اقتصاد24 – رئیس سازمان برنامه و بودجه به تازگی صحبت از حذف نفت از بودجه و اقتصاد بدون نفت کرده و خبر از برنامه ای داده که دولت برای حذف نفت از بودجه در دستور کار دارد. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه در توییتی با تاکید بر لزوم خارج کردن «نفت و بنزین» از «بودجه» برای اصلاح ساختار بودجه، اجرای ۲۴ برنامه طراحی شده در ۴ محور؛ درآمدهای پایدار، هزینه‌های کارآمد، ثبات اقتصادی و تقویت نهادی را برای تحقق این امر در آینده لازم دانسته است.
برخی کارشناسان در این میان معتقدند که حذف نفت از بودجه به معنای آزادسازی قیمت هاست. به خصوص اگر بخش بنزین را پررنگ ببینیم. برخی دیگر در این میان معتقدند که تاکید دولت در این میان به مساله نفت بوده و برنامه جدید به معنای اصلاح درآمدهای قید شده در بودجه است.
عبدالمجید شیخی دکترای اقتصاد برنامه ریزی توسعه در این راستا معتقد است که این مدل اصلاح ساختار بودجه هیچ ربطی به آزادسازی قیمت ندارد. وی به اقتصاد24 می گوید: «از نظر اقتصادی درآمدی که از کنار فعالیت های اقتصادی استخراج نمی شود می تواند تورم‌زا باشد. به عنوان مثال در وضعیت فعلی که درآمدهایمان از کنار فروش ثروت ملی است، چون این درآمدها حاصل ارزش افزوده گردش فعالیت های اقتصادی نیست عملا اگر نظریه مکانیزمی تورم را بپذیریم، تورم‌زا خواهد بود اما اگر درآمدی در بودجه وارد کنیم که از کنار فعالیت های حقیقی باشد، این کار نشان دهنده گردش حقیقی درآمدی است و اثر تورمی ندارد.»
شیخی با اشاره به 4 محور درآمدهای پایدار، هزینه‌های کارآمد، ثبات اقتصادی و تقویت نهادی در برنامه دولت برای حذف نفت از بودجه، تاکید می کند :« اگر این 4 محور عنوان شده را بتوانند پیاده کنند شاید موثر باشد. البته یکی از مهمترین موارد در این راستا، تجدیدنظر در پایه های مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی است. اگر این مساله را بتوانند اصلاح کنند تا از فرار مالیاتی جلوگیری شود، در آمد بالقوه ناشی از فرار مالیاتی احیا می شود. این درآمدها بیش از دو برابر فروش نفت خام ما در حالت عادی است. این درآمد می تواند جایگزین شود و چون از کنار فروش منابع زیرزمینی نیست و علامتی از صرفه جویی اقتصاد و گردش حقیقی فعالیت در حوزه اقتصاد است، عملا می تواند باعث رونق تولید ملی و کاهش فاصله طبقاتی شود.»
این اقتصاددان البته تاکید می کند که الان برای چنین کاری بسیار دیر است و باید همان 6 سال قبل چنین اصلاحاتی روی بودجه و درآمدهای آن اعمال می شد. به گفته وی، فرار مالیاتی سهم کسانی است که در رده های بالایی ثروت قرار دارند. اینها مازاد درآمدشان وارد چرخه اقتصاد نمی شود و اگر چنین درآمدهایی احیا شود، چرخه درآمدی فعال تر و سریع تر می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه تاکید می کند که چنین اصلاحاتی هیچ گونه ارتباطی با آزادسازی قیمت ها ندارد. شیخی می گوید: «اگر مالیات زکات به صورت عام و آنطور که فقها اعلام کرده اند به تمام فعالیت های اقتصادی اختصاص یافته و به درستی اجرا شود، نیازی به هیچ مالیاتی نداشتیم.»