اقتصاد۲۴- رییس‌جمهور پیشین امریکا از سال ۲۰۲۱ صحبت درباره بازگشت به قدرت و حضور دوباره در انتخابات ریاست‌جمهوری را آغاز کرده بود، اما بار‌ها در پاسخ به هواداران یا خبرنگارانی که از او در خصوص این مساله سوال می‌پرسیدند، از اظهارنظر مستقیم در این باره خودداری می‌کرد. او سرانجام شامگاه سه‌شنبه در فاصله کوتاهی پس از پایان انتخابات میاندوره‌ای کنگره به صورت رسمی کاندیداتوری خود را در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ اعلام کرد. ترامپ که در جمع هوادارانش در در ویلای شخصی خود در ایالات فلوریدا سخن می‌گفت، قول داد که «بار دیگر امریکا را بزرگ و باشکوه» خواهد کرد.
ترامپ در این سخنرانی به دفاع از کارنامه ۴ ساله دولت خود پرداخت، از سیاست‌های مهاجرتی دولت جو بایدن انتقاد کرد و قول داد تمام تلاش خود را برای مبارزه با «باند‌های جرم و جنایت» به کار ببندد.
جو بایدن که سه‌شنبه شب برای حضور در نشست گروه ۲۰ در اندونزی به سر می‌برد به اعلام کاندیداتوری دونالد ترامپ واکنش نشان داد و با انتشار ویدیویی که به کار‌های بر زمین مانده در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ اشاره داشت در توییتر نوشت: «ترامپ انتظارات ایالات متحده امریکا را برآورده نکرد.»
او پیش از این سه بار در سال‌های ۲۰۰۰، ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ به صورت رسمی در انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان کاندیدا شرکت کرده بود. ترامپ در سال ۲۰۰۴ خیلی جدی به کاندیداتوری فکر کرد، اما در پایان از شرکت در انتخابات منصرف شد. در سال ۲۰۱۲ نیز به صورت «غیررسمی» کارزاری انتخاباتی به راه انداخت، اما با عدم اقبال رای‌دهندگان تصمیم گرفت به صورت رسمی وارد رقابت‌ها نشود.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند چهل و پنجمین رییس‌جمهور امریکا در مقایسه با سال ۲۰۱۶ که توانست در انتخابات پیروز شود و سال ۲۰۲۰ که در رقابتی نزدیک از جو بایدن کاندیدای وقت حزب دموکرات شکست خورد، کار سخت‌تری برای راه‌اندازی یک کارزار انتخاباتی جدی و موفق دارد. اما دلایل آن‌ها برای پیش‌بینی این مساله که مسیر پیش روی ترامپ سخت‌تر از گذشته است، چیست و دقیقا چه موانعی پیش روی رییس‌جمهور پیشین ایالات متحده قرار دارد؟
بیشتر بخوانید: ترامپ برای فرار از قانون نامزد ریاست‌جمهوری می‌شود
تحقیقات وزارت دادگستری
رییس‌جمهور پیشین امریکا در حال حاضر درگیر تحقیقات قضایی متعددی است. وزارت دادگستری و اداره تحقیقات فدرال (FBI) در حال تحقیق درباره اسناد بسیار حساس و سری هستند که دونالد ترامپ بدون اجازه قانونی در خانه شخصی خود از آن‌ها نگهداری می‌کرد و در شرایطی که وزارت دادگستری خواهان پس دادن این اسناد بود، او در برابر این امر از خود مقاومت نشان می‌داد. روزنامه واشنگتن‌پست روز دوشنبه ۲۹ مهر به نقل از منابع مطلع بدون ذکر نام آن‌ها گزارش داد که اسناد محرمانه‌ای که توسط اداره تحقیقات فدرال از ویلای دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری سابق امریکا ضبط شده حاوی اسراری در مورد ایران و چین است.
