سهم ایران در تجارت با ترکیه

اقتصاد۲۴- بررسی‌ها نشان می‌دهد، به‌رغم افزایش سطح تجارت ترکیه در سال ۲۰۲۲ میلادی، سهم ایران در صادرات به ترکیه کاهش یافته است.

در واقع کاهش تجارت بین تهران- آنکارا بعد از خروج آمریکا از برجام به‌طور جدی آغاز شد و پس از آن، همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن منجر به کاهش هرچه بیشتر تجارت بین دو کشور شد؛ طوری که در سال ۹۹ روابط تجاری دو کشور بیش از ۷۰ درصد کاهش یافت.

خروج آمریکا از برجام منجر به این شد که اقلام نفتی در سبد صادراتی ایران به ترکیه به طور چشمگیری کاهش یابد و این موضوع در کاهش تجارت با ترکیه نقش بسزایی داشت. حتی سال گذشته صادرات گاز به این کشور به دلیل افزایش مصرف داخل حدود ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد؛ این در حالی بود که تامین ۱۰ درصد از سهم بازار گاز این کشور بر عهده ایران است.

چنین اتفاقی در حالی رخ داد که ایران و ترکیه در سال ۹۰، تفاهمنامه همکاری‌های اقتصادی و تجاری امضا کردند که براساس آن قرار بود سطح مبادلات تجاری دو کشور تا سال ۲۰۱۵ به ۳۰ میلیارد دلار برسد، اما نه‌تن‌ها این اتفاق صورت نگرفت، بلکه با اختلافات سیاسی دو کشور سطح تجارت بین دو کشور کمرنگ شد.

هر چند بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، رسیدن به تجارت ۳۰ میلیارد دلاری بین تهران و آنکارا را غیرممکن توصیف می‌کردند که این دو کشور در سال ۲۰۱۲ تجارت ۲۲ میلیارد دلاری را به ثبت رساندند، بنابراین می‌توان گفت که دستیابی به تجارت ۳۰ میلیارد دلاری بین دو کشور در صورت تغییر برخی از متغیر‌ها دور از ذهن نبود. اما عدم امکان مبادلات بانکی و تنش سیاسی بین دو کشور مانع رشد تجارت با ترکیه شد.

بیشتر بخوانید: برگزاری نشست چهارجانبه ایران، ترکیه، سوریه و روسیه در مسکو

پرواز سرمایه از ایران به ترکیه

موضوع نگران‌کننده که چند سالی است گریبان اقتصاد کشور را گرفته؛ «پرواز سرمایه از ایران به ترکیه» است. در چند سال اخیر بسیاری از ایرانیان با مهاجرت یا برای اخذ شهروندی ترکیه اقدام به خرید خانه و یا تاسیس شرکت در این کشور کردند.

طبق آمار‌های مرکز آمار ترکیه، خرید ملک از سوی ایرانی‌ها در ترکیه از ۷۴۴ فقره در سال ۲۰۱۵ به ۱۰ هزار و ۵۶ ملک در سال ۲۰۲۱ و ۸ هزار و ۲۲۳ فقره در سال ۲۰۲۲ رسیده است. البته این نکته را باید مدنظر قرار داد که کاهش خرید خانه در ترکیه به معنای کاهش خروج سرمایه از ایران نیست؛ به عبارتی، شاید تعداد خرید‌ها کاهش یافته، اما حجم خروج سرمایه افزایشی بوده است.

حتی زلزله اخیر ترکیه مانع کاهش تقاضا برای خرید خانه در ترکیه نشد؛ همشهری در این باره نوشت: بعد از زلزله ترکیه تصور می‌شد جریان سرمایه‌گذاری خارجی تا مدتی به بخش املاک این کشور ورود نشود یا مقدار آن کاهش یابد، اما براساس آمار‌های مرکز آمار ترکیه، ایرانی در ماه فوریه تعداد ۴۴۶ فقره و در ماه ژانویه نیز ۵۲۶ خانه در ترکیه خریداری کرده‌اند.

تعداد خانه‌های خریداری‌شده در ترکیه از سوی ایرانی‌ها نشان می‌دهد که با دلار حدود ۵۰ هزار تومانی به ارزی معادل ۱۷ هزار میلیارد تومان از کشور خارج شده است.