اقتصاد۲۴- با افزایش قیمت‌ها، لبنیات هم به کالای لوکس برای مردم تبدیل شده است. این در حالی است که لبنیات یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین منابع پروتئینی و کلسیم مورد نیاز انسان است و گرانی و خروج آن از سبد خانوار آسیب جدی به سلامت خانواده‌ها، وارد می‌کند و این مسئله یک خطر جدی برای جامعه خواهد بود.
بحران امنیت غذایی
چندی پیش محمد فربد، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در گفتگو با ایلنا از افزایش ۸۷.۵ درصدی محصولات لبنی خبر داده و گفته است: «قیمت شیر خام درب دامداری‌ها از کیلویی ۶ هزار و ۴۰۰ تومان به کیلویی ۱۲ هزار تومان ارتقا پیدا کرد.»
وی با بیان اینکه نمی‌توان یک هفته بعد از اجرای طرح اصلاح نظام یارانه‌ای بازار مصرف را تحلیل کرد، خاطر نشان کرد: «شواهد بازار حاکی از این مهم است که مصرف‌کنندگان بخشی از کالا‌های مصرفی خود را با نرخ‌های گذشته خریداری کرده‌اند از این‌رو میزان خرید کاهش پیدا کرد. باید منتظر بمانیم و ببینیم که بازار به کدام سمت هدایت می‌شود، اما به صورت ضمنی می‌توان گفت که در خرداد مصرف لبنیات ۳۰ درصدی کاهش فروش را تجربه خواهیم کرد.»
بیشتر بخوانید: نقش پررنگ مواد غذایی در تورم اردیبهشت
همانطور که اشاره شد کاهش مصرف لبنیات یک خطر جدی برای جامعه خواهد بود. این در حالی است که حتی پیش از افزایش قیمت‌ها سرانه مصرف لبنیات ایرانیان در مقابل کشور‌های دیگر بسیار پایین بوده است. بر اساس گزارشی از ایرنا، مهرماه سال گذشته زهرا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پرشکی در توضیح این پرسش که چرا ایران باید بیش از سایر کشور‌ها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟، گفته است: «سرانه مصرف شیر و فرآورده‌های آن در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی ۳۰ درصد و در مقایسه با میانگین کشور‌های توسعه‌یافته ۶۵ درصد کمتر است. آمار‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد که دریافت کلسیم جامعه ایرانی ۴۰ درصد از حداقل دریافت کلسیم کمتر است و این موضوع می‌تواند تبعات زیادی از جمله گسترش پوکی استخوان، مشکلات لثه و دندان، کوتاهی قد کودکان و نوجوانان و حتی شیوع فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد.»
تولیدکنندگان متضرر از گرانی لبنیات
آنطور که به نظر می‌رسد اگر افزایش قیمت لبنیات ادامه‌دار باشد، گرانی در ماه‌های آتی بر کاهش بیشتر مصرف دامن خواهد زد. سید محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در پاسخ به این پرسش که افزایش قیمت محصولات لبنی تا کجا ادامه خواهد داشت و چه تبعات در انتظار جامعه است، به اقتصاد ۲۴ گفت: افزایش قیمت در ماکارونی، مسکن، خودرو، نهاده‌های دامی، گوشت و... وجود داشته و گرانی تنها مختص به فرآورده‌های لبنی نمی‌شود، این مسئله نشان می‌دهد که تولیدکنندگان مقصر افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی نیستند. اما اینکه افزایش قیمت لبنیات تا چه زمانی ادامه‌دار خواهد بود وابسته به این است که تورم کجا بایستد. اگر سیاست‌های کلان اقتصادی کشور به نحوی باشد که منجر به مهار تورم شود طبیعتاً افزایش هزینه‌های تولید کاهش پیدا می‌کند و لبنیات و دیگر اقلام مصرفی نیز از این قاعده مستثنی نخواهند بود و آن‌ها هم شاهد مهار قیمت‌ها می‌شوند.
