اقتصاد۲۴- بروز گرد و غبار و افزایش سطح آلایندگی‌ها در آسمان پایتخت و دیگر مناطق مرکزی کشور، نگرانی‌هایی را در میان فعالین محیط زیست و افکار عمومی به دنبال داشته و به این نگرانی با انفعال و سکوت متولیان مدیریت شهری در تهران و دیگر مسئولان دامن زده شده است.
حمیدرضا خادم، فعال حوزه سدسازی و از فعالین حوزه محیط زیست با اشاره به علل پیدایش این پدیده و تبعات آن در گفتگو با امتداد، اظهار داشت: در میان سد‌های موجود در داخل کشور، حق‌آبه‌های کشاورزی و زیست محیطی اراضی پائین دست به واسطه باز کردن دریچه‌های تحتانی سد تخصیص داده می‌شود. اما وقتی سدی در بالا دست و خارج از پهنه سرزمینی کشوری احداث می‌شود، کشور مبدا می‌تواند در کنترل این حق‌آبه اعمال حاکمیت کند.
بخش زیادی از گرد و غباری که از عراق به سمت ایران می‌آید، حاصل خشکسالی به خاطر سد‌هایی است که در بالادست در ترکیه ساخته شده است.
وی افزود: وقتی این حق آبه در کشور مبدا آزاد نشود، دشت‌هایی که در پائین‌دست قرار دارند، خشک می‌شوند و گرد و غبار با اولین طوفان به وجود می‌آید و خروجی این مسئله را امروز در تهران و در برخی دیگر از مناطق کشور شاهد هستیم.
این فعال حوزه سدسازی، همچنین تصریح کرد: بخش زیادی از گرد و غباری که از عراق به سمت ایران در حال حرکت بوده، حاصل خشکسالی سد‌هایی است که در بالادست در ترکیه ساخته شده است.
طالبان آخرین بار، نه به دلیل آزادسازی حق‌آبه ایران که برای آسیب نرسیدن به سد خود، حجمی از آب را روانه کشور ما کرد.
خادم در ادامه نیز، ضمن اشاره به ماجرای حق‌آبه ایران از سمت افغانستان، خاطرنشان کرد: قراردادی بین تهران و کابل وجود دارد که بر اساس آن، باید به صورت سالانه در حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به سمت ایران از سمت افغانستان آزاد شود. این در حالی است که اگر این آب به هر نحوی در طول سال-چه با باز شدن تخلیه کننده تحتانی و چه از ناحیه بروز سیلاب-به یکباره یا در حجم بالا به سمت ایران آزاد شود، مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.
وی، اضافه کرد: محاسباتی که افغانستانی‌ها در این باره دارند بر این قرار است که می‌گویند؛ ما موظفیم تا سالانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب به سمت ایران رهاسازی کنیم. تا جایی که من اطلاع دارم، حتی در سیل اخیر که در افغانستان به وجود آمد، طالبان باز هم اقدام به باز کردن سد نکرد. بلکه آب مازاد در پشت سد-به واسطه عدم آسیب به سد- با باز کردن دریچه‌های تخلیه و دریچه‌های سرریز سد به سمت ایران سرازیر شد.
بیشتر بخوانید: ترکیه، مجرم درجه یک ایجاد بحران آب و محیط زیست ایران
این فعال محیط زیست، همچنین ادامه داد: به عبارت دیگر در آخرین بار که شاهد سرازیر شدن آب از سمت افغانستان به سوی هیرمند در ایران بودیم، این مسئله به دلیل مجبور شدن طالبان و جهت عدم آسیب به سد در پی بروز سیلاب بود؛ نه در راستای آزادسازی حق آبه ایران!
وی در ادامه، اشاره‌ای هم به بالا بودن آلاینده‌ها در تهران و علل پیدایش آن داشت و تصریح کرد: فلات ایران از کوه‌های زاگرس و البرز به سمت جنوب، تقریبا نواحی خشکی را شامل می‌شود. با توجه به خشکسالی ۱۰ سال اخیر، کاهش چسبندگی خاک و فرسایش آن، این مسئله سبب شده تا با حداقل بادی که در فصول پائیز و بهار اتفاق می‌افتد، هر بار شاهد برخاستن گرد و غبار به سمت پایتخت باشیم.
عملا چاره کوتاه‌مدتی جز مالچ‌پاشی در برخی از اراضی مستعد بروز ریزگرد نداریم
خادم، اضافه کرد: به تعبیر دیگر، عمده‌ترین دلیل آلایندگی‌های امروز در تهران در وهله نخست، خشکسالی در مرحله بعدی، فرسایش خاک و در نهایت کمبود فضای جنگل‌ها و مراتع در ناحیه پیرامونی پایتخت است که سبب شده تا وضعیتی به مانند این روز‌ها را در آسمان تهران شاهد باشیم.
این فعال محیط زیست، همچنین در پایان نیز خاطرنشان کرد: وضعیت به گونه‌ای امروز رقم خورده که به رغم مخالفت برخی از دوستان محیط زیستی و به دلیل بالا بودن هزینه و تبعات بروز ریزگردها، عملا چاره کوتاه‌مدتی جز مالچ پاشی در برخی از اراضی مستعد بروز ریزگرد نداریم.
منبع: امتداد