اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «موزه پست و ارتباطات» یکی از موزه‌های تخصصی و جذاب تهران است که به نمایش تاریخچه و تحولات سیستم پست و ارتباطات در ایران و جهان می‌پردازد. این موزه با داشتن مجموعه‌ای غنی و متنوع از اشیاء و اسناد مرتبط و همچنین ساختمان تاریخی و زیبایی که در آن قرار دارد، به‌عنوان یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی مهم کشور شناخته می‌شود. بازدید از این موزه فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخچه، تکنولوژی‌ها و روش‌های مختلف ارتباطات است.
تاریخچه موزه پست و ارتباطات
موزه پست و ارتباطات در ساختمان تاریخی وزارت پست و تلگراف و تلفن، واقع در خیابان امام خمینی (سپه سابق) تهران قرار دارد. این ساختمان تاریخی در دوران پهلوی اول سال ۱۳۱۱ ساخته شد و به عنوان یکی از مراکز اصلی ارتباطات در کشور مورد استفاده قرار گرفت. موزه پست و ارتباطات در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی به طور رسمی افتتاح شد و از آن زمان به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی تهران فعالیت می‌کند. این موزه در یکی از کهن‌ترین و زیباترین ساختمان‌های دولتی برپا شده که از دو طبقه بنا دربردارنده تالار‌ها و اتاق‌های گوناگون ساخته شده‌است. این موزه در سال ۱۳۷۴ با موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور به موزه وزارت پست و تلگراف تلفن تغییر نام داد و سرانجام در سال ۱۳۷۸، آن را با نام موزه پست و مخابرات معرفی کردند. این موزه برای بار دیگر در سال ۱۳۹۳ و با نام جدید موزه ارتباطات افتتاح شد. در حال حاضر مالک این بنا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است. از دیگر موزه‌های مشابه در شهر‌های دیگر ایران می‌توان به ساختمان چاپارخانه میبد یزد، ساختمان پست رشت، ساختمان قدیمی پست چابهار، خانه مجتهدی‌های تبریز و ساختمان منشی باشی شیراز اشاره کرد.
معماری و ویژگی‌ها موزه پست و ارتباطات
ساختمان موزه پست و ارتباطات یکی از بنا‌های تاریخی و زیبا با معماری منحصر به فرد است. بنای اداره پست سابق (موزه ارتباطات فعلی) در میدان مشق قرار دارد که اکثر ساختمان‌های آن به غیر از ساختمان وزارت جنگ سابق (متعلق به دوره‌ی ناصری) مربوط به دوران قاجار تا پهلوی اول است. در ساختمان موزه مانند سردر باغ ملی و دیگر بنا‌های میدان مشق و هم عصر، مصالح یکسانی به کار رفته است. این ساختمان دارای ویژگی‌های برجسته‌ای است که آن را از سایر بنا‌های تاریخی تهران متمایز می‌کند:
نمای خارجی: نمای ساختمان با استفاده از آجر‌های قرمز و سفید و تزئینات زیبا، جلوه‌ای باشکوه و استوار به آن بخشیده است.
فضای داخلی: فضای داخلی ساختمان با استفاده از گچ‌بری‌ها، نقاشی‌های دیواری و تزئینات هنری، زیبایی و شکوه خاصی به موزه داده است.
حیاط مرکزی: ساختمان دارای حیاط مرکزی بزرگی است که به عنوان فضای سبز و آرامش‌بخش برای بازدیدکنندگان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مجموعه‌های موزه پست و ارتباطات
موزه پست و ارتباطات دارای مجموعه‌ای غنی و متنوع از اشیاء و اسناد مرتبط با تاریخچه پست و ارتباطات در ایران و جهان است. این مجموعه‌ها شامل اقلام مختلفی از جمله تمبرها، دستگاه‌های ارتباطی، اسناد تاریخی و ابزار‌های مرتبط با پست و تلگراف و تلفن هستند. برخی از بخش‌های مهم مجموعه‌های موزه عبارتند از:
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید از موزه هنر‌های معاصر بدانید
تمبرها: نمایش مجموعه‌ای از تمبر‌های قدیمی و جدید ایران و سایر کشور‌ها که نشان‌دهنده تحولات و تاریخچه پست در جهان هستند.
