اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: تولید ناخالص ملی (GNP) ارزش کل همه کالا‌ها و خدمات تولید شده توسط شهروندان یک کشور در یک سال مالی معین، صرف نظر از موقعیت مکانی آن‌ها است. GNP همچنین بازده تولید شده توسط مشاغل یک کشور را که در داخل یا خارج از کشور واقع شده اند اندازه گیری می‌کند. می‌توان آن را به عنوان بخشی از آمار اقتصادی تعریف کرد که شامل تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمدی است که ساکنان از سرمایه گذاری‌های خارج از کشور به دست می‌آورند.
به بیان ساده، GNP یک ابرمجموعه از GDP است. در حالی که تولید ناخالص داخلی تجزیه و تحلیل خود را از اقتصاد به مرز‌های جغرافیایی کشور محدود می‌کند، تولید ناخالص ملی آن را به منظور در نظر گرفتن خالص فعالیت‌های اقتصادی خارج از کشور توسط ساکنان آن گسترش می‌دهد.
تولید ناخالص ملی (GNP) چیست؟
اساساً، GNP نشان می‌دهد که چگونه مردم یک کشور به اقتصاد آن کشور کمک می‌کنند. این شاخص بدون توجه به محل مالکیت، تنها تابعیت را در نظر می‌گیرد. GNP درآمد ساکنان خارجی را که در داخل کشور به دست می‌آورند را شامل نمی‌شود. GNP همچنین درآمدی را که ساکنان یا مشاغل خارجی به دست آورده اند محاسبه نمی‌کند و محصولات تولید شده در این کشور توسط شرکت‌های خارجی را شامل نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: همه آنچه باید درباره صندوق بین المللی پول بدانیم
در محاسبه، GNP مخارج دولت، مخارج مصرف شخصی، سرمایه‌گذاری‌های داخلی خصوصی، صادرات خالص و درآمد حاصل از اتباع یک کشور در خارج از کشور را اضافه می‌کند و درآمد ملل دیگر را در اقتصاد داخلی حذف می‌کند. علاوه بر این، GNP ارزش کالا‌های واسطه را حذف می‌کند تا از شمارش مضاعف جلوگیری شود، زیرا این ورودی‌ها در ارزش محصولات و خدمات نهایی لحاظ می‌شوند.
تفاوت بین GDP و GNP چیست؟
تمایز اساسی بین تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص ملی، تفاوت در تخمین بازده تولید توسط خارجی‌ها در یک کشور و اتباع خارج از یک کشور است.
GNP چگونه محاسبه می‌شود؟
فرمول GNP = GDP + درآمد عامل خالص از خارج
یا
GNP = C + I + G + X + Z
در جایی که C مصرف است، I سرمایه گذاری، G دولت، X صادرات خالص و Z درآمد خالص ساکنان داخلی از سرمایه گذاری‌های خارج از کشور منهای خالص درآمد ساکنان خارجی از سرمایه گذاری‌های داخلی است.
شاخص دیگر درآمد ناخالص ملی (GNI) چیست؟
به گزارش اقتصاد۲۴ شاخص GNI کل درآمد کسب شده توسط مردم و مشاغل یک کشور، از جمله درآمد سرمایه گذاری را بدون توجه به جایی که به دست آورده است، محاسبه می‌کند. همچنین پول دریافتی از خارج از کشور مانند سرمایه گذاری خارجی و کمک‌های توسعه اقتصادی را نیز پوشش می‌دهد. در واقع این شاخص در گذشته GNP نام داشته و با تغییراتی به صورت GNI در آمده است.
تا زمانی
که ساکنان درآمد خود را در داخل کشور خرج می‌کنند، محل اقامت، به جای تابعیت، معیار تعیین ملیت در محاسبات GNI است. GNI توسط سازمان‌هایی مانند بانک جهانی به تولید ناخالص داخلی ترجیح داده شده است؛ زیرا پوشش دهی این شاخص و اعتبار آن نسبت به واقعیت‌های جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین این شاخص توسط اتحادیه اروپا برای محاسبه کمک‌های کشور‌های عضو استفاده می‌شود.
برای محاسبه GNI، غرامت پرداختی به کارمندان مقیم توسط شرکت‌های خارجی و درآمد حاصل از دارایی‌های خارج از کشور متعلق به ساکنان به تولید ناخالص داخلی اضافه می‌شود، در حالی که غرامت پرداخت شده توسط شرکت‌های مقیم به کارکنان خارج از کشور و درآمد حاصل از صاحبان خارجی دارایی داخلی کم می‌شود. مالیات بر محصولات و واردات که قبلاً در تولید ناخالص داخلی محاسبه نشده اند نیز به تولید ناخالص داخلی اضافه می‌شوند، در حالی که یارانه‌ها کم می‌شود.
برای تبدیل تولید ناخالص داخلی یک کشور به تولید ناخالص ملی، سه عبارت باید به عبارت اول اضافه شود:
درآمد خارجی که به کارکنان مقیم پرداخت می‌شود
درآمد خارجی به صاحبان املاک مسکونی و سرمایه گذاران پرداخت می‌شود
مالیات خالص منهای یارانه‌های قابل دریافت برای تولید و واردات
تولید ناخالص ملی در کدام کشورها بیشتر است؟
شاخص GNI مجموع ارزش افزوده شده توسط همه تولیدکنندگان مقیم به اضافه هرگونه مالیات بر محصول است که در ارزیابی تولید به اضافه خالص دریافتی‌های درآمد از خارج لحاظ نشده است. GNI که به پول ملی محاسبه می‌شود، معمولاً برای مقایسه در بین اقتصاد‌ها با نرخ ارز رسمی به دلار آمریکا تبدیل می‌شود، اگرچه زمانی که ارزیابی شود نرخ ارز رسمی با حاشیه بسیار زیادی از نرخ واقعی اعمال شده در معاملات بین‌المللی متفاوت است و از یک نرخ جایگزین استفاده می‌شود. برای کاهش نوسانات قیمت‌ها و نرخ ارز، از روش ویژه تبدیل اطلس توسط بانک جهانی استفاده می‌شود که یک ضریب تبدیل را اعمال می‌کند که میانگین نرخ ارز را برای یک سال معین و دو سال قبل، با توجه به تفاوت نرخ تورم بین کشور و تا سال ۲۰۰۰، کشور‌های G۵ (فرانسه، آلمان، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده) تعدیل می‌کند. از سال ۲۰۰۱، این کشورها شامل منطقه یورو، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا هستند.
بیشترین میزان GNI محاسبه شده در سال ۲۰۲۲ را به ترتیب کشور‌های آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، هند، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و ... دارا هستند. ایران در این جدول در رتبه ۴۲ قرار گرفته است.