاید با ذائقه برخی ایرانیان نیز هم خوانی چندانی نداشته باشد، اما مساله مهم‌تر در مورد غذا‌های دریایی را باید قیمت بالای این خوراک‌ها دانست و تقریبا اصلی‌ترین رستوران‌های دریایی را باید در ردیف گران‌ترین و لوکس‌ترین رستوران‌ها دانست.
رستوران هایی، چون ازد‌های طلایی، رستوران دریایی شریمپی، رستوران جنوبی مزلک، رستوران بین المللی نارنجستان، رستوران دریایی لاوانسی، رستوران سیماسیم، رستوران جنوبی رافائل، رستوران دریایی نگین و ... همگی از گران‌ترین و لوکس‌ترین رستوران‌های تهران هستند که غذای دریایی در منو خود دارند.
در رده بندی قیمت نیز بشقاب غذای دریایی با کف قیمت یک میلیون و ۵۰ هزار تومان در مقابل کف سینی‌های مشهور کباب با ۸۰۰ هزار تومان را می‌توان نمونه‌ای از تفاوت قیمت در این مجموعه دانست.
هم چنین این سینی‌ها خوراک دریایی تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نیز می‌تواند افزایش یابد.
از سوی دیگر مدل‌های بشقاب میگو از ۲۹۰ هزار تومان تا ۳۹۵ هزار تومان در نوسان است. ماهی سالمون نیز یکی دیگر از این موارد است که در لیست گران‌ترین‌ها باید قرار داد. قیمت خوراک لابستر با دورچین از ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان در نوسان است و قیمت ۲۴ تیکه سوشی از ۲۸۰ هزار تومان تا ۴۵۰ هزار تومان در نوسان است.
همین ارقام به سادگی نشان می‌دهد که قیمت‌ها در خوراک‌های دریایی و رستوران‌های این بخش به نسبت بالاتر از رستوران‌های غیردریایی یا سنتی و فرنگی است.
به این ترتیتب فارغ از گران‌ترین رستوران‌های تهران در لیست اول ده غذای گران در رستوران‌های تهران، نه فقط این که ردیف اول و سوم در اختیار غذا‌های دریایی است بلکه حداقل ۵ خوراک اول در لیست گرن‌ترین غذا‌های رستوران لاکچری تهران غذا‌های دریایی محسوب می‌شوند.
این فهرست زمانی جالب‌تر می‌شود که به یاد بیاورید، ماهی خیلی پیش‌تر از مرغ و ماهی و لبنیات از سفره بخش بزرگی از خانواده‌های ایرانی حذف شده است، اما در همین سرزمین کسانی برای این که در یک رستوران لاکچری یک وعده غذای دریایی روی میزشان سرو شود، می‌توانند به اندازه یک ماه حقوق یک کارگر یا کارمند را هزینه کنند.
رستوران‌های لاکچری و گران قیمت در همه جای دنیا وجود دارند، مساله اینجا نیز وجود این مدل رستوران‌ها نیست، مساله گسترش آنان در دورانی است که آمار در سرانه مصرف مواد غذایی و لبنیات وضعیتی حتی بدتر از دوران جنگ ایران و عراق را ترسیم می‌کند.
بیشتر بخوانید: سرانه مصرف پروتئین و لبنیات در ایران کمتر از نصف استاندارد جهانی/ فاجعه بحران نسلی پیامد فاجعه سوء تغذیه ایرانیان
این که مصرف گوشت سالانه یک خانواده از ۱۲۲ کیلو در زمان جنگ به ۷ کیلو رسیده است و این که هر روز خبرهایی، چون سوتغذیه فراگیر، بحران مصرف لبنیات در ایران شنیده می‌شود در اقتصاد نیمه ورشکسته ایران در تضاد با افزایش روز افزون و صف‌های عجیب رستوران‌های لوکس و لاکچری محسوب می‌شود. عصر روز جمعه ۸ بهمن، آخرین خبری که روی خروجی بسیاری از خبرگزاری‌ها قرار گرفت حکایت از قحطی نان در ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان داشت و چه اسم بامسمایی دارد این شهر در شرایط بحران اقتصادی جاری. در همان عصر روز جمعه که خبر‌ها حکایت از نبود نان در یک استان داشت، در جایی دیگر از شهر منو‌های میلیون تومانی رنگ و وارنگ، اما مشتریان را به خود می‌خواند.
من برا دخترم تو خونه تولد گرفتم ۴ تا دختر عموهاش و خواهرش هم فقط بودن ۲ سینی فینگر فود درست کردم و یه کیک ساده هم درست کردم
حدود ۲ میلیون برام در اومد
تازه زحمت و تمیز کاریهای خودم تو خونه هم بعد از تولد زیاد بود
همه چیز گرون شده