وزارت دادگستری امریکا در حال بررسی احتمال نقض قوانین حکومتی از سوی دونالد ترامپ در این پرونده است. یک محور دیگر این تحقیقات احتمال ممانعت از اجرای قانون توسط ترامپ و دستیارانش هنگام اعزام ماموران اف‌بی‌آی برای بازرسی از اقامتگاه اوست. وزارت دادگستری امریکا در اطلاع‌رسانی پیرامون این تحقیقات هشدار داده که علاوه بر اسنادی که در منزل دونالد ترامپ ضبط شده ممکن است اسناد محرمانه بیشتری از کاخ سفید به شکل غیرقانونی خارج شده باشد.
همزمان وزارت دادگستری در حال تحقیق روی «تلاش‌های ترامپ و اطرافیان او» برای تغییر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ است. تحقیقات جداگانه‌ای در خصوص حوادث مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ در ایالت جرجیا در جریان است. در آن زمان دونالد ترامپ با فرماندار ایالت جرجیا تماس گرفته بود و از او خواسته بود ۱۱ هزار رای برای پیروزی او در انتخابات «پیدا کند.»
پرونده‌های فساد مالی
تحقیقات جنایی دادستان بخش منهتن نیویورک درباره شرکت املاک خانوادگی یکی دیگر از تحقیقات جاری علیه ترامپ است. جعل، کلاهبرداری و دزدی‌های هنگفت، محور اتهامات پرونده‌ای هستند که دادستان منهتن نیویورک علیه شرکت خانوادگی ترامپ گشوده است. دادستان منطقه‌ای نیویورک می‌گوید هلدینگ ترامپ ۱۵ سال از پرداخت مالیات شانه خالی کرده است. در حال حاضر هیچ اتهامی در پرونده شکایت علیه دونالد ترامپ وجود ندارد، اما ممکن است پای رییس‌جمهور سابق امریکا در مراحل بعدی رسیدگی به میان کشیده شود. سوزان نچلس، وکیل ترامپ گفته که این پرونده با انگیزه سیاسی تشکیل شده و دادستان کل و دادستان منطقه در این منظور با یکدیگر هماهنگ شده‌اند.
در موضوع مالیات‌های پرداختی ترامپ در دهه گذشته نیز ابهامات جدی وجود دارد و تعدادی از اعضای مجلس نمایندگان این مساله را پیگیری می‌کنند. تحقیقات مجلس نمایندگان سال ۲۰۱۹ کمیته در واکنش به شهادت مایکل کوهن، وکیل سابق دونالد ترامپ در کمیته تحقیقات مجلس نمایندگان آغاز شد. او شهادت داد که ترامپ برای کاستن از مالیات بر مستغلات در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ اسناد مالیاتی خود را دستکاری کرده است.
کمیته ششم ژانویه
یکی دیگر از موانع بر سر راه ترامپ تحقیقات کمیته ششم ژانویه است. این کمیته که در مورد حمله به ساختمان کنگره، توسط حامیان ترامپ تحقیق می‌کند، یک ماه قبل ترامپ را برای شهادت و ارایه مدارک به مجلس نمایندگان فراخواند. احضاریه کمیته، تنها چند ساعت پس از آن صادر شد که یک قاضی فدرال، استیو بنن، مشاور سابق پرزیدنت ترامپ را به علت عدم همکاری با کمیته تحقیقات به چهار ماه حبس محکوم کرد.
در روز ۶ ژانویه ۲۰۲۱ پس از سخنرانی آتشین ترامپ در تجمعی در نزدیکی کاخ سفید مبنی بر تقلب در انتخابات، هزاران نفر از حامیان ترامپ به ساختمان کنگره حمله کردند، شیشه‌ها را شکستند و میلیون‌ها دلار خسارت وارد کردند.
بر اثر این حمله، پنج نفر از جمله یک افسر پلیس جان باختند، بیش از ۱۴۰ افسر پلیس مجروح شدند و مایک پنس، معاون رییس‌جمهور و اعضا و کارکنان کنگره مجبور به فرار شدند.