دستگاه‌های تلگراف و تلفن: مجموعه‌ای از دستگاه‌های تلگراف و تلفن قدیمی که نشان‌دهنده تکامل تکنولوژی ارتباطات در طول تاریخ هستند.
اسناد و مدارک تاریخی: نمایش اسناد و مدارک تاریخی مرتبط با سیستم پست و ارتباطات در ایران، از جمله نامه‌ها، قرارداد‌ها و نقشه‌ها.
ابزار‌های پستی: نمایش ابزار‌ها و لوازم مختلف مرتبط با سیستم پست، از جمله صندوق‌های پستی، مهر‌های پستی و خودرو‌های پستی قدیمی.
بخش‌های مختلف موزه پست و ارتباطات
غرفه وزرا: غرفه وزرا یا به عبارتی اتاق نمایش عکس‌های وزرای ارتباطات، در طبقه اول موزه قرار دارد. در این غرفه تصاویری از وزرای ارتباطات قرار گرفته است. این تصاویر شامل عکس علی قلی خان مخبر الدوله، اولین وزیر تلگراف تا عکس محمد جواد آذری جهرمی، وزیر وقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌شود.
سالن لمینیت تمبر: در این سالن لیمینت‌های تمبر‌های رونمایی شده، قرار دارد. رونمایی تمبرها با حضور مسئولین مربوطه صورت گرفته و پس از نوشتن متنی به‌عنوان یادگاری، لیمینت شده و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.
سالن رادیو: قدمت رادیو در ایران به سال ۱۳۰۳ برمی‌گردد، یعنی ۲۰ سال پس از راه‌اندازی رادیو در غرب. در این سالن انواع رادیو در ۱۰۰ سال گذشته قرار گرفته است، به نحوی که با دیدن آن‌ها به‌طور کامل با روند تحول رادیو آشنا می‌شوید.
سالن مخابرات: از زمان اختراع الفبای مورس و ارسال اولین تلگراف بر اساس آن الفبا، مخابرات پیشرفت چشم‌گیری داشته است. دستگاه‌های بسیاری اختراع شده که در زمان خودشان بسیار مهم و قابل‌توجه بوده‌اند و روند اختراعات بعدی را تسهیل کرده‌اند. در سالن مخابرات انواع ابزار‌های ارتباطی قرار دارند که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.
اهمیت فرهنگی و آموزشی موزه پست و ارتباطات
به گزارش اقتصاد۲۴ موزه پست و ارتباطات به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی مهم کشور، نقش مهمی در حفظ و معرفی تاریخچه و تحولات سیستم پست و ارتباطات ایفا می‌کند. این موزه با ارائه اطلاعات جامع در مورد تاریخچه، تکنولوژی‌ها و روش‌های مختلف ارتباطات، به بازدیدکنندگان فرصت می‌دهد تا با این موضوعات به طور عمیق‌تری آشنا شوند.
فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی موزه پست و ارتباطات
موزه پست و ارتباطات علاوه بر نمایش مجموعه‌های ارزشمند خود، به عنوان یک مرکز آموزشی و پژوهشی نیز فعالیت می‌کند. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها، سمینار‌ها و نمایشگاه‌های مختلف، به ترویج و گسترش دانش و مهارت‌های مرتبط با پست و ارتباطات کمک می‌کند.
دسترسی و بازدید موزه پست و ارتباطات
موزه پست و ارتباطات در خیابان امام خمینی، تهران واقع شده است و دسترسی به آن از طریق وسایل نقلیه عمومی و شخصی به راحتی امکان‌پذیر است. این موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیل رسمی برای بازدید عموم باز است و بازدیدکنندگان می‌توانند از مجموعه‌های متنوع و فعالیت‌های آموزشی آن بهره‌مند شوند.