اقتصاد۲۴- ۲۰۲۳درحالی به پایان رسید که جنگ اوکراین و روسیه وارد دومین سال خود شد و هنوز ادامه دارد.
در خاورمیانه، اما تا ماه سپتامبر وضعیت عادی بود. جنگ در یمن در وضعیت آتش‌بس قرار داشت و خاورمیانه داشت نفس می‌کشید. اما این سکوت چندان دوام نیاورد. در تاریخ ۷ اکتبر، حماس با یک عملیات غیرمنتظره به مناطق اشغالی حمله کرد. واکنش اسرائیل به این حمله، بیش از انتظارات بین‌المللی بود و با وعده نابودی حماس، زخم مرگ ۳۰ هزار شهید و مفقود را بر تن غزه گذاشت.
خونِ جنگ و کشتار، در سایر نقاط دنیا نیز جاری بود و در جنگ داخلی سودان به عنوان یک نمونه، بیش از ۱۰ هزار کشته و ۵ میلیون آواره به جا ماند. کودتا و اعتراض، اما سال ۲۰۲۳ را تنها نگذاشت. شورش کوتاه مدت فرمانده‌ی «واگنر» علیه ارتش و مقامات مسکو، کودتای نیجر توسط گارد ریاست‌جمهوری این کشور، اعتراضات صنفی کارگران نساجی در بنگلادش نسبت به حقوق کم، تنش میان ونزوئلا و گویان بر سر منطقه نفتی اسکیبو، اشغال تلویزیون ملی لهستان توسط معترضان به اصلاحات دولت جدید و اعتراضات داخلی صربستان در پی انتخابات پارلمانی، اصلی‌ترین تنش‌های سیاسی و اجتماعی سال ۲۰۲۳ بود. در میان اتفاقات سال گذشته اما، بلایای طبیعی مهیب در سراسر جهان نیز قابل توجه بود.زمین لرزه ویران‌گر ترکیه با بیش از ۶۷ هزار نفر کشته.
آتش‌سوزی هاوایی با مرگ بیش از ۱۰۰ انسان و از بین رفتن شهر تاریخی لاهاینا، زمین لرزه مراکش-صافی با حدود ۳۰ هزار کشته، طوفان مدیترانه‌ای دانیِل با بیش از ۳ هزار کشته و ده هزار مفقودی در لیبی و زمین‌لرزه بزرگ هرات با بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ کشته تنها چند نمونه از اصلی‌ترین بلایای طبیعی در سال گذشته هستند.
بیشتر بخوانید: سال جنگ و جنون؛ مرور ۱۰ رویداد پرحاشیه جهان در سال ۲۰۲۳ و در آغاز سال ۲۰۲۴
فارغ از جنگ و بلایای طبیعی و تلفات جانی و مالی به میلیون‌ها انسان، رویداد‌های مهم دیگری نیز در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فناوری در سال ۲۰۲۳ به ثبت رسیده است. احتمالا در میان این رویداد‌ها، رونمایی از هوش مصنوعی مهم‌ترین است. همان روز‌ها که بسیاری، این فناوری را دوران جدیدی از خلاقیت و شکوفایی انسان‌ها می‌دانستند، رهبران این حوزه مانند ایلان ماسک، نسبت به خطر عمیقی که هوش مصنوعی برای بشر دارد هشدار دادند. این فناوری اکنون در بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌ها از جمله سازمان‌های فِدِرال آمریکا در حال بهره‌برداری است. با این حال علم و فناوری در سال گذشته همیشه هم موفق نبودند.
ناکامی موشک استارشِیپ به عنوان بزرگترین و قدرتمند‌ترین موشک تاریخ که قرار بود روزی انسان‌ها را به مریخ ببرد یکی از نافرجامی‌های فناوری در سال ۲۰۲۳ است. در سالی که گذشت جام جهانی فوتبال برای اولین بار در خاورمیانه برگزار و کشورهایی، چون عربستان، امارات و ترکیه نیز در فاصله چند صد کیلومتری خاک ایران، داوطلب تورنمنت‌های بزرگ جهانی شدند. سال ۲۰۲۳ همچنین سال آغاز جوشش جهانی بود. در تاریخ ۳ جولای دانشمندان آمریکایی با استفاده از داده ماهواره‌های هواشناسی بالاترین دمای جهانی را ثبت کردند. طبق ادعای دبیرکل سازمان ملل متحد این تازه اول راه است.
در راستای تغییرات آب و هوایی، کنفرانس بین‌المللیِ مرتبط با آن به میزبانی امارات متحده عربی در شهر دبی برگزار شد. آینده سوخت‌های فسیلی، امنیت غذایی و اصلاح سیستم غذایی جهان، گرمایش زمین و خشکسالی‌های شدید از موضوعات مطرح شده در این نشست بود که نتیجه آن، توافق حدود ۲۰۰ کشور جهان بر سر کاهش تولید سوخت‌های فسیلی بود. ایران در این اجلاس به دلیل حضور رژیم اسرائیل شرکت نکرد.
آخرین رویداد این لیست باز هم مربوط به خاورمیانه است. سرانجام آذربایجان قره باغ کوهستانی را تصرف کرد. جنگی که از سال ۱۹۹۱ آغاز و تا ۲۰۲۰ به درازا کشید. در سپتامبر ۲۰۲۳ آذربایجان در عرض چند روز، قلمرویی را که قبلا کنترل نکرده بود تسخیر کرد.
مهاجرت اجباری ۸۵ درصد از جمعیت قره باغ کوهستانی به ارمنستان ممکن است نقطه پایان این درگیری بیست ساله باشد. سال ۲۰۲۴ اکنون در ایستگاه آغازین است و تمام خوش‌بینی‌مان را جمع میکنیم و امید می‌بافیم که سال بعد و این موقع، حال جهان و ساکنانِ آن خوب باشد.
منبع:امتداد