اقتصاد۲۴- تورم بخش مسکن در این سال‌ها به نحوی پیش رفته و قیمت خانه‌ها آن‌قدر بالا رفت که دیگر طرح‌های جور و واجور برای پرداخت وام مسکن، گره از مشکل افرادی که دوست داشتند صاحب خانه شوند، باز نمی‌کند.
به عبارتی، اکنون برای خرید یک خانه کوچک در تهران با فرض داشتن دو سوم پول خانه، دست کم یک و نیم میلیارد تومان باید وام از بانک‌ها دریافت می‌شد که اقساط آن بسیار سنگین بود و پرداخت آن از عهده هر کسی بر نمی‌آمد. به همین دلیل دولت تصمیم گرفت که به جای وام برای خرید مسکن، کمک هزینه اجاره بهای مسکن یا وام «ودیعه مسکن» را طراحی کند؛ ولی اجاره بها هم از قاعده کلی تورم در کشور مستثنی نبود و وام‌ها دیگر راه گشا نبودند.
هشت ماه تاخیر برای یک ابلاغیه
بعد از طراحی وام ودیعه مسکن، رشد نرخ تورم باعث شد دولت به فکر اصلاح نرخ ارائه تسهیلات بیفتد. در خرداد ماه امسال مجلس تصویب کرد که میزان وام ودیعه مسکن افزایش یابد؛ اما ابلاغ این مصوبه هشت ماه طول کشید. افراد بعد از مصوبه مجلس و از خرداد ماه در سامانه وزارت راه و شهرسازی اقدام به ثبت درخواست‌های خود برای دریافت وام ودیعه مسکن کردند، اما اجرای مصوبه دولت به بهمن ماه امسال موکول شد.
البته در آمار‌های بانک مرکزی، این‌گونه گزارش شده است که از فروردین تا دی ماه، در کل کشور تسهیلاتی برای ودیعه مسکن پرداخت شده است. سهم این تسهیلات حداکثر تا یک و نیم درصد از کل تسهیلات پرداختی در کشور است؛ هر چند بدون ابلاغ بانک مرکزی، تکلیف اشخاص برای دریافت تسهیلات مشخص نبوده و اعطای وام متوقف شده بود. احتمالا آمار‌های ارائه شده توسط بانک مرکزی هم مربوط به دریافت وام با ساز و کار‌های قبلی است.
برای دریافت وام ودیعه مسکن باید در سامانه https://saman.mrud.ir ثبت نام کرد تا تکلیف شعب پرداخت کننده تسهیلات مشخص شود. آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده است، وام ودیعه مسکن ۱۴۰۲ در بانک‌های ملت، ملی، مسکن، صادرات، رفاه کارگران، سپه، تجارت، شهر، سامان، پاسارگاد، خاورمیانه، پارسیان، سینا، کارآفرین، آینده، گردشگری، اقتصاد نوین، ایران‌زمین، پست‌بانک و موسسه اعتباری ملل پرداخت خواهد شد. البته تمام شعب این بانک‌ها، وام ودیعه مسکن پرداخت نمی‌کنند و این مسئله، مشکل بزرگی در دریافت تسهیلات برای متقاضیان ایجاد کرده است.
در تهران سقف وام ودیعه مسکن ۲۰۰ میلیون تومان است و هر متقاضی باید پنج میلیون و ۶۳۸ هزار تومان به صورت ماهانه طی پنج سال قسط پرداخت کند. این وام برای افراد متاهل و مستاجر در نظر گرفته شده است؛ اما زنان مجرد بالای ۳۵ سال و مردان مجرد بالای ۴۵ سال هم می‌توانند از این وام به شرط عبور از هفت خوان‌های طراحی شده برای ضامن‌ها، استفاده کنند.
ناترازی کارکنان دولت و مستاجران، اولین مشکل
نحوه دریافت وام ودیعه مسکن بعد از ارسال پیامک از حالت غیرحضوری به حالت حضوری تبدیل می‌شود و این آغاز مشکلات مستاجران برای دریافت وام است. زیرا شرایط در نظر گرفته شده برای ضامن‌ها به شدت سلیقه‌ای بوده و بسته به نظر رئیس شعبه متفاوت است. از سوی دیگر اگر ۱۵ روز کاری از تاریخ معرفی به شعب بگذرد و فرد به شعبه مورد نظر مراجعه نکند، بانک وظیفه دارد نسبت به رد درخواست متقاضی اعلام کند.
اگر افراد در شعب منتخب حساب نداشته باشند، باید در این شعبه‌ها حساب باز کنند و حتما دست کم یک ضامن دولتی و گواهی کسر از حقوق برای دریافت وام نیاز دارند. گفته می‌شود بیش از ۴.۵ میلیون خانوار در کشور وجود دارند که خانه‌ای از خود نداشته و مستاجر هستند، اما تعداد کل کارمندان دولت در کشور، ۲ میلیون و ۳۷۹ هزار و ۱۵۱ نفر است که البته نیرو‌های مسلح داخل این آمار لحاظ نشده است.