وی افزود: محصولات لبنی جزو کالا‌های رقابتی بوده و کاملاً در داخل تولید می‌شود و فقط در اختیار بخش خصوصی است بنابراین تولیدکنندگان دائماً در حال رقابت با یکدیگر هستند. در این شرایط کسی نمی‌تواند به خاطر طمع افزایش قیمت را در محصولات خود لحاظ کند. تولیدکننده حاضر است، حاشیه سود کمتری داشته باشد، اما بتواند فروش بیشتری به دست بیاورد. اکنون در محصولات لبنی علیرغم اینکه طبق آیین‌نامه قیمت‌گذاری محصولات ساخت داخل، حاشیه سود مشروع کارخانه‌ها بر روی محصولات باید حداقل ۱۴ درصد باشد، اما حاشیه سود کارخانه‌ها بر روی چهار قلم کالایی که افزایش قیمت داشته‌اند کمتر از ۵ درصد است؛ بنابراین تاکید می‌کنم مرز توقف افزایش قیمت‌ها مرزی است که تورم در آن بایستد.
وی به آسیب تولیدکنندگان از افزایش قیمت‌ها اشاره کرد و گفت: اولین کسی که از افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی آسیب می‌بیند خود تولیدکنندگان هستند. چراکه بازار با کاهش فروش و مصرف مواجه می‌شود و تولیدکننده شاهد پس‌زدگی بازار خواهد بود. این در حالی است که تولیدکنندگان با افزایش سرمایه در گردش نیز مواجه هستند مثلاً تولیدکننده‌ای که در ماه ۳۰۰ میلیارد تومان شیر خام از گاوداری‌ها خریداری می‌کرد اکنون باید ۶۰۰ میلیارد تومان پول شیر خام را بدهد این به جز افزایش حقوق و دستمزد کارگران است. تولیدکنندگان برای تامین افزایش حقوق نیز باید حجم دیگری از سرمایه در حال گردش را اضافه کنند با توجه به این مسائل اولین قشری که از افزایش قیمت محصولات لبنی آسیب می‌بیند خود تولیدکنندگان هستند.
راهی برای حمایت از جامعه
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی به راهکاری برای کاهش آسیب جامعه از افزایش قیمت لبنیات اشاره کرد و گفت: یک راهکار کلان وجود دارد که بتوان از جامعه حمایت کرد این راهکار از دست تولیدکننده خارج بوده و به سیاست‌های کلان بازمی‌گردد. سیاست‌گذاران باید نرخ تورم و کاهش قدرت خرید خانوار‌ها را کنترل کنند این از دست تولیدکنندگان خارج بوده و تصمیم‌گیران باید اقتصاد کشور را به اثبات برسانند. راهکار دیگر که از دست تولیدکنندگان بر می‌آید این است که اقلام اساسی خانوار‌ها را با کمترین حاشیه سود عرضه کنند که تولیدکنندگان این کار را انجام داده‌اند.
وی افزود: ساز و کار حمایتی کشور باید به سمت دهک‌های محروم برود. مثلاً طرح توزیع شیر مدرسه یکی از راهکار‌های موثر برای حفظ سلامت جامعه است. اگر در شرایط کنونی که بسیاری از خانوار‌ها از خرید اقلام ضروری خود بازمانده‌اند بتوانیم به نسل آینده کشور شیر رایگان برسانیم برای اینکه سلامتشان را تا حدودی تضمین کنیم کار بزرگی انجام شده است. هیچ اولویتی مهم‌تر از سلامت فرزندان این سرزمین نیست.
بنی‌طبا تاکید کرد: مهم‌ترین و هدفمندترین حمایتی که می‌توان در شرایط فعلی انجام داد این است که ما به سمت توزیع رایگان شیر در مدارس حرکت کنیم.
وی با اشاره به خطر کاهش مصرف فرآورده‌های لبنی ادامه داد: در برخی از کشور‌ها ۲۶۰ نوبت شیر رایگان به دانش‌آموزان می‌دهند، اما در کشور ما اگر اجرا شود ۷۰ نوبت توزیع شیر دارد. ۲۶۰ نوبت توزیع شیر ۳۰ درصد از نیاز کودک به شیر را تامین می‌کند و مابقی آن به عهده خانواده‌شان خواهد بود، اما در کشور ما که ۷۰ نوبت شیر توزیع می‌شود فقط 7/4 درصد از نیاز کودک به شیر تامین می‌شود. متاسفانه ما در این زمینه غفلت کرده‌ایم و سلامت آیندگان را در خطر انداخته‌ایم. از نسل قدیم که گذشت، اما نسل آینده گناهی نداشته و باید به فکر سلامت آن‌ها باشیم.