اقتصاد۲۴- چند روز گذشته بود که خبر رسید مدیر رصدخانه مهاجرت ایران ممنوع‌المصاحبه شده است. خبری که با واکنش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مواجه شد. روح‌اله دهقانی فیروزآبادی در نشست خبری خود اعلام کرد داده‌های ارائه شده از سوی این رصدخانه شفاف نیست و تاکید این معاونت بر عدم ارائه اطلاعات غلط به مردم بود.
اما چند نکته و سوال درباره این گفته معاون علمی و فناوری وجود دارد.
اولین نکته این است که سه سال از انتشار سالنامه مهاجرتی ایران می‌گذرد و در این مدت رصدخانه مهاجرت ایران منبع اصلی آمار‌های مربوط به مهاجرت ایرانیان بوده و هر بار پس از انتشار این گزارش، رسانه‌های مختلف آمار این رصد خانه را منتشر کرده‌اند. آماری که هر بار به تایید و یا مورد استناد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به ویژه در حوزه مهاجرت نخبگان و بازگشت متخصصان ایرانی به داخل کشور می‌رسیده است. اما حالا دهقانی فیروزآبادی اعلام کرده که آمار‌های این نهاد شفاف نیست.
سه سوال درباره آمار‌های مهاجرت
سوال اولی که مطرح می‌شود این است که چرا چنین ادعادیی سه سال پس از انتشار سالانه این گزارش‌ها اعلام شده است و چرا این معاونت قبل از این چنین توضیحی را درباره آمار‌های این نهاد خود اعلام نکرده بود و حالا که خبر ممنوع‌المصاحبه بودن مدیر رصدخانه مهاجرت ایران منتشر شده، بحث عدم شفافیت آمار‌ها عنوان شده است.
نکته دوم اینکه دهقانی فیروزآبادی گفته رصدخانه مهاجرت ایران، یک پژوهشکده تخصصی در حوزه مهاجرت است که بر اساس داده‌ها و اطلاعات آماری، صرفاً نتایج مطالعات و تحقیقات در این حوزه را بیان می‌کند. نکته این بخش از سخنان فیروزآبادی این است که خودش تاکید کرده که گزارش‌های رصدخانه «بر اساس داده‌ها و اطلاعات آماری» است. اما مشخص نیست که چرا فیروزآبادی گزارشی را که بر اساس داده‌ها و اطلاعات آماری است، غیر شفاف خوانده است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که مبنای گزارش شفاف چیست؟
بیشتر بخوانید: قصه پناهجویان ایرانی؛ گور‌های شناور، گمنام و غرق در آرزو!
سوال دیگر این است که اگر داده‌های آماری رصدخانه مهاجرت ایران که بر مبنای آمار و اطلاعات است، شفاف نیست، این معاونت چگونه و بر اساس چه فرآیندی قصد دارد آمار شفاف و مورد وثوق خود را بیان کند و توضیح بدهد که استاندارد یک گزارش شفاف چیست و اطلاعات آن بر چه اساسی به دست می‌آید و آیا راهی جز داده‌ها و اطلاعات آماری برای انجام یک پژوهش وجود دارد؟ آیا در کشور نهاد متولی رسمی در این حوزه وجود دارد؟
به نظر می‌رسد نکته اصلی فیروزآبادی در این بخش از گفته‌هایش مستتر باشد که نتایج پژوهشی این رصدخانه نباید به عنوان یک آمار از یک نهاد دولتی یا حاکمیتی تلقی نشود.
آمار مهاجرت هم محرمانه می‌شود؟
نکته پایانی حائز توجه این است رصدخانه مهاجرت ایران که تا کنون با حمایت و تائید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مشغول به فعالیت بوده است، چرا به یکباره از مدار شفافیت آمار و اطلاعات خارج شده است و نکته قابل تامل دیگر هجمه خودجوش و هماهنگ برخی از روزنامه‌ها و رسانه‌های اصولگرا علیه این نهاد است؟
با شدت گرفتن و اهمیت یافتن موضوع مهاجرت در کشور که نیاز به داشتن تصویر واقعی از عمق و گستردگی مساله هستیم، تلاش دولت و دیگر دستگاه‌ها باید در راستای تقویت نهاد‌های پژوهشی و مطالعاتی مستقل در این حوزه باشد، نه تخریب و تخطئه آن‌ها به واسطه صورت‌بندی مساله!
چندین سال است که آمار‌های مختلف در ایران محرمانه شده است. از آمار رشد اقتصادی گرفته تا فروش نفت و موارد دیگر. نگرانی اصلی این است که آمار‌های مهاجرتی هم به لیست آمار‌های ممنوعه و محرمانه اضافه شود.