در بیانیه کمیته ششم ژانویه آمده بود: «شواهد گردآوری شده از ده‌ها تن از منصوبان و کارمندان سابق شما نشان‌دهنده تلاش‌های چند‌جانبه برای سازماندهی و ایجاد مانع در مسیر انتقال مسالمت‌آمیز قدرت و ابطال انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ بوده است.»
به‌رغم اصرار کمیته، دونالد ترامپ تمایلی به همکاری نداشته و ندارد. او تا پایان مهلت مقرر تصمیم گرفت در کمیته حاضر نشود و پیش‌بینی می‌شود این موضوع تبعاتی برای او داشته باشد.
اعضای کمیته نگفته‌اند که در پی بی‌توجهی ترامپ به احضاریه، چگونه عمل خواهند کرد ولی قانون فدرال آن را جرم دانسته و برای آن از یک تا دوازده ماه حبس در نظر گرفته است. روندی که انتظار می‌رود در آینده نزدیک اتفاق بیفتد، این است که کمیته موضوع را به مجلس نمایندگان ارجاع داده و سپس مجلس برای ارجاع آن به وزارت دادگستری که صلاحیت تصمیم‌گیری در مورد طرح اتهام را دارد، رای‌گیری کند.
هرچند این مساله می‌تواند برای ترامپ دردسرساز شود، اما با پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس نمایندگان احتمالا مجوز فعالیت کمیته تحقیقات ششم ژانویه نیز پس از روی کار آمدن مجلس جدید در ژانویه ۲۰۲۳ تمدید نشود و سرنوشت تحقیقات از ترامپ و پیگیری مجازات او ناتمام باقی بماند.
مقصر شکست‌های میاندوره‌ای ۲۰۲۲
اعلام کاندیداتوری ترامپ در شرایطی اتفاق افتاد که اعضای ارشد حزب جمهوری‌خواه انتقادات بسیاری نسبت به نقش او در انتخابات میاندوره‌ای کنگره مطرح می‌کنند. به باور آن‌ها ترامپ نقش مهمی در شکست جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس سنا، واگذار کردن برخی کرسی‌های فرمانداری و عملکرد ضعیف‌تر از حد انتظار در انتخابات مجلس نمایندگان داشت.
نظر ترامپ دقیقا نقطه مقابل آنهاست. بر اساس آماری که تیم ترامپ مدعی آن است و در اختیار رسانه‌ها قرار داده، رییس‌جمهور پیشین امریکا مجموعا از ۲۵۴ کاندیدا حمایت کرده که ۲۳۲ کاندیدا در انتخابات پیروز شدند و ۲۲ کاندیدا نیز شکست خوردند.
روزنامه واشنگتن‌پست آمار متفاوتی دارد. به نوشته این روزنامه، تعداد کاندیدا‌هایی که به‌رغم دارا بودن حمایت ترامپ شکست خورده‌اند، دوبرابر تعدادی است که ترامپ ادعا می‌کند. نکته دیگری که روزنامه واشنگتن‌پست به درستی روی آن دست می‌گذارد، این است که اگر صرفا کرسی‌هایی که انتخابات در آن‌ها رقابتی بوده در نظر گرفته شود، کاندیدا‌های مورد حمایت ترامپ در بیشتر این رقابت‌ها شکست خورده‌اند.
ترامپ همچنین ادعا می‌کند که نتایج حزب جمهوری‌خواه طی سال‌های اخیر هیچ‌گاه به این خوبی نبوده، اما این ادعا صحیح نیست و در هر دو انتخابات میاندوره‌ای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ که حزب دموکرات به عنوان حزب حاکم در انتخابات شرکت می‌کرد، جمهوری‌خواهان عملکرد بهتری را از خود به ثبت رساندند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌نویسد: «بسیاری از اعضای حزب جمهوری‌خواه، معتقدند این نتایج نشان می‌دهد زمان آن فرا رسیده که این حزب از دونالد ترامپ عبور کرده و نگاهی به آینده داشته باشد.»