بیشتر بخوانید: افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها در بازار مسکن
با توجه به قوانین بانکی و اعمال محدودیت برای افراد در به عهده گرفتن ضمانت بانکیو با در نظر گرفتن تفاوت جمعیت مستاجران و پرسنل دولت، آیا شرط داشتن ضامن دولتی برای مستاجران صرفا سنگ‌اندازی بانک برای عدم پرداخت تسهیلات تکلیفی به متقاضیان نیست؟
باز کردن حساب در شعبه، شرط دریافت وام
معاون یکی از شعب بانک سپه در شمال تهران در گفتگو با خبرنگار «اقتصاد آنلاین» با اعلام اینکه اعطای وام ودیعه مسکن متوقف شده است، درباره شرایط دریافت این وام می‌گوید: همه شرایط در سامانه طراحی شده وجود دارد و بانک شرایط خاصی ندارد؛ پس اگر سامانه صلاحیت شما را تایید کند، شما را به شعبه معرفی می‌کند. اما متقاضی حتما باید در شعبه ما حساب داشته باشد.
او می‌گوید: برای دریافت وام باید حتما به سایت مراجعه کنید. اگر بودجه باشد، اسم بانک‌ها آنجا ثبت شده است و اگر بودجه نباشد، اسم شعب بانک‌ها موجود نیست.
این معاون شبعه با اظهار بی‌اطلاعی از شرایط سامانه طراحی شده برای دریافت وام ودیعه مسکن، از توقف پرداخت وام در شعبه تحت مدیریت خود خبر می‌دهد.
معاون یکی از شعب بانک پاسارگاد واقع در منطقه ۶ نیز به خبرنگار «اقتصاد آنلاین» می‌گوید: شعبه ما وام‌های دستوری را پرداخت نمی‌کند. یکسری شعب خاص بانک پاسارگاد وام ودیعه مسکن می‌دهند.
او اضافه می‌کند: همه چیز برای دریافت وام از طریق سامانه انجام می‌شود. شعبه پرداخت کننده وام هم باید در سامانه انتخاب شود. در این نوع وام، مبلغی بلوکه نمی‌شود و عین ۲۰۰ میلیون تومان را به متقاضی پرداخت کرده و اقساط وام پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.
معاون شعبه بانک پاسارگاد پیشنهاد می‌دهد که از بانک‌های دیگر برای دریافت وام اقدام شود؛ زیرا بانک پاسارگاد برای ضامن سخت می‌گیرد وحتما گواهی کسر از حقوق دریافت می‌کند و ضامن باید در یک جای دولتی معتبر مشغول به کار باشد.
او درباره ضامن با شغل آزاد و گواهی کسب یادآور می‌شود: بستگی به نظر رئیس شعبه دارد، اما حداقل یک ضامن دارای گواهی کسر از حقوق برای دریافت وام نیاز است.
بدون ضامن کارمند رسمی، دریافت وام را فراموش کنید
معاون یکی از شعب بانک تجارت واقع در غرب تهران هم از توقف پرداخت وام ودیعه مسکن خبر می‌دهد. او به اقتصاد آنلاین می‌گوید: دیگر تا پایان سال هیچ وامی پرداخت نمی‌شود. ۱۰ تا ۱۵ روز به انتهای سال مانده است و باید دفاتر را جمع و جور کنیم؛ بنابراین امسال دیگر وام پرداخت نمی‌کنیم. اگر پرداختی در رابطه با ودیعه مسکن باشد، به سال بعد موکول خواهد شد.
او درباره شرایط ضامن‌ها تاکید می‌کند: برای دریافت وام ودیعه مسکن، یک ضامن کارمند رسمی دولت نیاز است. اگر کارمند رسمی نداشته باشید، در شعبه ما نمی‌توانید وام بگیرید.
معاون یکی از شعب بانک ملی در جنوب تهران هم به اقتصاد آنلاین می‌گوید که فعلا پرداخت وام ودیعه مسکن متوقف شده و معلوم نیست مجددا چه زمانی از سر گرفته می‌شود.
او درباره دلایل توقف پرداخت وام اظهار بی اطلاعی کرده و می‌گوید: نمی‌دانم چرا بانک ملی فعلا اجازه پرداخت ندارد.
معاون یکی از شعب بانک ملی درباره شرایط ضامن دریافت وام ودیعه مسکن بیان می‌کند: بسته به اعتبار سنجی مشتری، شرایط ضامن متفاوت است. بعد از اعتبارسنجی باید ببینیم یک ضامن برای دریافت وام نیاز است یا دو ضامن معتبر نیاز داریم.
او تاکید می‌کند: حتما باید ضامن کارمند دولت باشد و مشاغل آزاد را با سنجیدن شرایط و تصمیم رئیس شعبه، شاید به‌عنوان ضامن بپذیریم.
شرط سنی برای ضامن!
معاون بانک ملت در شرق تهران در گفتگو با خبرنگار «اقتصاد آنلاین» از شرایط سختگیرانه‌تر این بانک برای ضامن‌ها خبر می‌دهد.
او می‌گوید: وام ودیعه مسکن را قبل از نوروز نمی‌دهیم. در سال آینده هم در صورت برقراری شرایط اعطای وام، دو ضامن با گواهی کسر از حقوق می‌خواهیم.
این معاون بانک ملت اضافه می‌کند: اگر متقاضی ۲۰۰ میلیون تومان وام بخواهد، حقوق ضامن‌ها باید بالای ۱۵ میلیون تومان باشد. هر دو باید کارمند رسمی یا بازنشسته باشند و سن آن‌ها زیر ۶۵ سال باشند.
او اطلاعات دقیق‌تر درباره شرایط ضامن‌ها را به سال آینده و بعد از تعطیلات موکول می‌کند.