مایک پنس، معاون اول ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری ۴ ساله او نیز روز سه‌شنبه در مصاحبه‌ای تاکید کرد که حزب جمهوری‌خواه گزینه‌های بهتری برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ خواهد داشت.
رقبای قوی در حزب جمهوری‌خواه
چالش بعدی ترامپ، کاسته شدن از میزان محبوبیت او در میان حامیان حزب جمهوری‌خواه است. نظرسنجی گسترده و سراسری آسوشیتدپرس (AP VoteCast) که از میان رای‌دهندگان در انتخابات میاندوره‌ای انجام شده و ۹۴ هزار نفر در آن مشارکت داشته‌اند، نشان می‌دهد ۵۴ درصد رای‌دهندگان ترامپ را گزینه‌ای بسیار نامطلوب یا نامناسب می‌دانند. یک نظرسنجی دیگر از آسوشیتدپرس (AP-NORC) نیز نشان می‌دهد ۴۳ درصد از جمهوری‌خواهان دیگر مایل نیستند ترامپ را به عنوان کاندیدای اصلی حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری ببینند.
بر اساس نظرسنجی جدید پولیتیکو -مورنینگ کانسالت که در میان حامیان حزب جمهوری‌خواه برگزار شده، ۴۷ درصد مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی اعلام کرده‌اند که از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت و حضور او به عنوان کاندیدای اصلی حزب جمهوری‌خواه حمایت می‌کنند. ۳۳ درصد از ران دیسانتیس فرماندار فلوریدا که با قدرت رقبای خود در این ایالت را شکست داد، حمایت می‌کنند و ۵ درصد نیز گفته‌اند از مایک پنس معاون ترامپ حمایت خواهند کرد. این آمار نشان می‌دهد روند محبوبیت ران دیسانتیس از ماه اکتبر به این سو صعودی بوده و در مقابل ترامپ با روند نزولی محبوبیت روبه‌رو بوده است.
نظرسنجی یوگاو که روز جمعه هفته گذشته برگزار شد به مراتب نتایج متفاوت‌تری دارد. نتایج نظرسنجی یوگاو حاکی از آن است که افراد شرکت‌کننده جمهوری‌خواه یا آن دسته از شرکت‌کنندگانی که تمایل به جمهوری‌خواهان دارند، ران دیسانتیس را نسبت به دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری سابق امریکا ترجیح می‌دهند. براساس این نظرسنجی، ۴۲ درصد از شرکت‌کنندگان به دیسانتیس و ۳۵ درصد به دونالد ترامپ رای دادند. همچنین، ۲۳ درصد باقیمانده یا مطمئن نبودند یا اینکه هیچ یک از این افراد را شایسته نمی‌دانستند.
دانیل مک کارتی، سردبیر سابق مجله «امریکن کانزرواتیو» می‌گوید: «اگر کسی بتواند در آینده معجزه کند آن شخص ترامپ است. او هنوز کاریزماتیک‌ترین چهره جمهوری‌خواه است و قادر است بیش از هر نامزد رقیب دیگری جمعیت بیشتری را در سراسر امریکا دور خود جمع کند. او همچنین در هر نبرد مقدماتی‌ای رفتار بسیار زننده و کثیف‌تری در مقایسه با هر نامزد دیگری خواهد داشت که بر جذابیت او در میان طرفدارانش می‌افزاید.» مک کارتی اضافه می‌کند: بهترین استراتژی دیسانتیس این است که از چنین رویارویی اجتناب ورزد و اجازه دهد ترامپ ادعای خود را مطرح کند. او می‌افزاید: «اگر ترامپ شتاب نگیرد و به نظر برسد که جمهوری‌خواهان در سال ۲۰۲۴ میلادی متحمل شکست خواهند شد، دیسانتیس می‌تواند به عنوان ناجی ظاهر شود.»